Tổng hợp ý kiến trao đổi về bài viết: “Khiếu nại, tố cáo đối với Điều tra viên ở Công an cấp xã có phải là khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực tư pháp hay không?”

Sau khi bài viết “Khiếu nại, tố cáo đối với Điều tra viên ở Công an cấp xã có phải là khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực tư pháp hay không?” của đồng tác giả Nguyễn Hồng Hạnh, Ngô Tuấn Hùng (đơn vị VKSND huyện Hiệp Hòa) đăng trên Trang tin điện tử của Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Bắc Giang ngày 26/02/2024, Ban Biên tập trang tin nhận được ý kiến trao đổi của các tác giả Hà Thị Hiên (VKSND huyện Lạng Giang), Nguyễn Đức Tùng (Phòng 2), Nguyễn Thùy Trang (Thanh tra-Khiếu tố VKSND tỉnh). Ban Biên tập tổng hợp như sau:

>>> Khiếu nại, tố cáo đối với Điều tra viên ở Công an cấp xã có phải là khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực tư pháp hay không?

Các tác giả Hà Thị Hiên, Nguyễn Đức Tùng, Nguyễn Thùy Trang đều có chung quan điểm thống nhất với quan điểm thứ ba nêu trong bài viết của tác giả Nguyễn Hồng Hạnh và Ngô Tuấn Hùng đưa ra, tức là sẽ có hai trường hợp xảy ra:

- Trường hợp thứ nhất: Nếu Điều tra viên ở Công an cấp xã đã được Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an cấp huyện phân công tiến hành hoạt động kiểm tra, xác minh giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố khi có khiếu nại, tố cáo đối với Điều tra viên đó trong hoạt động kiểm tra, xác minh giải quyết thì xác định thuộc khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực tố tụng hình sự. Thẩm quyền giải quyết thuộc Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an cấp huyện.

- Trường hợp thứ hai: Nếu Điều tra viên ở Công an cấp xã giúp Công an cấp xã thực hiện việc tiếp nhận, kiểm tra, xác minh sơ bộ tố giác, tin báo về tội phạm; trực tiếp tiếp nhận, phân loại, kiểm tra, xác minh sơ bộ tố giác, tin báo về tội phạm khi chưa được Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an cấp huyện phân công thụ lý khi có khiếu nại, tố cáo về hoạt động này thì xác định không phải là khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự. Tác giả Hà Thị Hiên còn cho rằng việc giải quyết đối với khiếu nại, tố cáo này thuộc thẩm quyền của Trưởng Công an cấp huyện.

Căn cứ pháp luật mà các tác giả trên viện dẫn đó là: điểm a khoản 2 Điều 34; Điều 37, khoản 3 Điều 146 Bộ luật TTHS năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2021); Điều 53 Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự năm 2015; Thông tư liên tịch số 01/2017/TTLT ngày 29/11/2017 (sửa đổi, bổ sung năm 2021) của liên ngành Trung ương.

Tác giả Nguyễn Thùy Trang lập luận: Theo Điều 470 Bộ luật tố tụng hình sự (BLTTHS): Quyết định tố tụng, hành vi tố tụng có thể bị khiếu nại là quyết định, hành vi được thực hiện trong hoạt động tố tụng của người tiến hành tố tụng. Theo Điều 34 BLTTHS thì Điều tra viên là người tiến hành tố tụng.

Theo Điều 37 BLTTHS, Điều 53 Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự: Điều tra viên tiến hành hoạt động kiểm tra, xác minh và các hoạt động điều tra thuộc thẩm quyền của Cơ quan điều tra khi được Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra phân công.  Như vậy, các quyết định, hành vi của Điều tra viên được coi là quyết định, hành vi tố tụng khi Điều tra viên đó thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn trong quá trình giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, khởi tố, điều tra vụ án hình sự theo phân công của Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra.

 Từ các quy định nêu trên thì khiếu nại, tố cáo đối với Điều tra viên ở Công an cấp xã được phân loại là khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực tố tụng hình sự khi Điều tra viên đó được Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an cấp huyện phân công tiến hành kiểm tra, xác minh giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, khởi tố, điều tra vụ án hình sự...

Theo quy định tại Điều 34, khoản 3 Điều 146 BLTTHS, Công an cấp xã không phải là cơ quan tiến hành tố tụng, không có thẩm quyền tiến hành các hoạt động điều tra. Công an cấp xã có trách nhiệm tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, lập biên bản tiếp nhận, tiến hành kiểm tra, xác minh sơ bộ và chuyển ngay tố giác, tin báo về tội phạm kèm theo tài liệu, đồ vật có liên quan cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền. Đây là hoạt động tiến hành trước khi thụ lý nguồn tin về tội phạm, vụ án hình sự, Điều tra viên ở Công an cấp xã giúp Công an cấp xã thực hiện các hoạt động này khi chưa có quyết định phân công của Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra thì chưa được coi là quyết định, hành vi tố tụng. Do đó, khiếu nại, tố cáo đối với các quyết định, hành vi của Điều tra viên Công an cấp xã trong quá trình này không phải là khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực tố tụng hình sự mà sẽ xem xét giải quyết theo quy định của Luật khiếu nại, Luật tố cáo.

Ban Biên tập trang tin cơ bản đồng tình với ý kiến của các tác giả về việc xác định khiếu nại đối với quyết định, hành vi của Điều tra viên ở Công an cấp xã trong quá trình tiếp nhận, xác minh sơ bộ ban đầu tố giác, tin báo về tội phạm không phải là khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tố tụng hình sự. Tuy nhiên, các hoạt động này được quy định trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2021) và Thông tư liên tịch số 01/2017 (sửa đổi, bổ sung năm 2021) của Liên ngành trung ương quy định về phối hợp giữa các cơ quan có thẩm quyền trong thực hiện một số quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 về tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố; do đó, trong quá trình giải quyết khiếu nại, tố cáo, người có thẩm quyền giải quyết cần căn cứ vào các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự và các văn bản hướng dẫn thi hành quy định về việc tiếp nhận, xác minh sơ bộ ban đầu tố giác, tin báo về tội phạm của Công an cấp xã để giải quyết để đảm bảo có căn cứ, đúng quy định của pháp luật. Đối với khiếu nại, tố cáo hoạt động tố tụng của Điều tra viên ở Công an cấp xã đã có quyết định phân công của Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra Công an cấp huyện thì phải xác định đó là khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự và việc giải quyết thực hiện theo Chương XXXIII của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015.

Ban Biên tập