Viện KSND tỉnh Bắc Giang kiến nghị phòng ngừa vi phạm pháp luật trong lĩnh vực công chứng

Trong những năm qua, với chủ trương xã hội hóa hoạt động công chứng của Đảng và Nhà nước. Trên địa bàn tỉnh Bắc Giang đã thành lập nhiều Văn phòng công chứng tư nhân, việc thành lập các Văn phòng công chứng tư đã đảm bảo tính pháp lý và tránh rủi ro cho người dân trong thực hiện các hợp đồng, giao dịch dân sự. Tuy nhiên, trong quá trình tổ chức, hoạt động, một số Văn phòng công chứng còn để xảy ra vi phạm, gây hậu quả rất nghiêm trọng.

Thông qua công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra vụ án Đặng Thị Việt Hà, sinh năm 1967 nguyên Giám đốc Quỹ tín dụng nhân dân cơ sở phường Thọ Xương cùng đồng phạm bị Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Bắc Giang khởi tố về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" và tội "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản" quy định tại Điều 139, 140 Bộ luật hình sự. Quá trình điều tra xác định: Tháng 5/2011, Hà thành lập Quỹ tín dụng nhân dân cơ sở phường Thọ Xương. Với danh nghĩa là Giám đốc từ tháng 8/2011 đến tháng 9/2015, Hà đã chỉ đạo nhân viên thực hiện nhiều hành vi để chiếm đoạt tiền của khách hàng gửi tiền với tổng số tiền là 48.436.412.275đồng.Trong đó, có hành vi Hà đã chỉ đạo nhân viên lập 10 bộ hồ sơ tín dụng giả đứng tên 07 khách hàng dùng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liên trên đất vay tiền Quỹ tín dụng Thọ Xương rồi đem đến Văn phòng công chứng Minh Khai và Văn phòng công chứng Tân Thành ở thành phố Bắc Giang làm thủ tục công chứng. Công chứng viên thấy có đầy đủ chữ ký của các bên trên Hợp đồng thế chấp tài sản, phụ lục hợp đồng thế chấp tài sảnnên đã làm lời chứng mà không yêu cầu người yêu cầu công chứng ký trước mặt công chứng viên theo quy định. Nhưng trên thực tế các chữ ký của người yêu cầu công chứng và chủ sở hữu tài sản trên các hợp đồng thê chấp yêu cầu công chứng này là do Hà chỉ đạo ký giả mạo. Sau khi công chứng xong, Hà đem hồ sơ đến Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất thành phố Bắc Giang làm thủ tục thế chấp rồi sử dụng để giải ngân số tiền vay để chiếm đoạt. Quá trình điều tra đã xác định Văn Phòng công chứng Minh Khai đã làm lời chứng 08 Hợp đồng thế chấp giả để Hà rút tiền từ Quỹ tín dụng Thọ Xương tổng số tiền 2.300.000.000 đồng; Văn Phòng công chứng Tân Thành đã làm lời chứng 02 Hợp đồng thế chấp giảđể Hà rút tiền từ Quỹ tín dụng Thọ Xương tổng số tiền 800.000.000 đồng.

Từ những vi phạm nêu trên của 2 Văn phòng công chứng dẫn đến việc Đặng Thị Việt Hà đã chiếm đoạt tổng số tiền 1.755.000.000 đồng của Quỹ tín dụng Thọ Xương đến nay không còn khả năng thanh toán; làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người gửi tiền; uy tín của tổ chức tín dụng...

Việc làm trên của Văn phòng công chứng Minh Khai và Văn phòng công chứng Tân Thành đã vi phạmKhoản 1 Điều 48 Luật Công chứng năm 2014.

Khoản 1 Điều 48 Luật Công chứng quy định: "Người yêu cầu công chứng, người làm chứng,người phiên dịch phải ký vào hợp đồng giao dịch trước mặt Công chứng viên".

Về nguyên nhân của các vi phạm trên là do Công chứng viên của 02 Văn phòng công chứng nêu trên đã tin lời Đặng Thị Việt Hà nói các khách hàng bận nên đã cho họ ký trước vào hợp đồng, tin chữ ký trên hợp đồng thế chấp trên là do các bên có tên trong hợp đồng đã ký nên bỏ qua các thủ tục cần thiết, không thực hiện đúng quy trình công chứng, do năng lực của công chứng viên còn hạn chế...

Để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các cá nhân, tổ chức, góp phần ngăn ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật; bảo đảm trật tự an toàn xã hội và tình hình an ninh trật tự trên địa bàn tỉnh Bắc Giang; Phòng 1 đã tham mưu Viện trưởng VKSND tỉnh Bắc Giang kiến nghị Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Bắc Giang về một số giải pháp phòng ngừa, trong đó có một số giải pháp chủ yếu như sau:

1. Tham mưu với Chủ tịch UBND tỉnh tổ chức tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về công chứng đến với mọi tầng lớp nhân dân để nhân dân nhận thức được vị trí, vai trò, tầm quan trọng của hoạt động công chứng; hiểu được tầm quan trọng của văn bản công chứng, tính hợp pháp của hợp đồng giao dịch...Để từ đó tránh những rủi do trong quá trình thực hiện các hợp đồng, giao dịch.

2. Chỉ đạo tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra đối với hoạt động của các tổ chức hành nghề công chứng, của công chứng viên trên địa bàn tỉnh Bắc Giang để phát hiện những thiếu sót, vi phạm; có biện pháp xử lý kịp thời để răn đe, phòng ngừa mọi biểu hiện vi phạm pháp luật trong hoạt động công chứng.

3. Chú trọng công tác tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ Công chứng viên để Công chứng viên không những am hiểu về pháp luật còn am hiểu cả về kiến thức, kỹ năng hành nghề công chứng. Tổ chức hội nghị rút kinh nghiệm, chia sẻ các bài học kinh nghiệm để có biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn các vi phạm pháp luật xảy ra trong quá trình hành nghề công chứng. Vì hiện nay đa số Công chứng viên là những người công tác trong cơ quan nhà nước đã nghỉ hưu nên được miễn đào tạo, tập sự hành nghề công chứng do đó kinh nghiêm thực tiễn trong hoạt động công chứng, trình độ chuyên môn về nghiệp vụ công chứng còn hạn chế.

4. Thông báo rút kinh nghiệm chung đối với các Văn phòng công chứng trên địa bàn tỉnh Bắc Giang về những vi phạm, thiếu sót nêu trên nhằm tránh những vi phạm, thiếu sót tương tự xảy ra.

Nguyễn Trí Dũng - Phòng 1 VKSND tỉnh Bắc Giang