Khoản 1 Điều 42 Luật đất đai năm 2003 quy định: Nhà nước thu hồi đất của người sử dụng đất mà người bị thu hồi đất có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc đủ điều kiện để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định tại Điều 50 của Luật này thì người bị thu hồi đất được bồi thường, trừ các trường hợp quy định tại các khoản 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 và 12 Điều 38 và các điểm b, c, d, đ và g khoản 1 Điều 43 của Luật này.
Gia đình ông Ba quản lý, sử dụng 250 m2 đất giáp đường tỉnh lộ 293, nguồn gốc đất là do gia đình ông tự khai phá từ năm 1976. Năm 2010, UBND huyện L.N cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng 250m2 đất cho hộ gia đình ông Ba. Trong sơ đồ thửa đất được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đã ghi rõ phần đất hành lang giao thông tính từ tim đường tỉnh lộ 293 vào đến phần đất 250m2 của gia đình ông Ba là 14m (diện tích bằng 50,2m2; phần diện tích đất này cũng do gia đình ông Ba sử dụng trồng cây cối hoa mầu). Sau khi nhận Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, gia đình ông Ba không có thắc mắc, khiếu nại gì đối với UBND huyện L.N về việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Đến năm 2012, thực hiện Dự án cải tạo, nâng cấp đường tỉnh lộ 293 đoạn qua địa bàn huyện L.N, UBND huyện L.N đã lấy phần diện tích 50,2m2 đất nêu trên để làm hành lang giao thông đường tỉnh lộ 293 (phần diện tích 250m2 đất của gia đình ông Ba không bị thu hồi), nhưng UBND huyện L.N không có Quyết định thu hồi đất, không bồi thường về đất cho gia đình ông Ba, mà chỉ bồi thường cho gia đình ông giá trị tài sản là cây cối, hoa màu trên diện tích 50,2m2 đất.
Ông Ba cho rằng, việc UBND huyện L.N lấy 50,2m2 đất do gia đình ông đang quản lý và sử dụng, mà không ra Quyết định thu hồi đất, không bồi thường về đất cho gia đình ông là không đúng nên ông Ba đã khởi kiện vụ án hành chính yêu cầu Tòa án giải quyết buộc UBND huyện LN phải bồi thường về đất cho gia đình ông.
Việc giải quyết yêu cầu của ông Ba, có hai ý kiến như sau:
- Ý kiến thứ nhất: Năm 2010, UBND huyện L.N cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hộ gia đình ông Ba là 250 m2. Trong sơ đồ thửa đất có ghi rõ đất hành lang giao thông tính từ tim đường tỉnh lộ 293 vào đến phần đất 250m2 của gia đình ông Ba là 14m (bằng 50,2m2); nguồn gốc đất là do gia đình ông tự khai phá từ năm 1976. Quá trình gia đình ông Ba sử dụng đất ổn định, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính với Nhà nước và đã trồng cây cối, hoa màu trên diện tích 50,2m2 đất. Vì vậy, khi UBND huyện L.N thực hiện Dự án cải tạo, nâng cấp đường tỉnh lộ 293, phải ban hành Quyết định về việc thu hồi đất và Quyết định về việc phê duyệt phương án chi tiết bồi thường giải phóng mặt bằng để bồi thường về đất cho gia đình ông Ba. Theo quy định tại khoản 1 Điều 42 Luật đất đai 2003, quy định“Nhà nước thu hồi đất của người sử dụng đất mà người bị thu hồi đất có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc đủ điều kiện để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định tại Điều 50 của Luật này thì người bị thu hồi đất được bồi thường, trừ các trường hợp quy định tại các khoản 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 và 12 Điều 38 và các điểm b, c, d, đ và g khoản 1 Điều 43 của Luật này”; căn cứ Điều 8 Nghị định 197/2004/NĐ-CP ngày 03/12/2004 của Chính phủ; khoản 4 Điều 4, Điều 14, Điều 44 Nghị định số 84/2007/NĐ-CP ngày 25/5/2007 của Chính phủ; Điều 14, Điều 31 Nghị định số 69/2009/NĐ-CP ngày 13/8/2009 của Chính phủ
- Ý kiến thứ hai: Năm 1976, gia đình ông Ba tự khai phá được 250m2 đất giáp đường tỉnh lộ 293. Đến năm 2010, UBND huyện L.N đã cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là 250m2 cho hộ gia đình ông Ba, trong sơ đồ thửa đất đã ghi rõ phần đất hành lang giao thông tính từ tim đường tỉnh lộ 293 vào đến phần đất 250m2 của gia đình ông là 14m (bằng 50,2m2). Sau khi nhận Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, gia đình ông Ba không có thắc mắc, khiếu nại.
Căn cứ để xác định hành lang giao thông đường tỉnh lộ 293: Từ năm 1982, Sở giao thông vận tải tỉnh Bắc Giang đã có quy hoạch (trước thời điểm hộ gia đình ông Ba được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất) theo Nghị định số 203/NĐ-HĐBT ngày 21/12/1982 của Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ). Đến năm 1983, UBND tỉnh Hà Bắc (nay là tỉnh Bắc Giang) đã ban hành Chỉ thị số 13/CT-UBND về việc thực hiện Nghị định 203 nêu trên đối với quốc lộ, tỉnh lộ trên địa bàn tỉnh, trong đó có đường tỉnh lộ 293 và năm 1995 Sở giao thông vận tải đã tiến hành cắm mốc lộ giới đường tỉnh lộ 293. Mặt khác, tại mục 2 Công văn số 3061/BTNMT-TCQLĐĐ ngày 18/11/2009 của Bộ Tài nguyên và Môi trường; mục 1 Công văn số 1071/TNMT-KHTC ngày 18/11/2011 của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bắc Giang có nêu: Đối với diện tích đất trong hành lang an toàn đường bộ đã được giải tỏa và đã được quản lý, thì không được bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất.
Do phần diện tích 50,2m2 đất thuộc hành lang giao thông, không nằm trong diện tích 250m2 đất được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của hộ gia đình ông Ba. Vì vậy, khi UBND huyện L.N thực hiện Dự án cải tạo, nâng cấp đường tỉnh lộ 293 không phải ban hành Quyết định thu hồi 50,2m2 đất và không bồi thường về đất đối với gia đình ông Ba là đúng;
Trường hợp của gia đình ông Ba phải căn cứ vào điểm a khoản 1 Điều 43 Luật đất đai năm 2003, quy định: “Những trường hợp thu hồi đất mà không bồi thường: a) Nhà nước thu hồi đất mà không bồi thường về đất trong các trường hợp sau đây: Thu hồi đất trong các trường hợp quy định tại các khoản 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 và 12 Điều 38 của Luật này”; căn cứ Điều 7, Điều 8 Nghị định số 197/2004/NĐ-CP ngày 03/12/2004 của Chính phủ; khoản 1, khoản 2 Điều 14, Điều 30, Điều 31 Nghị định số 69/2009/NĐ-CP ngày 13/8/2009 của Chính phủ, cũng quy định: Đối với phần diện tích đất không nằm trong Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân, khi Nhà nước thu hồi đất sẽ không được bồi thường về đất.
Tôi đồng tình với ý kiến thứ hai. Đề nghị các đồng nghiệp, bạn đọc nghiên cứu và có ý kiến cùng trao đổi./.
Hoàng Đức Trình - Phòng 10- Viện KSND tỉnh
Thông tin tuyển dụng, đấu thầu, thanh lý
