Thông qua công tác kiểm sát thi hành án dân sự thấy có những việc trước khi tham gia đấu giá tài sản, người tham gia đấu giá tài sản đã nộp khoản tiền đặt trước nhưng chưa đảm bảo theo quy định tại quy chế cuộc đấu giá tài sản của tổ chức đấu giá tài sản nhưng vẫn được tổ chức đấu giá tài sản và người có tài sản đấu giá chấp nhận. Sau khi trúng đấu giá lại không nộp tiền theo quy định do đó gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thi hành án. Xin nêu cụ thể một việc thi hành án có xảy ra trên thực tế để các đồng nghiệp cùng nghiên cứu, trao đổi.
Quyết định thi hành án theo đơn yêu cầu số 08/QĐ - CTHA ngày 06/01/2014 của Cục thi hành án dân sự tỉnh T cho thi hành án đối với Công ty TM do bà Nguyễn Thị B - Giám đốc đại diện theo pháp luật. Các khoản phải thi hành: Công ty TM phải trả nợ Ngân hàng TMCP tổng số tiền phải thi hành là: 40.000.000.000đ, và tiền lãi suất chậm thi hành theo mức lãi suất các bên đã giao kết trong hợp đồng tín dụng tương ứng với thời gian và số tiền còn phải thi hành án… (Cục thi hành án dân sự tỉnh T tổ chức thi hành theo Quyết định công nhận sự thỏa thuận số 06/2012/QĐKDTM - ST ngày 26/7/2012 của TAND thành phố B).
Do Công ty TNHH TM không tự nguyện thi hành án nên Chấp hành viên A đã tiến hành tổ chức cưỡng chế kê biên tài sản của Công ty TM đã thế chấp với Ngân hàng theo quy định pháp luật và tổ chức thẩm định giá, bán đấu giá tài sản kê biên theo quy định pháp luật. Giá khởi điểm được đưa ra là: 17 tỷ đồng.
Sau sáu lần thông báo bán đấu giá tài sản kê biên và sau ba lần giảm giá, Cục thi hành án và Công ty Đấu giá AB đã ký phụ lục hợp đồng với giá khởi điểm 13 tỷ đồng.Ngày 16/6/2015, Công ty Đấu giá ABđã ban hành nội quy cuộc bán đấu giá trong đó có quy định về số tiền phải đặt trước là 1,5 tỷ đồng và tại điểm 3 quy định khách hàng đến làm thủ tục tham gia đấu giá phải nộp "văn bản xác nhận của Ban quản lý các khu công nghiệp của tỉnh, với nội dung: Doanh nghiệp tham gia đấu giá có phương án sản xuất kinh doanh phù hợp với quy hoạch sử dụng đất và chủ trương thu hút đầu tư của tỉnh…”.
Khi đăng ký tham gia đấu giá tài sản, Công ty CP Xuất nhập khẩu CB(gọi tắt là Công tyCB) đã mua hồ sơ đấu giá, đăng ký tham gia đấu giá nhưng chỉ nộp số tiền đặt trước là 01 tỷ đồng và trong hồ sơ đăng ký tham gia đấu giá không có văn bản xác nhận của Ban quản lý các khu công nghiệp của tỉnh.
Ngày 03/8/2015, Công ty Đấu giá AB bán đấu giá tài sản của Công ty TM với số tiền 13 tỷ đồng, Công tyCB là người duy nhất tham gia đấu giá và được chấp nhận tham gia đấu giá. Tại biên bản cuộc đấu giá ngày 03/8/2015 thể hiện rõ về tài sản bán đấu giá; giá khởi điểm và tiền đặt trước: 01 tỷ đồng. Các thành phần tham dự: Công ty Đấu giá ABdo ông Nguyễn Văn B - Đấu giá viên điều hành; Cục thi hành án dân sự tỉnh T do Chấp hành viên A đại diện; ông Đỗ Văn C đaị diện Ngân hàng là người được thi hành án; bà Nguyễn Thị B đại diện theo pháp luật của Công ty TM là người phải thi hành án; Công ty CB do ông Phạm H đại diện theo pháp luật là người tham gia đấu giá và là người trúng đấu giá với số tiền 13.055.500.000đ. Trong quá trình tổ chức bán đấu giá đến khi quyết định bán tài sản không có ai có khiếu nại gì, tất cả có mặt đều ký tên đóng dấu đầy đủ tại biên bản cuộc bán đấu giá.
Ngày 03/8/2015 giữa Công ty Đấu giá ABvà Công ty CB đã ký hợp đồng mua bán tài sản bán đấu giá, hợp đồng đã được Văn phòng công chứng TL chứng thực. Tại điểm 7 nội quy cuộc bán đấu giá ngày 16/6/2015 của Công ty Đấu giá ABvà điểm 10 của hợp đồng mua bán tài sản ngày 03/8/2015 đều có qui định về thời hạn và phương thức thanh toán tiền mua tài sản như sau: “Trong vòng 30 ngày làm việc kể từ khi cuộc bán đấu giá kết thúc. Nếu quá thời gian trên mà người mua được tài sản chưa nộp hay không nộp đủ số tiền mua bán tài sản thì coi như từ chối mua tài sản” Nhưng từ sau khi ký hợp đồng, Công ty CB không thực hiện việc nộp tiền mua tài sản. Cục thi hành án dân sự tỉnh T đã đôn đốc nhiều lần nhưng Công ty CB không thực hiện việc nộp tiền mua tài sản theo quy định, đã vi phạm về thời hạn, phương thức thanh toán tiền mua tài sản quy định cụ thể tại nội quy cuộc bán đấu giá và hợp đồng mua bán tài sản bán đấu giá. Ngày 30/10/2015 Cục thi hành án dân sự tỉnh T đã nhận được tiền đặt trước 01 tỷ đồngdo Công ty Đấu giá AB chuyển và gửi ngân hàng chờ xử lý.
Cục thi hành án dân sự tỉnh T đã làm đơn khởi kiện yêu cầu TAND thành phố B xem xét thụ lý và giải quyếtvụán "Tranh chấp về kết quả bán đấu giá tài sản và tuyên hợp đồng vô hiệu" do Chấp hành viên A là đại diện theo ủy quyền. Quá trình giải quyết vụ việc về nội dung giải quyết hậu quả của việc tuyên hợp đồng mua bán tài sản bán đấu giá là vô hiệu các bên đương sự không có đề nghị, yêu cầu Tòa án giải quyết nên Hội đồng xét xử đã không xem xét, giải quyết theo quy định. Đối với khoản tiền đặt trước 1 tỷ đồng cũng không có đề nghị, yêu cầu trong quá trình giải quyết vụ án. Bản án dân sự sơ thẩm TAND thành phố B đã xử:
Tuyên bố hợp đồng mua bán tài sản bán đấu giá ngày 03/8/2015 được ký giữa Công ty Đấu giá AB và Công ty CB là vô hiệu.
Hủy kết quả bán đấu giá tài sản ngày 03/8/2015 tại biên bản cuộc bán đấu giá của Công ty Đấu giá AB.
Sau khi nhận được bản án trên, Công ty Đấu giá AB; ông Đỗ Văn C đaị diện Ngân hàng là người được thi hành án; bà Nguyễn Thị B đại diện theo pháp luật của Công ty TM là người phải thi hành án; Công ty CBdo ông Phạm H đại diện theo pháp luật đều đề nghị Cục thi hành án dân sự tỉnh T hoàn trả cho Công ty Đấu giá AB số tiền đặt trước 1 tỷ đồng để Công ty hoàn trả lại cho Công ty CB.
Ngày 27/9/2016, Chấp hành viên A căn cứ Khoản 2 Điều 48 Nghị định số 17/2010/NĐ - CP ngày 04/3/2010 của Chính Phủ đã đề nghị Lãnh đạo Cục thi hành án dân sự tỉnh T trả cho Công ty Đấu giá AB số tiền đặt trước 1 tỷ đồng để Công ty hoàn trả lại cho Công ty CB. Ngày 28/9/2016 Cục thi hành án đã có phiếu chi và có giấy nộp tiền mặt vào tài khoản của Công ty Đấu giá AB trả số tiền 1.040.753.500đ ( cả tiền lãi phát sinh).
Sau khi Cục thi hành án dân sự tỉnh T hoàn trả cho Công ty Đấu giá AB số tiền đặt trước và tiền lãi phát sinh là 1.040.753.500đ để Công ty Đấu giá AB hoàn trả lại cho Công ty CBcó nhiều quan điểm khác nhau như sau:
Quan điểm thứ nhất:
Việc Cục thi hành án dân sự tỉnh T đã căn cứ Khoản 2 Điều 48 Nghị định số 17/2010/NĐ - CP ngày 04/3/2010 của Chính Phủ để trả số tiền đặt trước và tiền lãi phát sinh 1.040.753.500đ cho Công ty Đấu giá AB hoàn trả lại cho Công ty CB là thực hiện đúng theo quy định pháp luật.
Quan điểm thứ hai:
Cục thi hành án dân sựtỉnh T căn cứ Khoản 2 Điều 48 Nghị định số 17/2010/NĐ - CP ngày 04/3/2010 của Chính Phủchuyển trả cho Công ty Đấu giá AB số tiền 1.040.753.500đ gồm tiền đặt trước và tiền lãi phát sinh để hoàn trả lại cho Công ty CB đã vi phạm nghiêm trọng, thực hiện không đúng quy định của Luật thi hành án dân sự và các văn bản hướng dẫn thi hành. Bởi:
Việc Công ty CB trước khi tham gia đấu giá chỉ nộp số tiền đặt trước là 01 tỷ đồng đã thực hiện không đúng theo quy định tại điểm 1, điểm 6 Nội quy cuộc bán đấu giá ngày 16/6/2015 của Công ty Đấu giá AB nhưng đã đủ điều kiện về tiền đặt cọc theo quy định tại Khoản 1 Điều 29 Nghị định 17/2010/NĐ-CP ngày 04/3/2010 của Chính Phủ, cụ thể: Khoản tiền đặt trước do tổ chức bán đấu giá tài sản và người có tài sản bán đấu giá thỏa thuận quy định nhưng tối thiểu là 1% và tối đa không quá 15% giá khởi điểm. Việc Công ty CB đã nộp không đủ tiền đặt trước theo nội quy cuộc đấu giá nhưng đều được các đương sự, người có tài sản đấu giá và tổ chức bán đấu giá chấp nhận. Việc hồ sơ đăng ký tham gia đấu giá không có văn bản xác nhận của Ban quản lý các khu công nghiệp của tỉnh không thể hiện trong biên bản cuộc đấu giá ngày 03/8/2015 nhưng vẫn được Công ty Đấu giá AB chấp nhận cho tham gia đấu giá. Đại diện Lãnh đạo Ban quản lý các khu công nghiệp tỉnh T đã có quan điểm: Đối với văn bản xác nhận của Ban quản lý các khu công nghiệp theo nội quy cuộc bán đấu giá và thông báo bán đấu giá tài sản ngày 16/6/2015 của Công ty Đấu giá AB không phải là điều kiện bắt buộc đối với người tham gia đấu giá tài sản. Việc có xác nhận của Ban quản lý các khu công nghiệp tỉnh mục đích nhằm hướng dẫn, tạo điều kiện cho các đơn vị dự định tham gia mua tài sản gắn liền với đất có quyết định tham gia đấu giá hay không; tránh tình trạng sau khi trúng đấu giá tài sản gắn liền với đất, doanh nghiệp đề nghị thực hiện dự án mới trên đất trúng đấu giá không phù hợp với quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch phát triển các khu công nghiệp. Như vậy xác định việc Công ty CP là người tham gia đấu giá ngày 03/8/2015 đã được hội đồng đấu giá chấp nhận và hợp lệ.
Như vậy, đối với số tiền đặt trước 1 tỷ đồng khi đăng ký tham gia đấu giá tài sản của Công ty CB đã nộp phải cần được xử lý theo quy định Khoản 5 Điều 27 Nghị định số 62/NĐ - CP ngày 18/7/2015 của Chính Phủ.
Khoản 5 Điều 27 Nghị định số 62/NĐ - CP ngày 18/7/2015 quy định:
“5. Trường hợp sau khi phiên đấu giá kết thúc mà người trúng đấu giá tài sản từ chối mua hoặc đã ký hợp đồng mua bán tài sản bán đấu giá nhưng chưa được thanh toán thêm bất kỳ khoản tiền nào thì khoản tiền đặt trước thuộc về ngân sách nhà nước và được sử dụng để thanh toán lãi xuất chậm thi hành án, tạm ứng chi phí bồi thường Nhà nước, bảo đảm tài chính để thi thi hành án và các chi phí cần thiết khác”.
Số tiền đặt trước 1 tỷ đồng khi đăng ký tham gia đấu giá tài sản của Công ty CB đã nộp cần đượcxử lý sung công quỹ Nhà nước và được sử dụng vào việc:
1. Trả tiền lãi xuất chậm thi hành án đối với số tiền 48.451.096.657đ của Công ty TM chưa trả nợ cho Ngân hàng từ ngày 03/8/2015 đến ngày đấu giá thành lần 2 đã bán được tài sản của Công ty TM.
2. Các chi phí cần thiết khác như: Toàn bộ chi phí thực tế, hợp lý cho việc bán đấu giá lần 2.
Khoản 2 Điều 48 Nghị định số 17/2010/NĐ - CP ngày 04/3/2010 quy định:
“2. Trong trường hợp kết quả bán đấu giá tài sản bị hủy theo quy định tại Điều này thì các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau tài sản đã nhận; nếu không hoàn trả được bằng hiện vật thì phải trả bằng tiền. Bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường theo quy định của pháp luật”.
Hiểu việc các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau tài sản đã nhận ở đây là khôi phục, hoàn trả cho nhau đối với tài sản đã bán đấu giá theo kết quả bán đấu giá tài sản ngày 03/8/2015 tại biên bản cuộc bán đấu giá của Công ty Đấu giá AB chứ không phải việc phải hoàn trả lại cho nhau số tiền đặt trước khi đấu giá 01 tỷ đồng.
Quan điểm của cá nhân tôi đồng tình với quan điểm thứ hai; Rất mong nhận được sự quan tâm của các đồng nghiệp trong ngành về công tác kiểm sát thi hành án dân sự để cùng trao đổi, chia sẻ ./.
Nguyễn Thị Thủy – Phòng 11
Thông tin tuyển dụng, đấu thầu, thanh lý
