Khó khăn, vướng mắc trong áp dụng pháp luật về xử lý vật chứng là tài sản chung của vợ chồng

Thực tiễn xử lý các vụ án hình sự tại đơn vị còn có khó khăn, vướng mắc trong áp dụng pháp luật về xử lý vật chứng là tài sản chung của vợ chồng khi một trong hai người sử dụng vào việc phạm tội. Hiện nay, giữa các cơ quan tiến hành tố tụng còn có nhận thức khác nhau về vấn đề này dẫn đến việc áp dụng pháp luật không thống nhất, sau đây là một ví dụ:

A sử dụng xe mô tô là tài sản chung vợ chồng để thực hiện việc mua bán trái phép chất ma túy. Chị B là vợ của A không biết việc A sử dụng xe mô tô để thực hiện hành vi phạm tội. Về xử lý vật chứng là chiếc xe mô tô, hiện nay có 02 quan điểm:

Quan điểm thứ nhất: Chiếc xe mô tô là phương tiện A dùng vào việc phạm tội nên căn cứ điểm a khoản 1 Điều 47 Bộ luật hình sự và điểm a khoản 2 Điều 106 Bộ luật tố tụng hình sự, phải tịch thu toàn bộ chiếc xe mô tô đó để nộp Ngân sách nhà nước. Trường hợp chị B đề nghị nhận lại chiếc xe mô tô hoặc yêu cầu bồi thường một phần giá trị của tài sản chung thì chị B có quyền khởi kiện vụ án dân sự khác theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Quan điểm thứ hai: Theo hướng dẫn tại mục 1.2, phần I Công văn số 2160/VKSTC-V14 ngày 05/6/2023 của VKSND tối cao về việc giải đáp một số khó khăn, vướng mắc liên quan đến quy định của BLHS, BLTTHS, THTG và THAHS, trường hợp phương tiện, công cụ phạm tội được hình thành từ nguồn vốn tài sản chung của vợ chồng thì tùy từng trường hợp, nếu xác định được vợ/chồng có lỗi trong việc để cho người phạm tội sử dụng vào việc thực hiện tội phạm (như biết rõ mà vẫn đồng ý hoặc cho phép) thì phương tiện, công cụ phạm tội đó có thể bị tịch thu toàn bộ; nếu xác định vợ/chồng không có lỗi trong việc để cho người phạm tội sử dụng vào việc thực hiện tội phạm (như không biết việc chồng/vợ sử dụng vào việc phạm tội sử dụng vào việc phạm tội) thì có thể không tịch thu phần giá trị tài sản thuộc sở hữu của vợ chồng. Trong trường hợp này, chị B không biết việc A sử dụng chiếc xe mô tô để đi mua bán trái phép chất ma túy nên chỉ tịch thu 1/2 giá trị chiếc xe để nộp Ngân sách nhà nước. 

Cá nhân tôi đồng tình với quan điểm thứ hai. Rất mong nhận được ý kiến trao đổi của các đồng nghiệp./.

Phạm Ngọc Thảo- VKSND huyện Yên Thế