Khi Tòa án tổ chức hòa giải, các đương sự trong các vụ án đã thỏa thuận với nhau về việc giải quyết vụ án, thanh toán trả cho nhau số tiền còn nợ và một bên đương sự nhận chịu toàn bộ án phí dân sự sơ thẩm. Sau đó bên nhận chịu án phí có đơn xin miễn án phí dân sự sơ thẩm (vì là người cao tuổi hoặc là hộ cận nghèo).
Xem xét việc Tòa án miễn án phí cho đương sự trong các vụ án nêu trên thấy rằng:
Tại khoản 3 Điều 147 Bộ luật tố tụng dân sự; khoản 7 Điều 26 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban thường vụ Quốc hội đã quy định: Trước khi mở phiên tòa các đương sự thỏa thuận được với nhau về việc giải quyết vụ án thì họ phải chịu 50% mức án phí theo quy định.
Điều 12 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban thường vụ Quốc hội quy định các trường hợp được miễn nộp tạm ứng án phí, án phí. Trong đó, khoản 3 Điều 12 này quy định rõ: Trường hợp các đương sự thỏa thuận một bên chịu toàn bộ án phí hoặc một phần số tiền án phí phải nộp mà bên chịu toàn bộ án phí hoặc một phần số tiền án phí phải nộp thuộc trường hợp được miễn nộp tiền án phí thì Tòa án chỉ xem xét miễn án phí đối với phần mà người thuộc trường hợp được miễn phải chịu theo quy định của Nghị quyết này. Phần án phí, lệ phí Tòa án mà người đó nhận nộp thay người khác thì không được miễn nộp.
Các vụ án Tòa án giải quyết nêu trên, không phải tất cả các đương sự trong vụ án đều thuộc trường hợp được miễn án phí. Việc Tòa án miễn toàn bộ tiền án phí cho đương sự gồm cả phần án phí mà đương sự nhận nộp thay người khác (người không thuộc trường hợp được miễn án phí) là không đúng các quy định đã viện dẫn nêu trên, gây thất thu ngân sách Nhà nước.
Để đảm bảo pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất; bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự; nâng cao chất lượng giải quyết án dân sự, hôn nhân và gia đình của Tòa án nhân dân. Ngày 15/8/2019 Viện KSND tỉnh Bắc Giang đã ban hành văn bản kiến nghị đề nghị đồng chí Chánh án TAND tỉnh Bắc Giang tổ chức kiểm tra, có biện pháp chỉ đạo TAND các huyện, thành phố trong tỉnh rút kinh nghiệm đối với những vi phạm thiếu sót trong việc miễn án phí dân sự sơ thẩm; thực hiện đúng quy định của pháp luật khi giải quyết án phí dân sự sơ thẩm./.
Lương Thanh Hảo- Phòng 9