Một số giải pháp nâng cao hiệu quả phòng ngừa tội phạm giết người.

Trong những năm qua, tình hình tội phạm giết người xảy ra trên địa bàn tỉnh Bắc Giang vẫn diễn biến phức tạp. Đáng chú ý là tình trạng giết người thân trong gia đình, giết người do mâu thuẫn xã hội, do sử dụng rượu bia, do ảo giác vì sử dụng ma túy, do mắc bệnh tâm thần, giết người để thực hiện tội phạm khác, giết người do các đối tượng là học sinh thực hiện vẫn xảy ra nhiều.

Theo thống kê liên ngành trong thời điểm từ năm 2011 đến năm 2016, Tòa án nhân dân tỉnh Bắc Giang đã xét xử 129 vụ với 192 bị cáo về tội giết người. Trong đó, Tòa án tuyên phạt tử hình 05 bị cáo, tù chung thân 09 bị cáo, còn lại là phạt tù có thời hạn. Qua so sánh thấy tội phạm này xảy ra nhiều tại địa bàn huyện Lục Nam, Lục Ngạn, Việt Yên, Hiệp Hòa và thành phố Bắc Giang.

Từ thực tiễn giải quyết các vụ án giết người trên địa bàn tỉnh Bắc Giang trong những năm qua cho thấy tội phạm giết người xảy ra do nhiều nguyên nhân nhưng chủ yếu là do những nguyên nhân cơ bản sau:

Thứ nhất: Do ảnh hưởng của mặt trái nền kinh tế thị trường làm phát sinh những tiêu cực trong xã hội. Ngày càng xuất hiện nhiều hành vi lừa đảo, trộm cắp tài sản, tệ nạn cờ bạc, mại dâm, game, phim ảnh có hình ảnh bạo lựclàm cho nhân cách của bộ phận thanh niên bị ảnh hưởng và có xu hướng giải quyết tranh chấp bằng bạo lực.

Thứ hai: Do đạo đức xã hội của một bộ phận nhân dân nhất là tầng lớp thanh thiếu niên xuống cấp; tình trạng uống rượu bia do không kiểm soát đượclàm phát sinh mâu  thuẫn dẫn đến hành vi giết người xảy ra ngày càng có chiều hướng gia tăng. Tình trạng này thường xảy ra vào dịp Tết nguyên đán, lễ hội của địa phương hoặc trong các đám cưới, đám giỗ, trại hè...

Thứ ba: Công tác tuyên truyền, giáo dục ý thức pháp luật cho quần chúng nhân dân của các cơ quan, ban ngành chưa coi trọng đúng mức, chưa phát huy hết hiệu quả, chưa thực sự  đi sâu vào từng người dân. Công tác tuyên truyền bằng hình thức đưa xét xử lưu động của các cơ quan tiến hành tố tụng tỉnh Bắc Giang đối với các vụ án giết người chưa được nhiều; việc xây dựng, khai thác tủ sách pháp luật ở các địa phương còn chưa hiệu quả; công tác giáo dục ý thức pháp luật của các trường THPT cho học sinh vẫn còn hạn chế...dẫn đến việc nhân dân chưa hiểu hoặc chưa ý thức hết được nguyên nhân, điều kiện và hậu quả của tội phạm giết người để có biện pháp chủ động phòng ngừa hoặc có những hành vi thái quá dẫn đến tội phạm giết người xảy ra.

Thứ tư: Công tác quản lý nhà nước về an ninh trật tự, quản lý vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợvẫn chưa đạt được nhiều hiệu quả; hiện nay tình trạng tàng trữ, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và các loại vũ khí thô sơ khác nhất là súng tự chế, dao, kiếm, các loại hung khí do Trung Quốc sản xuất còn xuất hiện nhiều trong nhân dân đặc biệt là trong đối tượng thanh thiếu niên. Đây là những yếu tố có thể dễ làm phát sinh tội phạm giết người xảy ra.

Thứ năm:  Sự phối kết hợp giữa các cấp, các ngành, các tổ chức xã hội trong phòng ngừa tội phạm còn hạn chế, chưa thống nhất, công tác phát động phong trào toàn dân tham gia bảo vệ an ninh tổ quốc, phòng chống tội phạm chưa được phát triển sâu rộng, hiệu quả chưa cao, chưa phát huy được sức mạnh của toàn dân trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm.

Thứ sáu: Chính quyền và các tổ chức đoàn thể ở địa phương chưa phát huy hết vai trò, trách nhiệm trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm nói chung; công tác phòng ngừa ngay từ cơ sở còn có hạn chế, chưa kịp thời phát hiện và giải quyết mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân ngay từ khi mới phát sinh làm cho mâu thuẫn bức xúc, kéo dài là một trong những nguyên nhân dẫn đến tội phạm giết người xảy ra.Nhiều trường hợp nếu kịp thời phát hiện và làm tốt công tác hòa giải ngay từ cơ sở có thể ngăn chặn các vụ án giết người xảy ra.

Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả phòng ngừa tội phạm giết người trên địa bàn tỉnh Bắc Giang

Một là, các cơ quan, ban, ngành có biện pháp thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 48-CT/TW ngày 22/10/2010 của Bộ Chính trị (khóa X) về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tội phạm trong tình hình mới”; Chỉ thị số 09-CT/TW ngày 01/12/2011 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (Khóa XI) về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trong tình hình mới”; Kế hoạch số 167/KH-UBND ngày 23/8/2016 của UBND tỉnh Bắc Giang về thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về công tác phòng, chống vi phạm pháp luật và tội phạm, công tác thi hành án năm 2016 và những năm tiếp theo.

Hai là, tăng cường phối hợp để nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho quần chúng nhân dân:

Các ban, ngành, đoàn thể, cơquan thông tin đạichúng trên địa bàn tỉnh đẩy mạnh tuyên truyền vềgiá trịđạo đức truyền thống gia đình, xómlàng, truyền thống dân tộc...định hướng người dân nhất là đối với tầng lớp thanh niên ứng xửphù hợp đạo đức truyền thống của người Việt Nam, lên án những hành vi ứng xửthiếu văn hóa, vi phạm phápluật;tuyên truyền sâu rộng đến mọi tầng lớp nhân dân về chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước trong công tác phòng ngừa, đấu tranh tội phạm nói chung trong đó có tội phạm giết người trên địa bàn tỉnh Bắc Giang.

Mở rộng hình thức tuyên truyền pháp luật như: Luật đất đai, luật dân sự,luật khiếu nại tốcáo, phòng chống bạo lực trong học đường, gia đình... Từđó, giúp quần chúng nhân dân nâng cao nhận thức và phòng ngừa tội phạm.

Củng cố, nâng caochất lượng hoạt động của Tổhòa giải, Trung tâm trợgiúp pháp lý để phổ biến các văn bản quy phạm pháp luật cho phù hợp với từng đối tượng.

Tăng cường giáo dụcđạo đức và ý thức chấp hành pháp luậtcho học sinh, sinh viên; phối hợp với cơ quan chức năng tổ chức các buổi tuyên truyền trực tiếp đến học sinh, sinh viên nhất là học sinh Trung học phổ thông;tổ chức cho học sinh ký cam kết không vi phạm pháp luật, chấp hành nghiêm pháp luật

Tăng cường hơn nữa công tác phối hợp để xét xử lưu động các vụ án giết người nhằm tuyên truyền, giáo dục pháp luật trong quần chúng nhân dân.

Ba là, tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác giải quyết các tranhchấp, khiếu kiện và hòa giải cơ sở:

Chính quyền địa phương, các tổ chức đoàn thể cần chú trọng tăng cường công tác hòa giải tại cơ sở, kịp thời phát hiện giải quyết mâu thuẫn trong nội bộ quần chúng nhân dân nhất là mâu thuẫn về tranh chấp đất đai, vay mượn tài sản... không để xảy ra các mâu thuẫn bức xúc, kéo dài dẫn đến giải quyết mâu thuẫn bằng bạo lực; củng cố và phát huy tinh thần đoàn kết, văn hóa, trách nhiệm trong cộng đồng dân cư gắn với phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, tích cực vận động nhân dân tham gia tố giác tội phạm.

Bốn là, Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố cần quan tâm chỉ đạo thực hiện tốt công tác hòa giải tại cơ sở; tăng cường công tác quản lý, kiểm tra các ngành nghề kinh doanh có điều kiện đối với các lĩnh vực nhạy cảm như trò chơi điện tử, dịch vụ karaoke, cầm đồ trên địa bàn; kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm có liên quan đến tình hình an ninh trật tự; khen thưởng cá nhân, tập thể làm tốt công tác quản lý, giáo dục những người có hành vi vi phạm pháp luật và công tác hòa giải tại cơ sở.

Năm là, đề cao vai trò, trách nhiệm của báo chí và các phương tiện truyền thông đại chúng trên địa bàn tỉnh; tăng cường tuyên truyền nêu những gương người tốt, việc tốt; hạn chế đến mức thấp nhất tuyên truyền gây ra tác hại tiêu cực nhất là bạo lực.

Sáu là, Công an các cấp cần tăng cường hơn nữa công tác quản lý nhà nước về an ninh trật tự, công tác quản lý vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ; chỉ đạo các đơn vị thường xuyên, chủ động phối hợp với chính quyền cùng cấp nắm tình hình, phát hiện các mâu thuẫn là nguyên nhân có thể dẫn đến tội phạm giết người để có biện pháp xử lý, giáo dục, phòng ngừa.

Bảy là, các cơ quan tiến hành tố tụng tỉnh Bắc Giang cần tăng cường phối hợp trong công tác khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án giết người; xử lý nghiêm minh, kịp thời các đối tượng phạm tội có hành vi côn đồ, tội phạm có tổ chức, các băng nhóm hoạt động theo kiểu “xã hội đen”. Từ đó góp phần nâng cao hiệu quả phòng ngừa tội phạm nói chung và tội phạm giết người nói riêng trong thời gian tới./.

Nguyễn Ngọc Cường-Phòng 2