Ngày 23/4/2018, Chính phủ ban hành Nghị định 61/2018/NĐ-CP quy định về thực hiện cơ chế một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính; theo đó có thể hiểu cơ chế một cửa trong giải quyết thủ tục hành chính là phương thức tiếp nhận hồ sơ, giải quyết và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính, theo dõi, giám sát, đánh giá việc giải quyết thủ tục hành chính cho tổ chức, cá nhân của một cơ quan có thẩm quyền thông qua Bộ phận Một cửa.
Bộ phận Một cửa là tên gọi chung của Bộ phận Tiếp nhận và Trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính (cấp huyện) hoặc Trung tâm Phục vụ hành chính công (cấp tỉnh), thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn hướng dẫn, tiếp nhận, giải quyết hoặc chuyển hồ sơ giải quyết, trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính, theo dõi, giám sát, đánh giá việc giải quyết thủ tục hành chính cho tổ chức, cá nhân; trong đó có chức năng “Giải quyết hoặc chuyển hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính; Trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính; Thu phí, lệ phí (nếu có) theo quy định; Phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan để giải quyết, trả kết quả giải quyết cho tổ chức, cá nhân đối với trường hợp thủ tục hành chính yêu cầu giải quyết ngay trong ngày hoặc các thủ tục hành chính được giao hoặc ủy quyền cho công chức, viên chức tại Bộ phận Một cửa giải quyết; hỗ trợ tổ chức, cá nhân sử dụng dịch vụ công trực tuyến…”.
Ảnh: Người dân thực hiện thủ tục tại Bộ phận Một cửa
Có thể nói, Bộ phận Một cửa đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện các thủ tục hành chính cho công dân. Do đó, cán bộ được giao thực hiện các nhiệm vụ theo chức năng tại Bộ phận Một cửa phải luôn nâng cao tinh thần trách nhiệm, tuân thủ đúng quy trình, thủ tục theo quy định của pháp luật.
Tuy nhiên, qua thực tế cho thấy vẫn có không ít cán bộ, công chức được giao nhiệm vụ đã không thực hiện được hết chức trách được giao, lãnh đạo quản lý Bộ phận Một cửa đã buông lỏng quản lý, gây thiệt hại không nhỏ về tiền thuế, phí của Nhà nước; gây mất uy tín, ảnh hưởng đến hình ảnh của Đảng, Nhà nước trong mắt người dân. Việc phát hiện, xem xét xử lý các hành vi vi phạm, tội phạm liên quan đến lĩnh vực này cần phải kịp thời, nghiêm khắc; vụ án D.T.H bị Viện kiểm sát nhân dân tỉnh B truy tố để xét xử về tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản” là một trong những ví dụ điển hình; cụ thể như sau:
D.T.H là công chức thuộc Uỷ ban nhân dân huyện H, tỉnh B, được phân công nhiệm vụ trả kết quả cho tổ chức, cá nhân thuộc lĩnh vực Tài nguyên - Môi trường tại Bộ phận Một cửa. Theo quy định tại Nghị định 61/2018/NĐ-CP ngày 23/4/2018; Nghị định 107/2021/NĐ-CPngày 06/12/2021 của Chính phủ sửa đổi bổ sung một số điều Nghị định 61; và theo các Thông báo về việc phân công nhiệm vụ tại Bộ phận Một cửa, nhiệm vụ của D.T.H là: Khi công dân đến lấy kết quả (Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cấp mới/chỉnh lý) tại cửa “trả kết quả” của Bộ phận Một cửa thì H yêu cầu công dân xuất trình giấy hẹn, giấy tờ cá nhân (chứng minh thư, căn cước công dân) để kiểm tra, đối chiếu; trường hợp không phải người có tên theo giấy hẹn thì phải có giấy uỷ quyền. Đối với trường hợp hồ sơ biến động đất đai không phải nộp thuế thu nhập cá nhân, phí trước bạ thì sau khi kiểm tra, đối chiếu thông tin, căn cước, H sẽ trả ngay kết quả theo giấy hẹn; đối với trường hợp phải nộp thuế thu nhập cá nhân, phí trước bạ thì H kiểm tra xem công dân đã nộp hay chưa, nếu chưa nộp thì không trả kết quả mà hướng dẫn công dân đến Kho bạc hoặc Ngân hàng được Kho bạc uỷ quyền để nộp tiền. Trách nhiệm của H là phải kiểm tra biên lai, giấy nộp tiền để xác định công dân đã thực hiện xong nghĩa vụ tài chính thì mới tiến hành trả kết quả cho công dân theo quy định. Tuy nhiên, H không thực hiện theo quy trình trên mà đã tự ý nhận tiền thuế thu nhập cá nhân, phí trước bạ với tổng số gần 2,5 tỷ đồng của 211 cá nhân đến nhận kết quả (nhận Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất), trả Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho công dân (không vào sổ sách, không ghi chép theo dõi) nhưng sau đó không nộp tiền thuế, phí vào ngân sách Nhà nước như đã thoả thuận miệng với công dân đến thực hiện dịch vụ tại Bộ phận Một cửa mà chiếm đoạt toàn bộ số tiền nêu trên để chi tiêu cá nhân hết. Quá trình giải quyết vụ án nêu trên cũng xác định được, ngoài những người đưa tiền cho D.T.H và bị chiếm đoạt, còn có 212 trường hợp đã nhận được Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng chưa nộp tiền thuế, phí vào ngân sách Nhà nước với tổng số tiền gần 2 tỷ đồng.
Liên quan đến hành vi phạm tội của D.T.H và hành vi vi phạm khác có trách nhiệm của một số cán bộ, công chức thuộc Uỷ ban nhân dân huyện H, tỉnh B, gồm: Những người được giao phụ trách, điều hành và chịu trách nhiệm về toàn bộ hoạt động của Bộ phận Một cửa UBND huyện (Phó Chủ tịch UBND huyện; Chánh Văn phòng HĐND-UBND huyện; Phó Chánh văn phòng HĐND-UBND); Giám đốc Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện Hiệp Hoà; Chi cục trưởng Chi cục thuế khu vực Việt Yên - Hiệp Hoà; Công chức đội tuyên truyền - hỗ trợ người nộp thuế - trước bạ… Quá trình thực hiện công vụ, những người này không thường xuyên phối hợp với nhau trong thực hiện việc quản lý, kiểm tra, đối chiếu việc thực hiện nhiệm vụ trong tiếp nhận, giải quyết, trả kết quả thủ tục hành chính; không theo dõi, đôn đốc, cập nhật kết quả thực hiện nghĩa vụ tài chính dẫn tới không phát hiện được người dân đã nhận Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước; mặt khác, đã thiếu kiểm tra, giám sát việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ của cán bộ thuộc quyền quản lý nên hành vi phạm tội diễn ra trong một thời gian dài gây thất thu cho ngân sách Nhà nước nhưng không được phát hiện kịp thời để có biện pháp ngăn chặn, xem xét, xử lý theo quy định.
Trong khi đó, một số công chức địa chính, công chức tư pháp các xã trên địa bàn huyện mặc dù không có trách nhiệm thực hiện thủ tục liên quan đến việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất, tách thửa... nhưng do có mối quan hệ cá nhân nên đã đứng ra nhận hồ sơ để làm thủ tục giúp, nhận tiền để nộp tiền thuế, phí hộ và đi nhận kết quả (Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất). Sau đó, những người này đến Bộ phận Một cửa để nhờ cán bộ ở đây thực hiện hộ và đã nhận Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất về trả cho công dân mà không biết tiền thuế, phí đối với các hồ sơ này chưa được nộp vào ngân sách Nhà nước.
Ảnh: Bị cáo D.T.H tại phiên toà xét xử
Hành vi nêu trên của D.T.H đã phạm vào tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản”, D.T.H phải chịu mức án 15 năm tù về tội danh đã phạm. Những hành vi vi phạm, thiếu sót của một số người có liên quan khác, mặc dù không đủ căn cứ để xem xét, xử lý trách nhiệm hình sự, nhưng đến nay đã bị xem xét, xử lý về công tác cán bộ.
Ngay sau khi giải quyết vụ án, nhằm nâng cao vai trò trách nhiệm của người phụ trách và cán bộ được phân công thực hiện nhận và trả kết quả tại Bộ phận Một cửa; của người phụ trách các cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền trong việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ liên quan đến cấp mới, chỉnh lý Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thu nộp tiền thuế, phí vào ngân sách Nhà nước trong lĩnh vực Tài nguyên - Môi trường; nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực này trên địa bàn; Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh B đã ban hành kiến nghị, yêu cầu cấp có thẩm quyền chỉ đạo kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm, có biện pháp xử lý phù hợp đối với đơn vị, cá nhân có liên quan đến những thiếu sót, tồn tại đã nêu trên; đồng thời cần áp dụng các biện pháp phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật để tránh tái diễn trong thời gian tới, cụ thể:
Thứ nhất, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị có liên quan thực hiện nghiêm Nghị định 61/2018/NĐ-CP ngày 23/4/2018 và Nghị định 107/2021/NĐ-CP ngày 06/12/2021 của Chính phủ sửa đổi bổ sung một số điều Nghị định 61 về thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính; Thông tư liên tịch số 88/2016/TTLT/BTC-BTNMT ngày 22/6/2016 giữa Bộ Tài chính - Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định về hồ sơ và trình tự, thủ tục tiếp nhận, luân chuyển hồ sơ xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai của người sử dụng đất; Thông tư số 84/2016/TT-BTC ngày 17/6/2016 của Bộ Tài chính hướng dẫn thủ tục nộp ngân sách Nhà nước đối với các khoản thuế và thu nội địa; Thông tư 80/2021/TT-BTC ngày 29/9/2021 hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Quản lý thuế và Nghị định số 126/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Quản lý thuế.
Thứ hai, chỉ đạo người đứng đầu các cơ quan quản lý nhà nước trên địa bàn huyện tăng cường công tác chỉ đạo, hướng dẫn cán bộ cấp dưới thực hiện nhiệm vụ chuyên môn được giao; lựa chọn cán bộ có trình độ chuyên môn phù hợp với từng lĩnh vực cụ thể, đủ năng lực để thực hiện công việc tại Bộ phận Một cửa; đồng thời xây dựng cơ chế phối hợp thường xuyên giữa các đơn vị, cơ quan có liên quan trong việc nhận, trả Giấy CNQSD đất và thu nộp tiền thuế, phí vào ngân sách Nhà nước.
Thứ ba, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ của cán bộ, công chức để nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, công chức trong đơn vị; kịp thời phát hiện, xử lý vi phạm, tội phạm; đồng thời phòng ngừa, ngăn chặn các vi phạm, thiếu sót tương tự có thể xảy ra.
Sau khi nhận được văn bản kiến nghị của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh B, Chủ tịch Uỷ ban nhân dân huyện H đã tổ chức họp kiểm điểm, đánh giá làm rõ vai trò, trách nhiệm của từng cơ quan, đơn vị, cá nhân có liên quan; bàn và đưa ra các giải pháp cụ thể để chấn chỉnh lại hoạt động của Bộ phận Một cửa; trong đó đã ký Quy chế phối hợp giữa Bộ phận Một cửa, Văn phòng đăng ký đất đai, Chi cục Thuế, Kho bạc Nhà nước, trong đó chú trọng đến các nội dung về trình tự, thủ tục kiểm tra, đối chiếu, rà soát việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng, việc thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước...
Việc Viện kiểm sát nhân dân tỉnh B kiến nghị, yêu cầu chấn chỉnh, khắc phục và đề ra các giải pháp giải quyết hiệu quả các tồn tại, thiếu sót trong quy trình hoạt động của Bộ phận Một cửa là rất cần thiết, góp phần không nhỏ vào nâng cao vai trò, trách nhiệm của cán bộ thực hiện, lãnh đạo quản lý, chỉ đạo, điều hành Bộ phận Một cửa, xây dựng một cơ chế một cửa liên thông theo hướng phù hợp với nhiệm vụ cải cách hành chính, cải cách tư pháp trong giai đoạn hiện nay./.
Nguyễn Thị Huệ Anh- Văn phòng, VKSND tỉnh Bắc Giang
Thông tin tuyển dụng, đấu thầu, thanh lý
