Việc áp dụng tình tiết giảm nhẹ TNHS “Người phạm tội tự nguyện bồi thường thiệt hại” cho Phạm Văn A có phù hợp với quy định pháp luật không?

Tóm tắt nội dung vụ án:

Phạm Văn A và anh Nguyễn Trung Q là bạn và ở cùng thôn với nhau. Từ đầu năm 2020 đến tháng 6 năm 2022 anh Q nhiều lần mượn tiền của A, anh Q khẳng định đã thanh toán hết số tiền đã vay cho A,  nhưng A cho rằng anh Q vẫn còn nợ A khoản nợ 70.000.000đ.  Nhiều lần A tìm gặp anh Q đòi tiền nhưng anh Q không trả nên ngày 10/9/2022 Phạm Văn A đã có hành vi đe dọa, ép buộc anh Q đã viết “Giấy vay tiền” để nhận nợ số tiền 70.000.000 đồng của A.  Do bị A đe dọa nhiều lần, lo sợ nên anh Q đã báo Công an huyện B và hẹn với A để trả tiền. Đến ngày 04/12/2022,  tại nhà ở của anh Q;  anh Q đưa cho A số tiền 70.000.000 đồng,  A đã viết 01 tờ “Giấy nhận tiền” đưa cho anh Q rồi cầm số tiền 70.000.000 đồng từ anh Q; A đưa cho anh Q tờ “Giấy vay tiền” mà anh Q đã viết ngày 10/9/2022 thì bị Công an huyện B bắt quả tang; Tang vật thu giữ: số tiền 70.000.000 đồng, “Giấy nhận tiền” và “Giấy vay tiền”.

Ngày 07/01/2023, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện B ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Phạm Văn A về tội “Cưỡng đoạt tài sản” theo quy định tại điểm d khoản 2 Điều 170 BLHS

Ngày 24/02/2023 anh Nguyễn Trung Q có đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại với nội dung: Phạm Văn A đã đe dọa anh phải trả cho A số tiền 70.000.000 đồng, sau sự việc đó sức khỏe của anh Q bị giảm sút, bị mất ăn, mất ngủ phải đi điều trị tâm lý, uống thuốc an thần thường xuyên tại Trung tâm y tế huyện B nên anh Q đề nghị A phải bồi thường cho anh số tiền 20.000.000 đồng. Ngày 28/3/2023 anh Nguyễn Trung Q có đơn xác nhận đã nhận số tiền 20.000.000 đồng do gia đình Phạm Văn A đã bồi thường, anh Q không có đề nghị bồi thường thêm và đề nghị giảm hình phạt cho Phạm Văn A (xác định Phạm Văn A có tác động đến gia đình để bồi thường cho anh Nguyễn Trung Q số tiền trên). Ngày 25/6/2023 vụ án được đưa ra xét xử, TAND huyện B đã áp dụng tình tiết giảm nhẹ TNHS “Người phạm tội tự nguyện bồi thường thiệt hại” quy định tại điểm b khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự cho Phạm Văn A, xử phạt Phạm Văn A 04 năm tù về tội “Cưỡng đoạt tài sản”.

Trong quá trình giải quyết vụ án, việc quyết định áp dụng tình tiết giảm nhẹ TNHS “Người phạm tội tự nguyện bồi thường thiệt hại” quy định tại điểm b khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự cho Phạm Văn A còn có quan điểm trái chiều, cụ thể:

Quan điểm thứ nhất: Không được áp dụng tình tiết giảm nhẹ TNHS “Người phạm tội tự nguyện bồi thường thiệt hại” quy định tại điểm b khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự cho Phạm Văn A, bởi vì: Điều 170 Bộ luật Hình sự được quy định trong Chương XVI các tội xâm phạm sở hữu, nếu người bị hại bị chiếm đoạt tài sản thì Toà án buộc người chiếm đoạt bồi thường về tài sản. Mặt khác, Điều 590 Bộ luật Dân sự quy định trong chương bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng thì thiệt hại do sức khỏe bị xâm phạm phải xác định được thiệt hại thực tế xảy ra. Như vậy, theo đơn yêu cầu bồi thường thiệt hạicủa anh Nguyễn Trung Q trình bày sức khỏe của anh Q bị giảm sút, bị mất ăn, mất ngủ phải đi điều trị tâm lý, uống thuốc an thần thường xuyên nhưng anh Q không đưa ra bất cứ tài liệu, chứng cứ nào chứng minh theo đơn đề nghị của anh Q; thực tế anh Q không đi giám định thương tích, không có % tổn hại sức khỏe.

Quan điểm thứ hai: Phạm Văn A được áp dụng tình tiết giảm nhẹ TNHS “Người phạm tội tự nguyện bồi thường thiệt hại” quy định tại điểm b khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự, bởi vì: Thực tế xác định việc Phạm Văn A có tác động đến gia đình để bồi thường cho anh Q số tiền 20.000.000 đồng theo đơn yêu cầu bồi thường thiệt hạicủa anh Nguyễn Trung Q.

Vậy trong trường hợp này việc áp dụng tình tiết giảm nhẹ TNHS “Người phạm tội tự nguyện bồi thường thiệt hại” quy định tại điểm b khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự cho Phạm Văn A có phù hợp với quy định pháp luật hay không?

Tác giả đồng tình với quan điểm thứ nhất, rất mong nhận được ý kiến trao đổi của các đồng nghiệp./.

Nguyễn Thị Thuỷ - Phó Trưởng phòng 7