Trao đổi bài viết “Đình chỉ yêu cầu khởi kiện hay bác yêu cầu khởi kiện trong giải quyết án hành chính?”

Sau khi đọc bài viết “Đình chỉ yêu cầu khởi kiện hay bác yêu cầu khởi kiện trong giải quyết án hành chính?” của tác giả Giáp Thị Thủy đăng trên Trang tin điện tử của VKSND tỉnh Bắc Giang ngày 25/01/2022, tôi xin có ý kiến trao đổi như sau:

>>> Đình chỉ yêu cầu khởi kiện hay bác yêu cầu khởi kiện trong giải quyết án hành chính?

Tôi đồng ý với quan điểm thứ hai mà tác giả đưa ra, tức là Tòa án phải nhận định, đánh giá chứng cứ để nhận định và quyết định chấp nhận hoặc bác yêu cầu khởi kiện của ông A, bởi lẽ:

-  Theo dữ liệu bài viết: Ngày 01/04/2020 UBND huyện H ban hành Quyết định số 01/QĐ thu hồi toàn bộ 5.000m² diện tích hồ chứa nước ở thôn C, xã L, huyện H để thực hiện Dự án khu dân cư xã L (viết tắt là Quyết định số 01). Ngày 01/5/2020, ông A khởi kiện ra TAND tỉnh B đề nghị hủy Quyết định số 01. Lý do: ông A cho rằng trong 5.000m² trên có 1.000m² đất ao là của gia đình ông nhưng ông không được biết việc thu hồi đất, UBND huyện H không thông báo, đền bù tiền cho gia đình ông.

Quyết định số 01 nêu trên là quyết định hành chính theo khoản 1, khoản 2 Điều 3 Luật TTHC năm 2015 và còn thời hiệu khởi kiện. Do đó, theo Điều 115 Luật TTHC năm 2015, ông A có quyền khởi kiện vụ án hành chính đến Tòa án đối với Quyết định số 01. Việc Tòa án đã thụ lý giải quyết là có căn cứ. Tham khảo mục 5 phần I Giải đáp số 02/GĐ-TANDTC ngày 19/6/2016 của TANDTC có hướng dẫn trường hợp: Hỏi:“Ủy ban nhân dân ra quyết định thu hồi đất và tài sản gắn liền với đất mà có người cho rằng đất và tài sản gắn liền với đất không phải là tài sản của người có tên trong quyết định đó mà là tài sản của họ thì họ có được khởi kiện quyết định đó hay không?”. Trả lời:“Theo quy định tại khoản 2 Điều 3 Luật tố tụng hành chính năm 2015 thì quyết định hành chính bị kiện là quyết định quy định tại khoản 1 Điều này mà quyết định đó làm phát sinh, thay đổi, hạn chế, chấm dứt quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân hoặc có nội dung làm phát sinh nghĩa vụ, ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Do đó, nếu quyết định đó ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác thì họ có quyền khởi kiện quyết định hành chính đó”.

- Ông A có cung cấp 03 nhân chứng xác nhận có biết gia đình ông A có thời gian sử dụng diện tích đất ao đó từ năm 1960 đến năm 1980. Ông A có yêu Tòa án thu thập tài liệu, chứng cứ và Tòa án đã tiến hành thu thập tài liệu, chứng theo quy định, kết quả: UBND xã L, UBND huyện H; Trung tâm công nghệ thông tin tỉnh B đều xác định: “Không có tài liệu gì chứng minh gia đình ông A canh tác, sở hữu diện tích đất này nên không đồng ý với yêu cầu hủy Quyết định 01 vì cho rằng ông A không có quyền khởi kiện”. Như vậy, trên cơ sở tài liệu, chứng cứ thu thập được Tòa án cần thiết phải nhận định, đánh giá chứng cứ để nhận định và quyết định chấp nhận hoặc bác yêu cầu khởi kiện của ông A. Tham khảo mục 3 phần II Công văn số 212/TANDTC-PC ngày 13/9/2019 của TANDTC có nêu: “Trường hợp người khởi kiện không cung cấp được tài liệu, chứng cứ chứng minh quyền, lợi ích hợp pháp bị xâm phạm kèm theo đơn khởi kiện, thì Tòa án vẫn phải xem xét, thụ lý vụ án theo quy định. Trong quá trình tố tụng, trên cơ sở yêu cầu của người khởi kiện thì Tòa án yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân đang quản lý, lưu giữ cung cấp cho mình tài liệu, chứng cứ theo quy định tại khoản 3 Điều 93 của Luật Tố tụng hành chính. Trường hợp không có tài liệu, chứng cứ để chứng minh quyền và lợi ích hợp pháp của người khởi kiện bị xâm phạm thì Tòa án bác yêu cầu khởi kiện”.

- Quy định “Nhà nước không thừa nhận việc đòi lại đất đã được giao theo quy định của nhà nước cho người khác sử dụng trong quá trình thực hiện chính sách đất đai của nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam và nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” theo khoản 5 Điều 26 Luật đất đai năm 2013 là quy định luật nội dung, không phải là quy định loại trừ quyền khởi kiện đối với hành vi hành chính, quyết định hành chính. Do đó, ông A có quyền khởi kiện Quyết định số 01 nếu thấy quyết định này làm phát sinh, thay đổi, hạn chế, chấm dứt quyền, lợi ích hợp pháp của ông A hoặc có nội dung làm phát sinh nghĩa vụ, ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của ông A theo Luật TTHC năm 2015.

Trên đây là quan điểm cá nhân của tôi, rất mong nhận được ý kiến trao đổi của đồng nghiệp./.

Ngô Tuấn Hùng - Viện KSND huyện Hiệp Hòa