Theo quy định của Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015, khi thụ lý giải quyết án dân sự Tòa án phải tuân theo nguyên tắc là chỉ thụ lý, giải quyết trong phạm vi đơn khởi kiện, đơn yêu cầu của đương sự. Tòa án phải có nhiệm vụ bảo vệ công lý, bảo vệ quyền công dân. Nếu Tòa án không thực hiện đúng nguyên tắc này, Viện KSND có quyền kháng nghị đối với việc giải quyết của Tòa án. Sau đây, chúng tôi xin nêu một trường hợp cụ thể như sau:
Ông T và bà P kết hôn với nhau năm 2008, có đăng ký kết hôn. Sau quá trình chung sống vợ chồng phát sinh mâu thuẫn. Ngày 29/3/2012 Tòa án nhân dânhuyện V đã giải quyếtcông nhận thuận tình ly hôn giữa ông T và bà P. Sau khi ly hôn, ngày 11/7/2012 ông T đã ký hợp đồng tín dụng vay của Ngân hàng nông nghiệp và phát triền nông thôn huyện V số tiền 300.000.000đ. Ngày 12/7/2012 Ngân hàng đã giải ngân cho ông T vay số tiền 300.000.000đ. Do đến thời hạn thanh toán, ông T không trả đủ cho Ngân hàng số tiền gốc và lãi, Ngân hàng (nguyên đơn) đã khởi kiện đề nghị Tòa án nhân dân huyện V giải quyết buộc ông T (bị đơn) phải trả cho Ngân hàng 300.000.000đ tiền gốc và 164.504.167đ tiền lãi tính đến ngày 01/9/2016. Ông T đồng ý với yêu cầu khởi kiện của Ngân hàng và đề nghị cho ông được trả dần. Đồng thời ông T cũng đã trình bày, ông và bà P đã ly hôn, việc thanh toán nợ cho Ngân hàng ông chịu trách nhiệm, không liên quan đến bà P. Do nhận thức, hiểu biết pháp luật còn hạn chế, nên trong quá trình Tòa án giải quyết vụ án bà P (người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan) không có lời khai đối với yêu cầu khởi kiện của Ngân hàng. Với nội dung vụ án nêu trên, Tòa án nhân dân huyện V cho rằng, ông T và bà P vẫn chung sống với nhau như vợ chồng và tại giấy đề nghị vay vốn, hợp đồng thế chấp tài sản bà P có ký vào mục người vợ và các đồng sở hữu tài sản nên đã xử buộc ông T và bà P có nghĩa vụ liên đới trả Ngân hàng 464.504.167đ; và xử buộc ông T, bà P phải chịu 22.580.000đ tiền án phí dân sự sơ thẩm.
Xem xét việc giải quyết vụ án của Tòa án thấy rằng, bà Pkhông cùng ông T ký hợp đồng tín dụng vay tiền của Ngân hàng. Ngân hàng không cho bà P vay tiền. Tại thời điểm ông Tký hợp đồng tín dụng vay tiền của Ngân hàng và khi Tòa án thụ lý giải quyết vụ án giữa ông T và bà P không cómối quan hệ vợ chồng.Ngân hàng không yêu cầu bà P phải trả tiền cho Ngân hàng. Nhưng Tòa án lại buộc bà P phải có nghĩa vụ liên đới cùng với ông T trả tiền cho Ngân hàng và buộc bà P liên đới cùng ông T chịu tiền án phí dân sự sơ thẩm là không có cơ sở, là giải quyết ngoài phạm vi yêu cầu khởi kiện của Ngân hàng; vi phạm quy định tại Điều 5 Bộ luật tố tụng dân sự; là không đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho bà P.
Để đảm bảo việc giải quyết án dân sự của Tòa án có căn cứ, đúng quy định của pháp luật; đảm bảo được quyền và lợi ích hợp pháp cho các bên đương sự, Viện trưởng Viện KSND tỉnh B đã ban hành quyết định kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm đối với bản án giải quyết vụ án nêu trên của TAND huyện V, đề nghị Tòa án cấp phúc thẩm sửa bản án sơ thẩm theo hướng không buộc bà P phải có trách nhiệm trả nợ cho Ngân hàng; bà P không phải chịu án phí dân sự sơ thẩm./.
Nguyễn Thị Tuyết - Phòng 9