Ngày 24/12/2007, Bộ Công an - Viện kiểm sát - Tòa án nhân dân tối cao - Bộ Tư pháp đã ban hành Thông tư liên tịch số 17/2007/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BTP hướng dẫn áp dụng một số quy định tại Chương XVIII “Các tội phạm về ma túy” của Bộ luật Hình sự năm 1999 (sau đây gọi tắt là Thông tư liên tịch số 17). Thông tư liên tịch số 17 được ban hành về cơ bản đã góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ quan tiến hành tố tụng trong việc giải quyết các vụ án về ma túy.
Tuy nhiên, ngày 17/9/2014, Tòa án nhân dân tối cao có Công văn số 234/TANDTC-HS hướng dẫn Tòa án các địa phương khi xét xử các vụ án phạm tội ma túy thì bắt buộc phải giám định hàm lượng theo đúng hướng dẫn của Thông tư liên tịch số 17 làm căn cứ kết tội, tránh xét xử oan, sai.
Theo quy định tại phần I mục 1.4 của Thông tư liên tịch số 17 thì: “Trong mọi trường hợp khi thu giữ được các chất nghi là chất ma túy hoặc tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy thì đều phải trưng cầu giám định để xác định loại, hàm lượng, trọng lượng chất ma túy, tiền chất. Nếu chất được giám định không phải là chất ma túy hoặc không phải là tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy nhưng người thực hiện hành vi ý thức rằng đó là chất ma túy hoặc đó là tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy, thì tùy từng hành vi phạm tội cụ thể mà truy cứu trách nhiệm hình sự người đó theo tội danh quy định tại khoản 1 của điều luật tương ứng đối với các tội phạm về ma túy”.
Đến ngày 24/9/2014, Viện kiểm sát nhân dân tối cao có văn bản số 3240/VKSTC-V1C, trong đó nêu rõ việc giám định "hàm lượng" chất ma túy chỉ đặt ra đối với các chất ma túy quy định tại điểm a, b tiểu mục 1.1 mục 1 phần I Thông tư liên tịch số 17 gồm:
“a) Đối với các chất ma túy ở thể rắn được hòa thành dung dịch hoặc chất ma túy ở thể lỏng đã được pha loãng;
b) Đối với xái thuốc phiện thì không coi là nhựa thuốc phiện mà phải xác định hàm lượng moocphin trong xái thuốc phiện để tính trọng lượng của thuốc phiện”.
Còn đối với chất ma túy khác không phải giám định “hàm lượng” mà chỉ giám định loại và trọng lượng chất ma túy để truy tố, xét xử.
Từ thực tiễn giải quyết các vụ án về ma tuý, chúng tôi thấy việc Tòa án nhân dân tối cao ban hành công văn 234/TANDTC-HS yêu cầu giám định hàm lượng trong mọi trường hợp thuộc chương XVIII là chưa phù hợp, gây khó khăn cho công tác xử lý tội phạm về ma túy. Bởi lẽ, từ khi Thông tư liên tịch số 17 được ban hành, đa số các vụ án phạm tội ma túy khi khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử chỉ căn cứ vào kết quả giám định loại và trọng lượng chất ma túy để xử lý. Mặt khác, hiện nay việc giám định “hàm lượng” chất ma túy chỉ có Viện khoa học hình sự - Bộ Công an mới giám định được, còn ở địa phương chưa có phương tiện, thiết bị kỹ thuật để thực hiện việc này.
Sau khi công văn số 234/TANDTC-HS ngày 17/9/2014 của Tòa án nhân dân tối cao ban hành, ở thành phố Bắc Giang có khoảng 20 vụ án đang ở giai đoạn truy tố, chuẩn bị xét xử đều phải trả hồ sơ cho Cơ quan điều tra để yêu cầu “giám định hàm lượng ma túy”. Đến nay, mặc dù nhiều vụ án đã có kết quả giám định về “hàm lượng ma túy”, song vẫn còn nhiều vướng mắc về quan điểm giải quyết vụ án, tôi xin nêu ví dụ một vụ án do VKSND thành phố Bắc Giang đang thụ lý có vướng mắc như sau:
Nguyễn Văn H bị khởi tố về tội “mua bán trái phép chất ma túy” (Công an thành phố Bắc Giang bắt quả tang H về hành vi mua bán trái phép 15 gam chất bột màu trắng nghi là hêrôin). Theo kết luận giám định của Viện khoa học hình sự - Bộ Công an thì hàm lượng hêrôin trong 15 gam chất bột nêu trên là 11,5%.
- Nếu vận dụng như trước đây thì xử lý H theo Điểm h Khoản 2 Điều 194 BLHS (hêrôin có trọng lượng từ 5 gam đến dưới 30 gam);
- Nếu căn cứ vào hàm lượng tính theo phương pháp: 15 gam x 11,5% = 1,725 gam, thì xử lý H theo Khoản 1 Điều 194 BLHS?.
Thiết nghĩ liên ngành Trung ương cần nhanh chóng hướng dẫn, chỉ đạo thống nhất, kịp thời về vấn đề này để giải quyết các vụ án về ma tuý đảm bảo thống nhất, tránh oan, sai hoặc bỏ lọt tội phạm; phục vụ có hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma túy trong giai đoạn hiện nay./.
Vũ Thanh Tùng
VKSND thành phố Bắc Giang
Thông tin tuyển dụng, đấu thầu, thanh lý
