Vướng mắc trong việc thi hành án dân sự đối với tài sản thuộc sở hữu chung

Việc xác định tài sản chung của hộ gia đình; di sản thừa kế chưa chia trong việc tổ chức thi hành án dân sự hiện nay vẫn là vấn đề khó thực hiện và còn nhiều quan điểm giải quyết. Tôi xin đưa ra một tình huống:

Bản án DSPT số 01/DSPT ngày 01/9/2015 của Tòa án nhân dân tỉnh B quyết định:  “Bà An, anh Tiến đại diện cho các đồng thừa kế đang trực tiếp quản lý tài sản chung chưa chia phải có trách nhiệm trích chia công sức cho chị Ngọc số tiền 500 triệu đồng”.

Bản án có hiệu lực pháp luật, Chị Ngọc có đơn yêu cầu thi hành án và Chi cục trưởng Chi cục THADS huyện H ra quyết định thi hành án, phân công chấp hành viên tổ chức thi hành.

Qua xác minh điều kiện thi hành án nhận thấy bà An, anh Tiến không có tài sản nào khác ngoài quyền sử dụng 150m2 và ngôi nhà 3 tầng trên đất. Chấp hành viên đã ra Thông báo số 101/TB ngày 15/12/2015 nội dung: gửi các đồng thừa kế của bà An và anh Tiến để yêu cầu các đương sự khởi kiện ra Tòa án “yêu cầu chia tài sản thuộc sở hữu chung” và ấn định thời hạn 30 ngày nhưng các đương sự không thực hiện và không có quan điểm gì.

Có nhiều quan điểm về việc giải quyết việc thi hành án như sau:

Quan điểm thứ nhất: Chấp hành viên cần tổ chức xác minh điều kiện thi hành án đối với quyền sử dụng đất và tài sản trên đất tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền và ra quyết định cưỡng chế, bán đấu giá đối với tài sản là 150m2 đất và nhà 3 tầng trên đất để đảm bảo thi hành án. Vụ việc trên không thuộc trường hợp phải khởi kiện ra Tòa để xác định tài sản chung của các đồng thừa kế, vì Bản án dân sự phúc thẩm đã quyết định: Bà An, anh Tiến  đại diện cho các đồng thừa kế đang trực tiếp quản lý tài sản chung “chưa chia” phải có trách nhiệm trích chia công sức cho chị Ngọc. Trường hợp này không thuộc quy định tại khoản 1 Điều 74 Luật thi hành án dân sự “Hết thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận được thông báo mà người được thi hành án không yêu cầu Tòa án giải quyết thì Chấp hành viên yêu cầu Tòa án xác định phần quyền sở hữu tài sản, phần quyền sử dụng đất của người phải thi hành án trong khối tài sản chung theo thủ tục tố tụng dân sự” bà An, anh Tiến không phải là người phải thi hành nghĩa vụ của mình mà là nghĩa vụ chung của các hàng thừa kế chưa chia.

Quan điểm thứ hai: Chấp hành viên không thực hiện được việc cưỡng chế, bán đấu giá đối với quyền sử dụng đất và nhà trên đất đó vì :

Bản án dân sự phúc thẩm quyết định: Bà An, anh Tiến  đại diện cho các đồng thừa kế đang trực tiếp quản lý tài sản chung (chưa chia) phải có trách nhiệm trích chia công sức cho chị Ngọc nhưng không quyết định rõ nếu bà An, anh Tiến không có tài sản khác để thi hành án ngoài tài sản chung này thì tài sản chung chưa chia vẫn có thể bị xử lý để đảm bảo thi hành án. Chính vì vậy bà An, anh Tiến không thể quyết định bán hoặc chia tài sản (Chưa chia) để thực hiện được nghĩa vụ được vì vậy vẫn cần khởi kiện ra Tòa án để yêu cầu phân chia tài sản chung trước khi thực hiện nghĩa vụ đối với chị Ngọc.

Tôi đồng ý với quan điểm thứ nhất. Mong các đồng nghiệp ý kiến trao đổi./.

Giáp Thị Thủy - Viện KSND huyện Hiệp Hòa