Ngày 18/5/2018 Tòa án nhân dân tỉnh Bắc Giang đã mở phiên tòa phúc thẩm xét xử vụ án dân sự “Tranh chấp quyền sử dụng đất”, xử chấp nhận Quyết định kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm số 01/QĐKNPT-VKS-DS ngày 22/12/2017 Viện KSND thành phố Bắc Giang, hủy Bản án sơ thẩm số số 41/2017/DSST ngày 7/12/2017 của TAND thành phố Bắc Giang, chuyển hồ sơ vụ án cho Tòa án cấp sơ thẩm giải quyết lại vụ án.
Ngày 15/12/2010 Tòa án nhân dân thành phố Bắc Giang đã thụ lý vụ án “Tranh chấp quyền sử dụng đất”. Trong quá trình Tòa án thụ lý, giải quyết vụ án nguyên đơn cụ Nguyễn Thị Thái và sau này những người kế thừa quyền nghĩa vụ tố tụng của cụ Thái; người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan bà Lý Thị Hương đã trình bày, vợ chồng cụ Thái quản lý sử dụngmảnh đất diện tích 276m2 ở thôn Hoà Yên, phường Thọ Xương, thành phốBắc Giang. Cụ Thái và các thành viên trong gia đình không biết, không đồng ý việc ông Đồng thế chấp một phần diện tích đất cho ông Yên để vay tiền; không biết việc Ủy ban nhân dân thị xã Bắc Giang cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 10080 QSDĐ/560/QĐ-UB(H) ngày 27/8/2002 cho ông Yên với diện tích 133,1m2 thửa số 40 tờ bản đồ số 49; việc ông Yên được chính quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là không đúng trình tự thủ tục. Cụ Thái và người kế thừa quyền nghĩa vụ tố tụng của cụ Thái khởi kiện đòi ông Yên trả lại đất và đề nghị huỷ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà UBND thị xã Bắc Giang (nay là thành phố Bắc Giang) đã cấp cho ông Yên.
Bị đơn ông Phương Hồng Yên và những người kế thừa quyền nghĩa vụ tố tụng của ông Yên cho rằng, năm 1994 ông Yên cho ông Đồng vay 11.000.000đ; ông Đồng có cầm cố 133,1m2 đất cho ông Yên; hộ ông Yên đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đúng trình tự thủ tục; đề nghị giữ nguyên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho hộ ông Yên. Nếu phải trả lại diện tích đất này thì yêu cầu gia đình cụ Thái phải trả số tiền bằng giá trị thửa đất đã được định giá.
Ông Đồng thừa nhận năm 1994 có vay của ông Yên 8.000.000đ. Ông đã tự ý thế chấp một phần đất của gia đình cho ông Yên. Ông Đồng đề nghị hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho ông Yên; để trả lại cho gia đình diện tích đất. Ông đồng ý trả số tiền đã vay của ông Yên cùng lãi suất cho vợ con ông Yên với số tiền là 70.000.000đ.
Ủy ban nhân dân thành phố Bắc Giang cho rằng, việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Yên là đúng quy định pháp luật, đề nghị giữ nguyên giấy chứng nhận.
Ngày7/12/2017 TAND thành phố Bắc Giang đã mở phiên tòa xét xử vụ án theo thủ tục sơ thẩm và cho rằng, các đương sự yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của ông Yên là quan hệ pháp luật hành chính, nên khởi kiện bằng một vụ án hành chính theo quy định của pháp luật tố tụng hành chính, không thuộc thẩm quyền giải quyết vụ án dân sự của Tòa án nên đã quyết định:Đình chỉ giải quyết vụ án và trả lại đơn khởi kiện cho cụ Nguyễn Thị Thái do những người kế thừa quyền và nghĩa vụ tiếp nhận là anh Phương Văn Đồng, bà Phương Thị Bốn, bà Phương Thị Bẩy.
Sau khi xét xử sơ thẩm, ngày 18/12/2017 bà Hương, bà Bốn, ông Đồng có đơn kháng cáo toàn bộ bản án.
Ngày 22/12/2017 Viện KSND thành phố Bắc Giang có quyết định số 01/QĐKNPT-VKS-DS kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm đối với bản án sơ thẩm nêu trên. Đề nghị Tòa án cấp phúc thẩm xử hủy bản án sơ thẩm, chuyển hồ sơ vụ án cho Tòa án cấp sơ thẩm giải quyết lại vụ án.
Xem xét việc Tòa án cấp sơ thẩm giải quyết vụ án; kháng cáo của các đương sự; kháng nghị của Viện kiểm sát thấy rằng, với nội dung yêu cầu đề nghị của các đương sự trong vụ án, xác định quan hệ pháp luật các đương sự tranh chấp Tòa án phải xem xét giải quyết là tranh chấp quyền sử dụng đất, hợp đồng vay tài sản, hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất, yêu cầu hủy quyết định cá biệt. Nhưng Tòa án chỉ xác định quan hệ pháp luật các đương sự tranh chấp là "Tranh chấp quyền sử dụng đất" là xác định thiếu quan hệ pháp luật tranh chấp.
Tòa án đã thụ lý vụ án dân sự, xác định quan hệ pháp luật tranh chấp "Tranh chấp quyền sử dụng đất" nhưng lại nhận định cho rằng "các đương sự yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của ông Yên là quan hệ pháp luật hành chính, nên khởi kiện bằng một vụ án hành chính theo quy định của pháp luật tố tụng hành chính, không thuộc thẩm quyền giải quyết vụ án dân sự của Tòa án" để quyết định đình chỉ giải quyết toàn bộ vụ án không đúng với quy định tại Điều 34 Bộ luật tố tụng dân sự (khi giải quyết vụ án dân sự Tòa án có quyền hủy quyết định cá biệt của cơ quan tổ chức); là không xem xét giải quyết hết các vấn đề cần phải giải quyết trong vụ án; không đúng với quy định tại Điều 5 Bộ luật tố tụng dân sự.
Ông Đồng là người vay tiền, thế chấp đất cho ông Yên nên là người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan đến nội dung các đương sự tranh chấp trong vụ án. Nhưng Tòa án chỉ xác định ông Đồng tham gia tố tụng với tư cách là người kế thừa quyền nghĩa vụ tố tụng của nguyên đơn là xác định thiếu tư cách tham gia tố tụng của ông Đồng; vi phạm quy định tại khoản 4 Điều 68 Bộ luật tố tụng dân sự.
Tòa án đưa vụ án ra xét xử và đình chỉ giải quyết vụ án trả lại đơn khởi kiện cho đương sự, nhưng lại không ban hành quyết định đình chỉ giải quyết vụ án mà lại ra bản án là không đúng quy định tại Điều 235 Bộ luật tố tụng dân sự và mẫu số 46-DS ban hành kèm theo Nghị quyết số 01/2017/NQ-HĐTP ngày 13/01/2017 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.
Vì Tòa án cấp sơ thẩm có vi phạm thiếu sót trong việc giải quyết vụ án như đã nêu trên, Hội đồng xét xử phúc thẩm - Tòa án nhân dân tỉnh Bắc Giang chấp nhận kháng cáo của các đương sự; chấp nhận kháng nghị của Viện kiểm sát, xử hủy Bản án dân sự sơ thẩm, chuyển hồ sơ vụ án cho Tòa án cấp sơ thẩm giải quyết lại vụ án./.
Nguyễn Thị Tuyết – Phòng 9
Thông tin tuyển dụng, đấu thầu, thanh lý
