Ngày 26/3/2020, Bộ trưởng Bộ Công an đã ban hành Thông tư số 28/2020/TT-BCA quy định trình tự, thủ tục tiếp nhận, phân loại, xử lý, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố (tin báo) của lực lượng Công an nhân dân (Thông tư 28). Đây là những nội dung mà Kiểm sát viên cũng cần nắm vững khi tiến hành kiểm sát.
1. Căn cứ pháp lý của Thông tư
- Thông tư 28 được ban hành dựa trên quy định của Bộ luật tố tụng hình sự và Thông tư liên tịch số 01/2017/TTLT-BCA-BQP-BTC-BNN&PTNT-VKSNDTC ngày 29/12/2017 của liên ngành Trung ương về giải quyết tin báo.
- Nội dung chính của Thông tư 28 quy định trách nhiệm của các lực lượng trong Công an nhân dân, trong đó có Công an cấp xã, Công an cấp huyện liên quan đến việc tiếp nhận, phân loại, xử lý và giải quyết tin báo.
2. Về hoạt động tiếp nhận tin báo
- CQĐT phải tổ chức trực ban hình sự 24/24, bố trí ở địa điểm thuận tiện, dễ nhận biết và phải có biển “TRỰC BAN HÌNH SỰ”.
- Có 04 hình thức tiếp nhận tin báo là: trực tiếp, qua điện thoại, qua phương tiện thông tin đại chúng và qua đường bưu điện. Mỗi hình thức tiếp nhận được quy định rõ trình tự, thủ tục cụ thể như: tiếp nhận trực tiếp phải lập biên bản theo mẫu của Thông tư 61/2017; tiếp nhận qua điện thoại thì phải ghi chép vào sổ; tiếp nhận qua phương tiện thông tin đại chúng thì phải sao chép, in ra giấy nội dung tin báo…
- Đối với đơn, thư không rõ tên, tuổi, đia chỉ… nhưng có nội dung rõ ràng về người bị tố giác và có cơ sở để xác minh thì vẫn tiến hành tiếp nhận, phân loại, xử lý.
- Khi tiếp nhận tin báo, Công an cấp xã phải thông báo ngay cho CQĐT cấp huyện nơi xảy ra vụ việc, bảo vệ hiện trường và tiến hành các biện pháp cấp bách quy định tại điểm e Điều 6 như: ngăn chặn ngay hành vi phạm tội đang xảy ra hoặc có thể tiếp tục; ngăn chặn tiêu hủy tài liệu, chứng cứ hoặc tẩu tán tang vật, đánh dấu các vị trí hiện trường…
- Về nguyên tắc, Công an xã chưa được bố trí công an chính quy thì không được lấy lời khai người bị tố giác (trừ trường hợp vụ việc đơn giản, rõ ràng hoặc trong trường hợp cần thiết, cấp bách).
3. Về phân loại, xử lý tin báo
- Quy định rõ trách nhiệm phân loại của các lực lượng trong Công an nhân dân như: trách nhiệm phân loại, xử lý tin báo của công cấp xã, Đồn, Trạm Công an và quy trình xử lý tin báo của các đơn vị này trong một số trường hợp cụthể; quy trình phân loại, xử lý tin báo của các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra; quy trình xử lý đối với đơn, thư gửi qua Bưu điện…
- Việc chuyển tin báo để giải quyết theo thẩm quyền phải có Phiếu chuyển tin báo theo mẫu theo Thông tư 61/2017 của Bộ Công an (Điều 11) và phải thực hiện trong hạn 24 giờ kể từ khi có căn cứ.
4. Việc giải quyết tin báo
- Điều tra viên chỉ được tiến hành các nội dung kiểm tra, xác minh theo Kế hoạch đã được phê duyệt; nếu phát sinh vấn đề mới không có trong Kế hoạch thì phải phải đề xuất bằng văn bản với chỉ huy phụ trách để báo cáo Thủ trưởng cho ý kiến (Điều 13).
- Quá trình giải quyết tin báo, CQĐT được phép triệu tập và lấy lời khai những người tham gia tố tụng có liên quan nhằm kiểm tra, xác minh; áp dụng các biện pháp đối chất, nhận dạng, nhận biết giọng nói và các hoạt động khác thuộc thẩm quyền của CQĐT (Điều 14 và đây là nội dung có nhiều quan điểm khác nhau trong thời gian vừa qua).
- Chậm nhất 07 ngày trước khi hết hạn kiểm tra, xác minh tin báo, Điều tra viên phải cóbáo cáo kết thúc việc xác minh bằng văn bản và đề xuất cụ thể theo hướng: khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình sự; tạm đình chỉ hoặc gia hạn thời hạn xác minh (Điều 15).
Trường hợp ra quyết định khởi tố hoặc không khởi tố hoặc tạm đình chỉ thì đều phải chuyển quyết định kèm hồ sơ cho Viện kiểm sát trong hạn 24 giờ để tiến hành kiểm sát.
Trường hợp không có căn cứ để ra các quyết định khởi tố, không khởi tố, hoặc tạm đình chỉ tin báo nhưng thời hạn xác minh đã hết thì CQĐT phải có văn bản trao đổi với Viện kiểm sát để thống nhất quan điểm (đề xuất quan điểm tạm đình chỉ). Nếu Viện kiểm sát đồng ý với đề xuất thì ra quyết định tạm đình chỉ; Nếu Viện kiểm sát không đồng ý và yêu cầu xác minh thì thực hiện yêu cầu đó; nếu Viện kiểm sát không đồng ý và cũng không đề ra yêu cầu xác minh thì đề nghị họp hai ngành để thống nhất nếu vẫn không thống nhất được thì báo cáo xin ý kiến của hai ngành tư pháp cấp trên (Điều 16). Đây là nội dung mới nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong một số trường hợp cụ thể.
- CQĐT phải thông báo kết quả giải quyết tin báo trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày kết thúc việc giải quyết (nếu khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình sự) cho Viện kiểm sát cùng cấp và người đã tố giác. Trường hợp tạm đình chỉ thì thời hạn này là 24 giờ kể từ khi ra quyết định.
- Khi chuyển tin báo trong trường hợp không thuộc thẩm quyền thì CQĐT phải thông báo cho Viện kiểm sát cùng cấp đang kiểm sát tin báo đó.
- Việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong quá trình giải quyết tin báo được phân công cho Đội điêu tra tổng hợp công an cấp huyện.
- Khi kết thúc giải quyết tin báo thì phải nộp hồ sơlưu trong thời hạn 01 tháng; trường hợp tạm đình chỉ việc giải quyết thì sau 02 năm nếu chưa có tình tiết mới làm căn cứ phục hồi và phải thường xuyên rà soát, nếu có căn cứ thì rút hồ sơ lưu để phục hồi.
- Đối với những tin báo đã ra quyết định không khởi tố, nếu hành vi có dấu hiệu vi phạm hành chính thì ngay sau khi nhận được văn bản của Viện kiểm sát đồng ý với Quyết định không khởi tố phải chuyển hồ sơ đến người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại Điều 63 Luật xử lý vi phạm hành chính (không cần lập biên bản vi phạm hành chính).
Thông tư 28 có hiệu lực từ ngày 15/5/2020./.
Nguyễn Trường Thọ- Viện KSND thành phố Bắc Giang
Thông tin tuyển dụng, đấu thầu, thanh lý
