Quy định mới về Cán bộ điều tra trong Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015

Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003, Pháp lệnh Tổ chức điều tra hình sự năm 2004 không xác định chức danh người tiến hành tố tụng của cán bộ điều tra, việc không quy định như vậy về nguyên tắc, không cho phép cán bộ điều tra của cơ quan Điều tra tham gia vào quá trình tiến hành tố tụng, cán bộ điều tra chỉ tham gia ở những việc thứ yếu.

Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự năm 2015 đã quy định cụ thể nhiệm vụ, quyền hạn của cán bộ điều tra trong tố tụng hình sự là cơ sở pháp lý quan trọng cho phép cán bộ điều tra tham gia vào quá trình tố tụng hình sự với tư cách là người tiến hành tố tụng,

Cán bộ điều tra là một chức danh tư pháp, theo quy định tại điểm a khoản 2 Điều 34 BLTTHS quy định thì cán bộ điều tra phải được bổ nhiệm theo tiêu chuẩn được quy định tại điểm a khoản 1 Điều 59 Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự. Khoản 1 Điều 38 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 quy định nhiệm vụ quyền hạn của cán bộ điều tra cụ thể:

1. Cán bộ điều tra thực hiện những nhiệm vụ, quyền hạn sau đây theo sự phân công của Điều tra viên;

a) Ghi biên bản lấy lời khai, ghi biên bản hỏi cung và ghi các biên bản khác khi điều tra viên tiến hành kiểm tra, xác minh nguồn tin về tội phạm và điều tra vụ án hình sự.

b) Giao, chuyển, gửi các lệnh, quyết định và các văn bản tố tụng khác theo quy định của Bộ luật này.

c) Giúp Điều tra viên trong việc lập hồ sơ giải quyết nguồn tin về tội phạm, hồ sơ vụ án và thực hiện hoạt động tố tụng khác.

Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 quy định như vậy cán bộ điều tra có điều kiện tham gia vào việc lập hồ sơ giải quyết nguồn tin về tội phạm, hồ sơ vụ án, ghi các biên bản tố tụng hình sự, giao gửi quyết định, lệnh… tham gia vào quá trình tiến hành tố tụng giúp cán bộ điều tra tiếp cận, hiểu bản chất của hoạt động tố tụng hình sự, trình tự tiến hành, các văn bản phải lập trong quá trình tiến hành tố tụng, thực tiễn tiến hành các hoạt động nghiệp vụ của ngành…

Tuy nhiên thực tế hiện nay, cán bộ điều tra của Cơ quan điều tra cấp huyện còn thiếu, không có cán bộ đủ điều kiện, tiêu chuẩn để bổ nhiệm chức danh cán bộ điều tra, trong khi đó lượng án thụ lý nhiều nên cán bộ thông thường không phải là cán bộ điều tra ghi biên bản lấy lời khai, ghi biên bản hỏi cung và ghi các biên bản khác khi điều tra viên tiến hành kiểm tra, xác minh nguồn tin về tội phạm và điều tra vụ án hình sự là vi phạm tố tụng hình sự. Đây là quy định mới kiểm sát viên cần lưu ý kiểm sát chặt chẽ để phát hiện ra vi phạm tố tụng này./.

Nguyễn Thị Kim Oanh- VKSND huyện Tân Yên