Hiện nay tình hình tranh chấp dân sự đương sự khởi kiện đề nghị Tòa án giải quyết phát sinh ngày càng nhiều, tính chất ngày càng phức tạp. Việc khởi kiện đúng góp phần bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự. Việc khởi kiện không có căn cứ sẽ ảnh hưởng lớn tới bị đơn và người khác có liên quan. Gây mất thời gian, tiền bạc của đương sự, của Nhà nước, gây áp lực về công việc cho các cơ quan tố tụng. Pháp luật quy định đương sự phải chịu án phí dân sự sơ thẩm. Trong đó có quy định đương sự phải chịu án phí dân sự nếu yêu cầu của họ không được Tòa án chấp nhận (khoản 1 Điều 147 Bộ luật tố tụng dân sự). Quy định này có ý nghĩa trong việc tăng thu ngân sách Nhà nước, có tác dụng buộc đương sự phải thận trọng trước khi khởi kiện.
Trong vụ án “Tranh chấp hợp đồng vay tài sản” nguyên đơn anh Đ trình bày, ngày 8/5/2018 anh đã cho anh K vay số tiền 3.000.000.000đ, hẹn trả ngày 10/5/2018, có giấy vay nợ, anh K ký nhận vay. Nguồn tiền cho anh K vay anh chỉ có 600.000.000đ, số còn lại anh phải mượn của anh V 400.000.000đ, anh H 2.000.000.000đ. Đến hạn trả nợ anh K không trả. Nay anh khởi kiện đề nghị Tòa án giải quyết buộc anh K phải trả cho anh số tiền 3.000.000.000đ. Tại phiên tòa sơ thẩm, anh Đ xác định anh K viết giấy vay nợ ngay sau khi ăn cơm tại nhà hàng L.
Bị đơn anh K trình bày, tối ngày 7/5/2018 anh có đi ăn uống tại nhà hàng L cùng với một số người bạn trong đó có anh Đ. Sau đó anh có tham gia chơi đánh bạc bằng hình thức xóc đĩa với một số người. Trong lúc anh không tỉnh táo, những người chơi cùng đã bắt anh phải viết một số giấy tờ. Anh không biết, không nhớ là đã viết gì. Khi xong cuộc chơi chúng bảo anh nợ anh Đ 500.000.000đ còn 2,5 tỷ của ai anh không rõ. Khoảng 7 giờ sáng ngày 8/5/2018, anh V và anh Đ đưa anh đi vay tiền để trả nhưng anh không vay được. Đến chiều tối ngày 8/5/2018 các em anh tìm thấy anh và anh V, anh Đ ở bến xe tỉnh H, anh được đưa về nhà trong tình trạng vẫn chưa tỉnh táo hoàn toàn. Sau đó nhiều lần anh Đ gọi điện đòi nợ, đe dọa, uy hiếp tinh thần gia đình anh. Trước đó ngày 20/4/2018 anh Đ vay của vợ chồng anh 150.000.000đ, hẹn ngày 4/5/2018 trả nhưng chưa trả. Khoảng tháng 3/2018 anh V có vay của vợ chồng anh 600.000.000đ đến nay còn nợ 200.000.000đ. Thực tế tối ngày 8/5/2018 anh không vay của anh Đ 3.000.000.000đ. Việc anh ký giấy vay tiền của anh Đ 3.000.000.000đ là do bị tổ chức lừa đảo. Anh không đồng ý với yêu cầu khởi kiện của anh Đ.
Chị H (vợ anh K) khai, vợ chồng chị có cho anh Đ vay số tiền 150.000.000đ, cho anh V vay 200.000.000đ, mặc dù đã quá hạn nhưng Đ và anh V đều chưa trả. Chiều tối ngày 7/5/2018 anh K có đi ăn uống với bạn tại nhà hàng L sau đó không về nhà. Đến chiều ngày 8/5/2018 gia đình tổ chức đi tìm thì thấy anh và anh V, anh Đ ở bến xe tỉnh H. Anh K không bàn bạc gì với chị về việc vay tiền của anh Đ. Chị khẳng định anh K không vay của Đ số tiền 3.000.000.000đ.
Anh V khai, khoảng 20-21 giờ ngày 8/5/2018 anh Đ đi một mình đến nhà anh vay 400.000.000đ (trước khi đến anh Đ đã gọi điện thoại hỏi vay).
Anh H khai, khoảng 21 giờ ngày 8/5/2018 anh Đ gọi điện thoại hỏi vay anh 2.000.000.000đ để cho khách vay lại anh đồng ý. Khoảng 10 phút sau Đ đi một mình đến cửa hàng cầm đồ của anh, tại đây Đ viết giấy vay nợ hẹn 1 tháng thì trả, anh giao 2.000.000.000đ cho Đ. Anh Đ cầm tiền đi về ngay.
Xem xét lời khai của các bên đương sự và tài liệu chứng cứ có liên quan thấy việc anh Đ khai cho anh K vay tiền vào tối ngày 8/5/2018 có nhiều mâu thuẫn. Tòa án cấp sơ thẩm đã xác định không có việc anh Đ cho anh K vay tiền. Việc anh Đ khởi kiện là không có căn cứ nên đã xử bác yêu cầu của anh Đ đòi anh K 3.000.000.000đ. Đồng thời Tòa án đã căn cứ khoản 1 Điều 147 Bộ luật tố tụng dân sự; khoản 3 Điều 26 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban thường vụ Quốc hội quy định về mức thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lývà sử dụng án phí, lệ phí Tòa án; điểm đ tiểu mục 1.3 mục 1 phần II chương A Danh mục mức án phí ban hành kèm theo Nghị quyết nêu trên xử buộc anh Đ phải chịu 92.000.000đ tiền án phí dân sự sơ thẩm.
Như vậy, chỉ vì không có việc cho vay tiền lại kiện đòi nên nguyên đơn đã phải nộp vào Ngân sách Nhà nước số tiền lớn. Đây cũng là bài học cho mọi người phải cân nhắc trước khi khởi kiện đến Tòa án./.
Nguyễn Thị Minh
Thông tin tuyển dụng, đấu thầu, thanh lý
