Áp dụng tình tiết giảm nhẹ “Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng” hay không?

Ngày 21/6/2014, Nguyễn Văn A bị TAND huyện Y xét xử về tội “Trộm cắp tài sản” theo khoản 1 Điều 138 BLHS năm 1999 và xử phạt 06 tháng tù nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách là 12 tháng. Đến ngày 25/6/2020, A dùng tuýp sắt đánh Hà Văn B gây thương tích 10%. Vấn đề đặt ra là khi xét xử đối với A thì có áp dụng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự “Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng” hay không?

Quan điểm thứ nhất: Căn cứ hướng dẫn tại Nghị quyết số 01/2018/NQ-HĐTP ngày 24 /4/2018 của Hội đồng Thẩm phán TANDTC thì tình tiết “phạm tội lần đầu” phải được hiểu là “Được coi là phạm tội lần đầu và có thể xem xét nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây: Trước đó chưa phạm tội lần nào; Trước đó đã thực hiện hành vi phạm tội nhưng được miễn trách nhiệm hình sự; Trước đó đã thực hiện hành vi phạm tội nhưng được áp dụng biện pháp tư pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng; Trước đó đã bị kết án nhưng thuộc trường hợp được coi là không có án tích”.

Như vậy trong vụ án này, A thuộc trường hợp trước đó đã bị kết án nhưng thuộc trường hợp được coi là không có án tích (đã được xóa án tích) nên đương nhiên A được hưởng tình tiết giảm nhẹ “Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng” quy định tại điểm i khoản 1 Điều 51 BLHS.

Quan điểm thứ hai: Nghị quyết số 01/2018 có phạm vi điều chỉnh là tha tù trước thời hạn có điều kiện, nên không thể nhận thức và áp dụng cụm từ “phạm tội lần đầu” để điều chỉnh tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự quy định tại Điểm i Khoản 1 Điều 51 BLHS 2015.Ngoài ra, căn cứ Công văn số 01/2017/GĐ-TANDTC ngày 07/4/2017 về giải đáp một số vấn đề nghiệp vụ thì “Phạm tội lần đầu là từ trước đến nay chưa phạm tội lần nào. Nếu trước đó đã phạm tội và bị kết án, nhưng đã được xóa án tích hoặc chưa bị kết án, nhưng đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc chưa bị kết án, chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự nay bị truy cứu trách nhiệm hình sự trong cùng lần phạm tội sau, thì không được coi là phạm tội lần đầu”.

Do đó, A không thuộc trường hợp “phạm tội lần đầu” nên không được hưởng tình tiết “Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng” quy định tại điểm i khoản 1 Điều 51 BLHS.

Quan điểm của cá nhân tôi đồng ý với quan điểm thứ nhất, rất mong nhận được ý kiến trao đổi của đồng nghiệp./.

Ngô Thanh Lâm- VKSND huyện Yên Thế