Căn cứ nội dung tình huống tác giả nêu, tôi thấy rằng: Mặc dù vợ chồng ông Tiến, bà Bộ và các con gồm anh Tới, chị Khương, chị Khuê đã ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng diện tích đất 148,4m2 và tài sản gắn liền với đất cho bà Lý; giá chuyển nhượng là 500.000.000đ; hợp đồng được UBND xã Hoàng Lương chứng thực và sau đó bà Lý đã được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy CNQSD đối với diện tích đất. Nhưng theo lời khai của ông Tiến, bà Bộ, các con và chính bà Lý đã thừa nhận: Trước khi hai bên ký hợp đồng chuyển nhượng nhà đất, ông Tiến và bà Lý đã viết, ký giấy biên nhận có nội dung thỏa thuận ông Tiến bà Bộ vay của vợ chồng bà Lý 500.000.000đ, thời hạn vay 12 tháng; lãi xuất thỏa thuận; thế chấp cho bà Lý giấy tờ chuyển nhượng đất và tài sản gắn liền với đất gia đình ông Tiến đang ở với thời hạn 12 tháng, sau 12 tháng nếu ông Tiến không trả được bà Lý số tiền trên thì hợp đồng thế chấp chuyển nhượng nhà đất có giá trị; ông Tiến bà Bộ phải giao nhà đất cho vợ chồng bà Lý.
Bà Lý khai khi ký hợp đồng chuyển nhượng nhà đất, hai bên đã thỏa thuận miệng hủy việc thế chấp trong giấy biên nhận vay tiền; bà đã thanh toán trả đủ 500.000.000đ tiền nhận chuyển nhượng nhà đất cho ông Tiến; do gia đình ông Tiến hỏi mượn nên bà đã cho gia đình ông Tiến ở nhờ 12 tháng. Nhưng bà Lý không có chứng cứ chứng minh. Ông Tiến không thừa nhận những lời khai này của bà Lý. Từ khi hai bên ký hợp đồng chuyển nhượng đến nay nhà đất vẫn do gia đình ông Tiến quản lý sử dụng.
Từ sau ngày 6/9/2016 bà Lý đã nhận 280.000.000đ do gia đình ông Tiến trả. Ngoài khoản vay 500.000.000đ ngày 6/9/2016 và khoản vay 100.000.000đ (ông Tiến thừa nhận) thì bà Lý không có chứng cứ chứng minh còn cho ông Tiến vay khoản tiền nào khác.
Theo quan điểm của tôi có cơ sở để xác định: Ngày 6/9/2016 giữa ông Tiến và bà Lý đã xác lập hợp đồng vay tài sản. Ông Tiến đã vay của bà Lý 500.000.000đ, thời hạn vay 12 tháng, vay có lãi. Khi vay tiền hai bên đã thỏa thuận thế chấp giấy tờ chuyển nhượng 148,4m2 đất, nhà 3 tầng của gia đình ông Tiến cho bà Lý, sau 12 tháng nếu ông Tiến không thanh toán trả tiền đã vay thì giấy tờ chuyển nhượng nhà đất có hiệu lực, ông Tiến bà Bộ phải giao trả nhà đất cho vợ chồng bà Lý, ông Uy. Do có việc thỏa thuận này nên ngày 12/9/2016 ông Tiến bà Bộ và các con đã ký hợp đồng chuyển nhượng nhà đất cho bà Lý. Việc ký hợp đồng này là để đảm bảo cho việc bà Lý cho ông Tiến vay tiền vào ngày 6/9/2016. Sau khi vay tiền gia đình ông Tiến đã thanh toán trả cho bà Lý 280.000.000đ. Thực chất giữa bà Lý và ông Tiến bà bộ và các con không xác lập hợp đồng chuyển nhượng nhà đất, không xác lập hợp đồng cho mượn tài sản nhà đất. Không có việc bà Lý đã trả cho ông Tiến 500.000.000đ để nhận chuyển nhượng nhà đất.
Việc bà Lý cho rằng bà cho ông Tiến vay 500.000.000đ ngày 6/9/2016 và việc bà nhận chuyển nhượng nhà đất ngày 12/9/2016 không liên quan đến nhau; bà đã trả cho gia đình ông Tiến 500.000.000đ tiền mua nhà đất của gia đình ông Tiến; bà đã cho gia đình ông Tiến ở nhờ nhà đất và khởi kiện yêu cầu ông Tiến và gia đình phải trả nhà đất cho bà là không có căn cứ.
Do đó cần phải giải quyết không chấp nhận việc bà Lý khởi kiệnyêu cầu ông Tiến và vợ con ông Tiến phải trả lại cho gia đình bà Lý thửa đất 148,4m2 và tài sản gắn liền với đất./.
Lương Thanh Hảo- Phòng 9