Thụ lý, đình chỉ giải quyết yêu cầu khởi kiện do người khởi kiện không có quyền khởi kiện quyết định hành chính hay thụ lý, xét xử chấp nhận hoặc bác yêu cầu khởi kiện của người khởi kiện vẫn là vấn đề có nhiều quan điểm giải quyết khác nhau và là nguyên nhân bị hủy, sửa án hành chính, sau đây tôi xin đưa ra một vụ việc cụ thể như sau:
Bà A và bà B tranh chấp quyền sử dụng 100m2 đất. Năm 2022, bà A đã khởi kiện ra Tòa án ND huyện Y, tỉnh BG được giải quyết bằng bản án dân sự sơ thẩm và phúc thẩm có hiệu lực pháp luật (Tòa án đã bác yêu cầu khởi kiện của bà A, xác định bà A không có quyền sử dụng hợp pháp đối với diện tích 100m2 đất này, công nhận quyền sử dụng 100m2 đất cho bà B)
Tháng 1/2023 bà B chuyển nhượng 100m2 đất cho bà D và bà D được cấp giấy chứng nhận QSD đất. Do không đồng ý với việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của UBND huyện Y cho bà D nên tháng 3/2023 bà A đã khởi kiện ra Tòa án ND tỉnh BG và được thụ lý giải quyết yêu cầu hủy giấy chứng nhận mang tên bà D đối với diện tích đất này.
Quá trình giải quyết có hai quan điểm như sau:
Quan điểm thứ nhất:
Tranh chấp quyền sử dụng đất giữa bà A với bà B và đã được giải quyết bằng bản án có hiệu lực pháp luật, bà A không có quyền sử dụng hợp pháp đối với diện tích 100m2 đất này.
Theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 79 Luật tố tụng hành chính thì đây là tình tiết không cần phải chứng minh. Do bà A không có quyền sử dụng hợp pháp đối với diện tích đất này nên việc UBND huyện Y cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho bà D không ảnh hưởng gì đến quyền và lợi ích hợp pháp của bà A. Do Tòa án ND tỉnh BG đã thụ lý vụ án thì cần căn cứ điểm h khoản 1 Điều 143; điểm a khoản 1 Điều 123 Luật tố tụng hành chính năm 2015 để ra quyết định Đình chỉ giải quyết vụ án vì bà A không có quyền khởi kiện (trước đó khi nhận đơn khởi kiện Tòa án phải trả lại đơn khởi kiện cho bà A mới đúng)
Quan điểm thứ hai:
Bà A có quyền khởi kiện theo quy định tại Điều 5 Luật tố tụng hành chính: Quyền yêu cầu Tòa án bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp. Do Tòa án nhân dân tỉnh BG đã thụ lý vụ án thì cần phải đưa vụ án ra xét xử để nhận định đánh giá chấp nhận hay bác yêu cầu khởi kiện của bà A mới đảm bảo quyền yêu cầu khởi kiện theo quy định tại Điều 5 Luật tố tụng hành chính năm 2015.
Tôi đồng ý với quan điểm thứ nhất, rất mong các độc giả có quan điểm trao đổi./.
Thân Thị Nhung- Phòng 10, Viện KSND tỉnh Bắc Giang