Nguyễn Văn Q có được áp dụng tình tiết giảm nhẹ “Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng” hay không?

Nội dung vụ án: Tháng 6/2023 Nguyễn Văn Q đã bị Cơ quan CSĐT Công an thành phố B khởi tố vụ án, khởi tố bị can, Viện kiểm sát thành phố B truy tố về tội “Cố ý gây thương tích” theo quy định tại Khoản 1 Điều 134 Bộ luật Hình sự (vụ án được khởi tố theo yêu cầu của người bị hại). Tuy nhiên, trong quá trình chuẩn bị xét xử, người bị hại rút đơn yêu cầu khởi tố nên Tòa án thành phố B đã ra quyết định đình chỉ vụ án. Đến ngày 17/3/2024, Q có hành vi Đánh bạc với số tiền 5.000.000 đồng (trường hợp ít nghiêm trọng) thì bị Cơ quan CSĐT Công an thành phố B bắt quả tang và khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Q về tội “Đánh bạc” theo quy định tại Khoản 1 Điều 321 Bộ luật Hình sự.

Trong vụ án này, việc áp dụng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự “Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng” quy định tại điểm i Khoản 1 Điều 51 Bộ Luật hình sự đối với Q còn có 02 quan điểm khác nhau, cụ thể:

Quan điểm thứ nhất: Q không được áp dụng tình tiết giảm nhẹ “Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng”. Bởi vì: Trên thực tế Q đã thực hiện hành vi phạm tội “Cố ý gây thương tích”. Việc Tòa án đình chỉ vụ án đối với bị cáo Q về tội “Cố ý gây thương tích” là do người bị hại rút đơn chứ không phải hành vi của Q không cấu thành tội phạm.

Quan điểm thứ hai: Mặc dù, Q đã bị Cơ quan điều tra khởi tố, Viện kiểm sát truy tố về tội “Cố ý gây thương tích” theo quy định tại Khoản 1 Điều 134 Bộ luật Hình sự nhưng đến giai đoạn chuẩn bị xét xử do người bị hại rút đơn và Tòa án đã ra Quyết định đình chỉ vụ án. Trong khi đó, tại Điều 13 Bộ luật Tố tụng hình sự, quy định: “Người bị buộc tội được coi là không có tội cho đến khi . . . có bản án kết tội của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật”. Đồng thời, tại Mục 4 Công văn số 01/2017/GĐ-TANDTC ngày 07/4/2017 của Tòa án nhân dân Tối cao hướng dẫn về tình tiết “Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng” quy định tại điểm h Khoản 1 Điều 46 Bộ luật hình sự năm 1999 (hướng dẫn này đã hết hiệu lực nhưng chưa có hướng dẫn mới) thì: “Phạm tội lần đầu là từ trước đến nay chưa phạm tội lần nào . . .  Phạm tội thuộc trường hợp ít nghiêm trọng là . . . phạm tội gây nguy hại không lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là đến ba năm tù ”.

Như vậy, trong trường hợp này Q được áp dụng tình tiết giảm nhẹ “Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng”.

Tác giả đồng tình với quan điểm thứ hai, rất mong nhận được ý kiến trao đổi của các đồng nghiệp./.

Trần Mạnh Sỹ- VKSND huyện Lạng Giang