Sau khi nghiên cứu bài viết trao đổi áp dụng tình tiết giảm nhẹ “phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng” hay không? đăng trên Trang tin điện tử của VKSND tỉnh Bắc Giang ngày 02/11/2020 của tác giả Ngô Thanh Lâm- VKSND huyện Yên Thế, tôi đồng tình với quan điểm thứ hai, bởi lẽ:
>>> Áp dụng tình tiết giảm nhẹ “phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng”
Nghị quyết số 01/2018/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng Điều 66 và Điều 106 của BLHS về tha tù trước thời hạn có điều kiện, có thể hiểu các quy định của Nghị quyết này chỉ để áp dụng đối với những trường hợp xem xét tha tù trước thời hạn có điều kiện. Điều 2 Nghị Quyết 01/2018 quy định:
Người đang chấp hành án phạt tù về tội phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Khoản 2 Điều 66 của Bộ luật Hình sự có thể được tha tù trước thời hạn khi có đủ các điều kiện sau đây:
1. Đã được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù.
2. Phạm tội lần đầu.
Được coi là phạm tội lần đầu và có thể xem xét nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:
a) Trước đó chưa phạm tội lần nào;
b) Trước đó đã thực hiện hành vi phạm tội nhưng được miễn trách nhiệm hình sự;
c) Trước đó đã thực hiện hành vi phạm tội nhưng được áp dụng biện pháp tư pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng;
d) Trước đó đã bị kết án nhưng thuộc trường hợp được coi là không có án tích.
Có thể thấy, Điều 2 quy định mở rộng cho điều kiện thứ 2 “phạm tội lần đầu” để xem xét tha tù trước thời hạn có điều kiện chứ không nhằm giải thích như thế nào là phạm tội lần đầu. Nghĩa là, ngoài các trường hợp được coi là phạm tội lần đầu như hướng dẫn của Công văn số 01/2017/GĐ-TANDTC ngày 07/4/2017 thì còn có thể xem xét để tha tù trước thời hạn thêm các trường hợp khác được liệt kê cụ thể tại khoản 2 Điều 2 Nghị quyết 01 (trước đó đã thực hiện hành vi phạm tội nhưng được miễn trách nhiệm hình sự; trước đó đã thực hiện hành vi phạm tội nhưng được áp dụng biện pháp tư pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng; trước đó đã bị kết án nhưng thuộc trường hợp được coi là không có án tích).
Ngoài ra, khi quyết định hình phạt trong quá trình xét xử, cần đánh giá nhân thân một người tính đến trước thời điểm phạm tội (đang bị xử lý). Rõ ràng, người chưa bao giờ phạm tội có nhân thân tốt hơn người đã từng có vi phạm bị xử lý về hình sự được coi như chưa có vi phạm đó. Vì thế, người chưa phạm tội lần nào rõ ràng xứng đáng hơn để có thể xem xét áp dụng tình tiết giảm nhẹ “phạm tội lần đầu” được quy định tại điểm i khoản 1 Điều 51 BLHS. Còn xem xét để tha tù trước thời hạn có điều kiện lại là một thủ tục hoàn toàn khác, được thực hiện sau khi xét xử, trong quá trình thi hành án.
Trong tình huống đã nêu, A có nhân thân không tốt do năm 2014 đã từng bị Tòa án xử phạt 09 tháng tù giam nhưng cho hưởng án treo đối với tội “Trộm cắp tài sản” nên khi xem xét quyết định hình phạt thì không thể áp dụng Nghị quyết 01/2018 mà cần thực hiện thống nhất theo tinh thần của Công văn 01/2017 hướng dẫn: “phạm tội lần đầu” là từ trước đến nay chưa phạm tội lần nào. Nếu trước đó đã phạm tội và bị kết án, nhưng đã được xóa án tích hoặc chưa bị kết án, nhưng đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc chưa bị kết án, chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự nay bị truy cứu trách nhiệm hình sự trong cùng lần phạm tội sau, thì không được coi là phạm tội lần đầu”. Do đó, A không được áp dụng tình tiết giảm nhẹ “phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng”./.
Nguyễn Thị Quỳnh- VKSND huyện Lục Nam
Thông tin tuyển dụng, đấu thầu, thanh lý
