Thời hạn điều tra và tạm giam để điều tra trong Bộ luật hình sự 2015

* Thứ nhất, về thời hạn điều tra (Điều 172 Bộ luật TTHS 2015)

Thời hạn điều tra vụ án hình sự trọng BLTTHS 2015 được giữ nguyên như BLTTHS 2003. Qua nghiên cứu, tổng hợp theo quy định của BLTTHS 2015, thời hạn điều tra các loại tội phạm được tóm tắt qua bảng tính sau:

Loại tội  Thời hạn	Ít nghiêm trọng	Nghiêm trọng	Rất nghiêm trọng	Đặc biệt nghiêm trọng	Đặc biệt nghiêm trọng (xâm phạm An ninh QG)
Lần đầu	≤2 tháng	≤3 tháng	≤4 tháng	≤4 tháng	≤4 tháng
Gia hạn lần 1	≤2 tháng	≤3 tháng	≤4 tháng	≤4 tháng	≤4 tháng
Gia hạn lần 2		≤2 tháng	≤4 tháng	≤4 tháng	≤4 tháng
Gia hạn lần 3				≤4 tháng	≤4 tháng
Gia hạn lần 4				≤4 tháng	≤4 tháng
Gia hạn lần 5					≤4 tháng
Thời hạn tối đa	4 tháng	8 tháng	12 tháng	20 tháng	24 tháng

- Thẩm quyền gia hạn điều tra:

Viện kiểm sát có thẩm quyền gia hạn điều tra, cụ thể như sau:

+ Đối với tội phạm ít nghiêm trọng thì Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện, Viện kiểm sát quân sự khu vực gia hạn điều tra. Trường hợp vụ án do Cơ quan điều tra cấp tỉnh, Cơ quan điều tra cấp quân khu thụ lý điều tra thì Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu gia hạn điều tra.

+ Đối với tội phạm nghiêm trọng thì Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện, Viện kiểm sát quân sự khu vực gia hạn điều tra lần thứ nhất và lần thứ hai. Trường hợp vụ án do Cơ quan điều tra cấp tỉnh, Cơ quan điều tra cấp quân khu thụ lý điều tra thì Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu gia hạn điều tra lần thứ nhất và lần thứ hai.

+ Đối với tội phạm rất nghiêm trọng thì Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện, Viện kiểm sát quân sự khu vực gia hạn điều tra lần thứ nhất; Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu gia hạn điều tra lần thứ hai. Trường hợp vụ án do Cơ quan điều tra cấp tỉnh, Cơ quan điều tra cấp quân khu thụ lý điều tra thì Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu gia hạn điều tra lần thứ nhất và lần thứ hai;

+ Đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng thì Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu gia hạn điều tra lần thứ nhất và lần thứ hai; Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Viện kiểm sát quân sự Trung ương gia hạn điều tra lần thứ ba.

Trường hợp vụ án do Cơ quan điều tra Bộ Công an, Cơ quan điều tra Bộ Quốc phòng, Cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao thụ lý điều tra thì việc gia hạn điều tra thuộc thẩm quyền của Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Viện kiểm sát quân sự trung ương.

* Thứ hai, về thời hạn tạm giam để điều tra (Điều 173 Bộ luật TTHS 2015)

So với BLTTHS 2003, thời hạn tạm giam để điều tra của BLTTHS 2015 rút ngắn thời hạn tạm giam 1 tháng đối với tội ít nghiêm trọng; 2 tháng đối với tội rất nghiêm trọng.

Thời hạn tạm giam để điều tra được tổng hợp cụ thể theo bảng tính sau:

Loại tội Thời hạn	Ít nghiêm trọng	Nghiêm trọng	Rất nghiêm trọng	Đặc biệt nghiêm trọng	Các tội xâm phạm ANQG
					Nghiêm trọng	Rất nghiêm trọng	Đặc biệt nghiêm trọng
Lần đầu	≤ 2 tháng	≤ 3 tháng	≤4 tháng	≤4 tháng	≤ 3 tháng	≤4 tháng	≤4 tháng
Gia hạn lần 1	≤ 1 tháng	≤ 2 tháng	≤ 3 tháng	≤4 tháng	≤2 tháng	≤3 tháng	≤4 tháng
Gia hạn lần 2				≤4 tháng	≤4 tháng (thẩm quyền VT Tối cao)	≤4 tháng (thẩm quyền VT Tối cao)	≤4 tháng
Gia hạn lần 3				≤4 tháng (thẩm quyền VT Tối cao)	≤ 1 tháng (thẩm quyền VT Tối cao)	≤2 tháng (thẩm quyền VT Tối cao)	≤4 tháng (thẩm quyền VT Tối cao)
Gia hạn lần 4							≤4 tháng (thẩm quyền VT Tối cao)
Đặc biệt				Trường hợp đặc biệt có thể gia hạn đến khi kết thúc điều tra (thẩm quyền VT Tối cao)			Trường hợp đặc biệt có thể gia hạn đến khi kết thúc điều tra (thẩm quyền VT Tối cao)
Tối đa	3 tháng	5 tháng	7 tháng	16 tháng	10 tháng	13 tháng	20 tháng

- Thẩm quyền gia hạn tạm giam để điều tra:

Viện kiểm sát có thẩm quyền gia hạn tạm giam để điều tra, cụ thể như sau:

+ Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện, Viện kiểm sát quân sự khu vực có quyền gia hạn tạm giam đối với tội phạm ít nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng và tội phạm rất nghiêm trọng. Trường hợp vụ án do Cơ quan điều tra cấp tỉnh, Cơ quan điều tra cấp quân khu thụ lý điều tra thì Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu có quyền gia hạn tạm giam đối với tội phạm ít nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng và gia hạn tạm giam lần thứ nhất đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.

+ Trường hợp thời hạn gia hạn tạm giam lần thứ nhất đã hết mà chưa thể kết thúc việc điều tra và không có căn cứ để thay đổi hoặc hủy bỏ biện pháp tạm giam thì Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu có thể gia hạn tạm giam lần thứ hai đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.

+ Trường hợp vụ án do Cơ quan điều tra Bộ Công an, Cơ quan điều tra Bộ Quốc phòng, Cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao thụ lý điều tra thì việc gia hạn tạm giam thuộc thẩm quyền của Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Viện kiểm sát quân sự trung ương.

+ Việc gia hạn tạm giam lần thứ 2 đối với các tội xâm phạm an ninh Quốc gia thuộc loại tội nghiêm trọng, rất nghiêm trọng và các trường hợp gia hạn tạm giam lần thứ 3 trở đi thuộc thẩm quyền của Viện trưởng VKSNDTC

Đồng thời để đáp ứng yêu cầu đấu tranh với các tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, BLTTHS 2015 cho phép gia hạn tạm giam đến khi kết thúc điều tra nhưng để bảo đảm chặt chẽ, tránh lạm dụng, thẩm quyền gia hạn tạm giam trong trường hợp này chỉ thuộc Viện trưởng VKSNDTC./.

                                                  Bùi Việt Hùng- VKSND huyện Việt Yên