Sau khi bài viết “Lăng Quốc B có được đương nhiên xóa án tích theo Điều 70 Bộ luật hình sự không?” của tác giả Nguyễn Thị Nhung (VKSND huyện Yên Thế), đăng trên Trang tin điện tử Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Bắc Giang ngày 22/7/2024, Ban Biên tập nhận được 03 ý kiến trao đổi của các tác giả Dương Thị Hải Yến – VKSND huyện Tân Yên và Hà Thị Hiên – VKSND huyện Lạng Giang và Lê Đình Duy – Phòng 2 VKSND tỉnh, theo đó các tác giả Dương Thị Hải Yến và Hà Thị Hiên đều có chung quan điểm Lăng Quốc B được xóa án tích, còn tác giả Lê Đình Duy có quan điểm ngược lại là Lăng Quốc B chưa được xóa án tích.
>>> Lăng Quốc B có được đương nhiên xóa án tích theo Điều 70 Bộ luật hình sự không?
Theo tác giả Hải Yến: Hiện nay, Bộ luật hình sự không quy định trường hợp loại trừ việc người bị kết án chưa chấp xong hành hình phạt bổ sung và các quyết định khác của bản án với bất kỳ lý do gì. Hơn nữa, pháp luật thi hành án dân sự quy định nhiều phương thức thi hành để người phải thi hành án có quyền lựa chọn như: tự nguyện thi hành, thỏa thuận thi hành án hoặc nhờ thân nhân nộp thay. Do vậy, trường hợp người bị kết án (sau này là bị can, bị cáo trong một vụ án mới) không nhận được thông báo và quyết định thi hành án của Cơ quan thi hành án dân sự nên chưa thi hành hình phạt bổ sung, chưa nộp tiền án phí hình sự sơ thẩm và các quyết định khác của bản án là chưa chấp hành xong hình phạt bổ sung và các quyết định khác của bản án. Trong trường hợp này, người bị kết án không đương nhiên được xóa án tích theo quy định tại Điều 70 của Bộ luật hình sự. Do vậy trong thực tế cần áp dụng nội dung giải đáp tại Công văn số 64/TANDTC-PC ngày 13/4/2019 của Tòa án nhân dân tối cao.
Tuy nhiên, trong trường hợp cụ thể này, ngày 07/9/2011 Lăng Quốc B bị Tòa án nhân dân tỉnh Gxử phạt 01 năm tù nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách 01 năm 02 tháng 28 ngày tính từ ngày tuyên án sơ thẩmvà phải chịu 200.000 đồng tiền án phí hình sự sơ thẩm. Mặc dù, Lăng QuốcB chưa chấp hành án phí hình sự sơ thẩm nhưng theo quy định tại điểm a khoản 2 Điều 60 Bộ luật hình sự quy định thời hiệu thi hành bản án là 05 năm, tính đến ngày 07/9/2016 đã hết thời hiệu thi hành bản án hình sự sơ thẩm và hình sự phúc thẩm đối với Lăng Quốc B. Do đó, B không phải chấp hành bản án đã tuyên. Theo quy định tại khoản 3 Điều 70 Bộ luật hình sự quy định: “Người bị kết án đương nhiên được xóa án tích, nếu từ khi hết thời hiệu thi hành bản án, người đó không thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời hạn quy đinh tại khoản 2 Điều này”.
Như vậy, theo quy định trên từ khi hết thời hiệu thi hành bản án trong thời hạn 01 năm (đến hết ngày 07/9/2017) Lăng Quốc B không thực hiện hành vi phạm tội mới thì Lăng Quốc B đương nhiên được xóa án tích.
Tác giả Hà Thị Hiên phân tích: Theo quy định tại điểm a khoản 2 Điều 70 BLHS thì “Người bị kết án đương nhiên được xóa án tích, nếu từ khi chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo, người đó đã chấp hành xong hình phạt bổ sung, các quyết định khác của bản án và không thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời hạn sau đây:
a) 01 năm trong trường hợp bị phạt cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ, phạt tù nhưng được hưởng án treo;”.
Đối với thời gian thử thách án treo là 01 năm 02 tháng 28 ngày, Lăng Quốc B đã chấp hành xong vào ngày 12/9/2012.
Đối với việc chấp hành án phí 200.000đ, Chi cục Thi hành án dân sự huyện Y không ra quyết định thi hành án do không nhận được Bản án sơ thẩm số 19/2011/HSST ngày 16/6/2011 của Tòa án nhân dân huyện Y và Bản án phúc thẩm số 159/2011/HSPT ngày 07/9/2011 của Tòa án nhân dân tỉnh G. Do vậy, trường hợp này xác định là lỗi của cơ quan Nhà nước không ra quyết định thi hành án đối với khoản tiền án phí và không có lỗi của Lăng Quốc B.
Như vậy, từ ngày 12/9/2012 đến 12/9/2013 (thời hạn 01 năm), Lăng Quốc B không thực hiện hành vi phạm tội mới nên Lăng Quốc B đương nhiên được xóa án tích theo quy định tại điểm a khoản 2 điều 70 Bộ luật hình sự.
Còn theo tác giả Lê Đình Duy: Theo hướng dẫn tại phần 7 mục I của Công văn số 64/TANDTC-PC ngày 03/4/2019 của Tòa án nhân dân tối cao giải đáp: “Trường hợp người bị kết án (sau này là bị can, bị cáo trong một vụ án mới) không nhận được thông báo và quyết định thi hành án của Cơ quan thi hành án dân sự nên chưa thi hành hình phạt bổ sung, chưa nộp tiền án phí hình sự sơ thẩm và các quyết định khác của bản án là chưa chấp hành xong hình phạt bổ sung và các quyết định khác của bản án. Trong trường hợp này, người bị kết án không đương nhiên được xóa án tích theo quy định tại Điều 70 của Bộ luật Hình sự.” Trong trường hợp này, mặc dù các cơ quan nhà nước không ra Quyết định thi hành án đối với Lăng Quốc B về số tiền án phí 200.000 đồng. Tuy nhiên, Lăng Quốc B có mặt tại phiên toà sơ thẩm ngày 16/6/2011 của Tòa án nhân dân huyện Y và được nhận Bản án. B biết nghĩa vụ của mình phải thi hành số tiền án phí hình sự sơ thẩm nhưng không chủ động thi hành, không có ý thức chấp hành quyết định của bản án. Do vậy, B không đủ điều kiện đương nhiên được xóa án tích theo quy định tại Điều 70 Bộ luật Hình sự.
Theo y kiến của tác giả Hoàng Văn Quý- Thành viên Ban Biên tập:
Đối với trường hợp trên, không căn cứ vào Điều 60 Bộ luật Hình sự năm 2015 để xem xét về thời hiệu thi hành đối với phần án phí của bản án, mà phải căn cứ vào các quy định của pháp luật về thi hành án dân sự để xem xét giải quyết, vì theo mục 1 Nghị quyết số 01 ngày 02/10/2007 của Hội đồng thẩm phán TAND tối cao (hướng dẫn Điều 55 BLHS năm 1999) và Điều 3 Nghị quyết số 03 ngày 10/6/2024 của Hội đồng thẩm phán TAND tối cao (hướng dẫn Điều 60 BLHS năm 2015) đều quy định: “…Thời hiệu thi hành bản án đối với quyết định về bồi thường thiệt hại, án phí và quyết định khác về tài sản trong bản án hình sự được thực hiện theo quy định của pháp luật về thi hành án dân sự”.
Tuy nhiên, đến nay pháp luật về thi hành án dân sự không quy định thời hiệu thi hành đối với phần quyết định về án phí, do đó khoản tiền 200.000 đồng án phí tại Bản án sơ thẩm số 19/2011/HSST ngày 16/6/2011 của Tòa án nhân dân huyện Y hiện nay vẫn đang có hiệu lực thi hành; điều đó đồng nghĩa với việc Lăng Văn B vẫn phải có nghĩa vụ thi hành đối với quyết định này của bản án. Vì vậy, trong trường hợp trên, Lăng Quốc B không được coi là đương nhiên xóa án tích theo Điều 70 Bộ luật Hình sự.
Ban Biên tập tổng hợp để đồng nghiệp và độc giả cùng tham khảo, trao đổi./.
Ban biên tập
Thông tin tuyển dụng, đấu thầu, thanh lý
