Sau khi bài viết của tác giả Trần Ngọc Nam- VKSND thành phố Bắc Giang được đăng tải, Ban Biên tập trang tin nhận được 8 ý kiến trao đổi của các tác giả là cán bộ, kiểm sát viên trong ngành kiểm sát Bắc Giang. Ban Biên tập tổng hợp như sau:
>>> Phạm tội 02 lần hay phạm tội đối với 02 người?
1. Có 03 ý kiến đồng tình với quan điểm thứ nhất trong bài viết, xác định hành vi phạm tội của B thuộc trường hợp “phạm tội 02 lần trở lên” quy định tại điểm b khoản 2 Điều 251 Bộ luật Hình sự, gồm các tác giả: Trần Văn Trí - Phòng 7 VKSND tỉnh; Bùi Việt Hùng - VKSND huyện Lạng Giang; Nguyễn Thị Tuyết Mai- VKSND huyện Lục Nam.
Tác giả Trần Văn Trí phân tích: Thứ nhất, tội mua bán trái phép chất ma túy có cấu thành hình thức, có nghĩa là chỉ cần có hành vi tàng trữ trái phép chất ma túy nhằm mục đích bán kiếm lời thì đã cấu thành tội phạm này. Thứ hai, đối với tình huống tác giả Nam đưa ra thì tội phạm đã hoàn thành kể từ khi B nhắn tin giao dịch để thỏa thuận về giá cả, hình thức thanh toán, phương thức giao nhận, xuất bán ma túy gửi qua dịch vụ giao hàng cho A và C xong, mặc dù hành vi chưa kết thúc (chưa giao được ma túy cho A và C, B chưa nhận được tiền).
Theo tác giả Bùi Việt Hùng:“Phạm tội 02 lần trở lên” được hiểu là có từ 02 lần phạm tội trở lên mà mỗi lần phạm tội có đủ yếu tố cấu thành tội phạm quy định tại khoản 1 điều luật tương ứng, các lần phạm tội đó chưa có lần nào bị truy cứu trách nhiệm hình sự.Trong trường hợp này, B mang ma tuý đến cửa hàng tiết kiệm để gửi đi bán cho A và C; A và C mua ma tuý độc lập với nhau, không cùng một nhóm liên hệ mua ma tuý. Nếu tách riêng mỗi lần bán ma tuý cho A và C thì hành vi của B đều cấu thành tội “Mua bán trái phép chất ma tuý” theo khoản 1 Điều 251 BLHS, việc B bán ma tuý cho A và C là 02 lần khác nhau chứ không phải trong cùng 01 lần mà bán cho 02 người nên B phạm tội thuộc trường hợp “Phạm tội 02 lần trở lên”.
Tác giả Nguyễn Thị Tuyết Mai:Tội “Mua bán trái phép chất ma túy” là tội phạm có cấu thành hình thức, do đó ngày 24/8/2024, B đồng ý bán ma túy cho A với giá 500.000 đồng là hành vi “Mua bán trái phép chất ma túy” của B đã hoàn thành. Tương tự ngày 25/8/2024, B đồng ý bán ma túy cho C với giá 500.000 đồng, hành vi “Mua bán trái phép chất ma túy” của B cho C đã hoàn thành, không quan trọng việc B đã chuyển số ma túy đó cho A, C hay chưa. Do đó, hành vi phạm tội của B thuộc trường hợp phạm tội 02 lần trở lên theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 251 Bộ luật hình sự là phù hợp với giải đáp số 89/TANDTC-PC ngày 30/6/2020 của Toà án nhân dân tối cao, theo ví dụ “Ngày 12-8-2019, Nguyễn Văn A bán ma túy cho Nguyễn Văn C. Ngày 01-10-2019, A bán ma túy cho Nguyễn Văn D. Trường hợp này, A bị áp dụng tình tiết “phạm tội 02 lần trở lên” quy định tại điểm b khoản 2 Điều 251 của Bộ luật Hình sự”.
2. Có 5 ý kiến đồng tình với quan điểm thứ hai trong bài viết(đây cũng là quan điểm của tác giả Trần Ngọc Nam), xác định hành vi phạm tội của B thuộc trường hợp “phạm tội đối với 02 người trở lên” quy định tại điểm c khoản 2 Điều 251 Bộ luật Hình sự, gồm các tác giả: Nguyễn Văn Chuyên – VKSND huyện Sơn Động; Trần Thị Thu Hương- Phòng 1 VKSND tỉnh; Dương Thị Quỳnh – VKSND huyện Yên Dũng; Nguyễn Thị Minh Tuyết, Lương Bích Hảo (đều thuộc VKSND huyện Lạng Giang);
Theo tác giả Nguyễn Văn Chuyên:Phạm tội mua bán trái phép chất ma túy đối với 02 người trở lên là trường hợp người phạm tội bán chất ma túy cho 02 người trở lên, hoặc mua chất ma túy của 02 người trở lên nhằm mục đích bán lại cho người khác, không phụ thuộc vào thời gian dài hay ngắn. Trường hợp này phải đảm bảo mỗi lần thực hiện hành vi mua bán trái phép chất ma túy đối với mỗi người phải có đủ yếu tố cấu thành tội mua bán trái phép chất ma túy. Trong trường hợp này B đã bán ma túy Cần sa cho A và C trong các ngày 24, 25/8/2023 với số tiền 500.000 đồng, sau đó B mang hàng đi gửi qua của hàng giao hàng tiết kiệm thì bị cơ quan Công an kiểm tra phát hiện lập biên bản. Trên thực tế hiện nay quan điểm về tình tiết phạm tội 02 lần trở lên và tình tiết phạm tội đối với 02 người trở lên đang có nhận thức khác nhau; trường hợp như trên của B có nơi xử lý cả hai tình tiết định khung là “phạm tội 02 lần trở lên “ và “ đối với 02 người trở lên” quy định tại điểm b và điểm c khoản 2 Điều 251 Bộ luật hình sự. Theo tác giả trường hợp này chỉ nên truy tố, xét xử đối với B về tình tiết “đối với 02 người trở lên” theo quy định tại điểm c khoản 2 Điều 251 Bộ luật hình sự là phù hợp. Hành vi phạm tội của B phù hợp với hướng dẫn tại tiểu mục 2.4 Phần I Thông tư liên tịch số 17/2007/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BTP ngày 24/12/2007 là “phạm tội đối với nhiều người” quy định tại khoản 2 các Điều 197,198 và 200 của Bộ luật hình sự năm 1999 được hiểu là trong một lần phạm tội, người phạm tội đã thực hiện tội phạm đối với từ hai người trở lên và phù hợp với Công văn số 89/TANDTC-PC ngày 30/6/2020 của Tòa án nhân dân tối cao về thông báo kết quả giải đáp trực tuyến một số vướng mắc trong xét xử, trong đó có hướng dẫn tình tiết “đối với 02 người trở lên”quy định tại điểm c khoản 2 Điều 251 Bộ luật hình sự; Công văn số 3544/VKSTC-V14 ngày 07/8/2019 của Vụ 14 Viện KSND tối cao (Tình tiết định khung "Đối với 02 người trở lên" quy định tại điểm c khoản 2 Điều 251 BLHS năm 2015 cần được hiểu là trong 01 lần thực hiện hành vi phạm tội, người phạm tội đã thực hiện hành vi phạm tội đối với 02 người trở lên; có thể 02 hay nhiều người cùng mua ma túy một lúc hay mỗi người có giao dịch trước nhưng việc giao nhận ma túy tiến hành cùng một thời gian, cùng thời điểm hoặc 02 hay nhiều người cùng góp tiền và trực tiếp đến mua ma túy) vàCV số 4962/VKSTC-V14 ngày 15/11/2023 có giải đáp trong thời gian chờ các văn bản hướng dẫn mới các quy định về tội phạm ma túy có thể tham khảo.
Ở đây mặc dù B đã bán ma túy Cần sa cho A ngày 24/8/2023, tiếp đến sáng ngày 25/8/2023 bán ma túy Cần sa cho C chỉ qua tin nhắn, nhưng để mang ma túy Cần sa giao dịch cho A và C thì B cùng một lúc đóng gói ma túy sau đó mang đi gửi cho A và C qua cửa hàng giao hàng tiết kiệmthì bị phát hiện. Hành vi của B chỉ trong một lần phạm tội khi B gửi ma túy cho A và C tại cửa hàng giao hàng tiết kiệm và bị cơ quan Công an phát hiện lập biên bản; phù hợp với tình tiết “đối với 02 người trở lên” quy định tại điểm c khoản 2 Điều 251 Bộ luật hình sự.
Theo tác giả Trần Thị Thu Hương:Tuy A và C đặt mua ma túy của B tại hai thời điểm khác nhau nhưng B đã đóng gói ma túy và gửi đi cho A và C qua đơn vị vận chuyển trong cùng một lần gửi. Hành vi của B hoàn thành khi B hoàn tất thủ tục gửi hàng tại đơn vị vận chuyển. Như vậy, cùng một thời điểm, B thực hiện hành vi bán ma túy cho 02 người. Việc áp dụng tình tiết “phạm tội với 02 người trở lên” nói trên phù hợp với nội dung tại giải đáp tại Công văn số 89/TANDTC-PC ngày 30/6/2020 của Toà án nhân dân tối cao (như tác giả đã viện dẫn) và Công văn số 3544/VKSTC-V14 ngày 07/8/2019 của Vụ 14 Viện KSND tối cao (Tình tiết định khung "Đối với 02 người trở lên" quy định tại điểm c khoản 2 Điều 251 BLHS năm 2015 cần được hiểu là trong 01 lần thực hiện hành vi phạm tội, người phạm tội đã thực hiện hành vi phạm tội đối với 02 người trở lên; có thể 02 hay nhiều người cùng mua ma túy một lúc hay mỗi người có giao dịch trước nhưng việc giao nhận ma túy tiến hành cùng một thời gian, cùng thời điểm hoặc 02 hay nhiều người cùng góp tiền và trực tiếp đến mua ma túy).
Tác giả Dương Thị Quỳnh phân tích:“Phạm tội 02 lần trở lên” được hiểu là đã có từ 02 lần pham tội trở lên mà mỗi lần phạm tội có đủ yếu tố cấu thành tội phạm quy định tại khoản 1 điều luật tương ứng, đồng thời trong số các lần phạm tội đó chưa có lần nào bị truy cứu trách nhiệm hình sự và chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự. “Đối với 02 người trở lên” được hiểu là trong một lần thực hiện hành vi phạm tội, người phạm tội đã thực hiện hành vi phạm tội đối với từ 02 người trở lên. Trong tình huống đã nêu, có thể thấy A và C đặt vấn đề mua ma túy với B ở hai thời điểm khác nhau, nhưng việc giao ma túy cho cả A và C được B tiến hành cùng một thời gian, địa điểm thông qua hình thức gửi chuyển phát.
Tác giả Nguyễn Thị Minh Tuyết lập luận:“Phạm tội 02 lần trở lên” được hiểu là đã có từ 02 lần phạm tội trở lên mà mỗi lần phạm tội có đủ yếu tố cấu thành tội phạm quy định tại khoản 1 điều luật tương ứng, đồng thời trong số các lần phạm tội đó chưa có lần nào bị truy cứu trách nhiệm hình sự và chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự. “Đối với 02 người trở lên” được hiểu là trong một lần thực hiện hành vi phạm tội, người phạm tội đã thực hiện hành vi phạm tội đối với từ 02 người trở lên (có thể 02 hay nhiều người cùng mua ma túy một lúc hay mỗi người có giao dịch trước nhưng việc giao nhận ma túy tiến hành cùng một thời gian, cùng thời điểm hoặc 02 hay nhiều người cùng góp tiền và trực tiếp đến mua ma túy,...). Trong trường hợp này, B đã mang ma tuý đi gửi cho 02 người cùng một lúc và khi gửi qua cửa hàng giao hàng tiết kiệm thì bị phát hiện. Hành vi của B đã hoàn thành khi B gửi ma tuý cho 02 người tại cửa hàng giao hàng tiết kiệm.
Tác giả Lương Bích Hảo:Tình tiết “Đối với 02 người trở lên” được hiểu là trong một lần thực hiện hành vi phạm tội, người phạm tội đã thực hiện hành vi phạm tội đối với từ 02 người trở lên (có thể 02 hay nhiều người cùng mua ma túy một lúc hay mỗi người có giao dịch trước nhưng việc giao nhận ma túy tiến hành cùng một thời gian, cùng thời điểm hoặc 02 hay nhiều người cùng góp tiền và trực tiếp đến mua ma túy,...). Trong vụ án này B đi gửi ma túy tại của hàng giao hàng tiết kiệm cùng một lần gửi, cùng một thời gian để giao dịch gửi cho 02 người là A và C nên áp dụng tình tiết “đối với 02 người trở lên”. Theo công văn số 89/TANDTC-PC ngày 30/6/2020 có nêu: Tình tiết đối với 02 người trở lên” được hiểu là trong một lần phạm tội, người phạm tội đã mua bán trái phép chất ma túy đối với từ 02 người trở lên và Công văn số 4962/VKSTC-V14 ngày 15/11/2023 có giải đáp trong thời gian chờ các văn bản hướng dẫn mới các quy định về tội phạm ma túy có thể tham khảo.
3. Ý kiến của thành viên Ban Biên tập:Sau khi nghiên cứu nội dung tình huống trong bài viết của tác giả, các ý kiến trao đổi, đồng thời đối chiếu với quy định của pháp luật và các văn bản hướng dẫn có liên quan; Thành viên Ban Biên tập đồng tình với quan điểm thứ hai nêu trong bài viết, trường hợp này xử lý B về tội “Mua bán trái phép chất ma túy” với tình tiết định khung tăng nặng hình phạt“đối với 02 người trở lên” theo điểm c khoản 2 Điều 251 Bộ luật Hình sự là phù hợpvới hành vi khách quan của B và các văn bản hướng dẫn, giải đáp về nghiệp vụ của Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao.
Ban Biên tập tổng hợp để đồng nghiệp và độc giả nghiên cứu, tham khảo.
Ban Biên tập
Thông tin tuyển dụng, đấu thầu, thanh lý
