Tội phạm ma túy vẫn diễn biến phức tạp, thủ đoạn ngày càng tinh vi, phạm vi hoạt động rộng khắp, đặc biệt là khu vực tập trung đông người như thành phố, thị trấn, các khu công nghiệp, nhà trọ...Nhiều đối tượng có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, vì thiếu hiểu biết pháp luật, bị lợi dụng, lôi kéo, ham lợi nhuận “khủng” nên sa vào ma túy, phải lĩnh án phạt tù.
Thông qua công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra, kiểm sát xét xử sơ thẩm các vụ án hình sự về tội phạm ma túy, Phòng 1 Viện KSND tỉnh Bắc Giang nhận thấy, tội phạm ma túy hoạt động ngày càng tinh vi. Đối tượng thường núp bóng các hoạt động kinh doanh như quán Karaoke, nhà nghỉ, quán Bar để thực hiện hành vi phạm tội, thậm chí lợi dụng những người có hoàn cảnh khó khăn, thanh thiếu niên ở các tỉnh miền núi đến tỉnh Bắc Giang tìm kiếm việc làm để dụ dỗ, lôi kéo.
Vụ án liên quan đến đối tượng Lương Thanh Tr (sinh ngày 01/11/2004) và đồng phạm là một ví dụ. Hồi 16 giờ 18 phút ngày 14/6/2022, tại đoạn đường thuộc khu dân cư số 6, thôn Hùng Lãm 1, xã Hồng Thái, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang, tổ công tác thuộc Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy Công an tỉnh Bắc Giang phát hiện bắt quả tang Lương Thanh Tr có hành vi mua bán trái phép 35,925 gam ma túy loại MDMA. Tiến hành khám xét khẩn cấp nơi ở của Tr tại quán Bar DuyL Club do Bùi DuyL (sinh năm 1990) ở tổ dân phố Nếnh, thị trấn Nếnh (Việt Yên) làm chủ, thu giữ trong túi giả da của Tr 1,077 gam, loại Ketamine và 0,447 gam, loại MDMA. Tr khai số ma túy trên là của Bùi Duy L đưa ch để bán. Theo kết quả điều tra, Bùi Duy L là chủ quán Bar DuyL Club và là người đã cung cấp số ma túy trên cho Tr để bán. Trước đó, khoảng 9 giờ cùng ngày 14/6/2022, Nguyễn Văn H, sinh năm 2005, trú tại: Thôn Bài Xanh, xã Vân Trung, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang gọi điện cho Bùi Duy L hỏi mua 03 viên ma túy "kẹo" và 07 chỉ "ke",L đồng ý. Sau đó, L gọi điện cho Th bảo lấy 03 viên ma túy "kẹo" để ở quầy lễ tân đưa cho Tr để bán cho khách. Một lúc sau H đi vào quán Bar, được Tr đưa cho 03 viên "kẹo" và 07 chỉ "ke"; H khai đã sử dụng hết số ma tuý này nên không xác định được khối lượng. Tổng khối lượng chất ma túy Bùi Duy L phải chịu trách nhiệm về hành vi mua bán là 35,925 gam, loại MDMA; Lương Thanh Tr phải chịu trách nhiệm về hành vi mua bán 36,372 gam ma túy loại MDMA và 1,077 gam ma túy loại Ketamine. Các bị can Bùi Duy L, Lương Thanh Tr và Quàng Văn Th là đồng phạm về hành vi mua bán trái phép chất ma túy loại MDMA cho H vào buổi sáng ngày 14/6/2022 nhưng không xác định được khối lượng.
Quá trình điều tra ban đầu, Bùi Duy L không thừa nhận cung cấp ma túy cho Tr và Th để bán, sau đó L đã thành khẩn khai nhận toàn bộ hành vi dụ dỗ, lôi kéo và cung cấp chất ma túy cho Tr và Th để bán. Tuy nhiên, sau khi Cơ quan nhận bản Kết luận điều tra vụ án của Cơ quan điều tra, biết phải đối diện với mức hình phạt rất nặng nên L đã thay đổi lời khai, không thừa nhận hành vi phạm tội. Một ngày giữa tháng 3/2023, Tòa án nhân dân tỉnh Bắc Giang mở phiên tòa xét xử đối với các bị cáo, mặc dù L quanh co chối tội nhưng căn cứ lời khai của Tr và Th, cùng các tài liệu, chứng cứ khác, Tòa án đã tuyên phạt Bùi Duy L 15 năm 06 tháng tù; Lương Thanh Tr được áp dụng nguyên tắc xét xử đối với người dưới 18 tuổi phạm tội nên chịu mức án 10 năm tù; Quàng Văn Th 02 năm tù về tội Mua bán trái phép chất ma túy.
Mặc dù người phạm tội phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi của mình theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, nhìn nhận ở một khía cạnh khác, cũng thật đáng thương cho hoàn cảnh của Tr là người dân tộc thiểu số (dân tộcTày), cư trú tại xã Y Tịch, huyện Chi Lăng, tỉnh Lạng Sơn là vùng có điều kiện kinh tế- xã hội đặc biệt khó khăn. Bố mẹ Tr ly hôn khi Tr 12 tuổi. Thiếu sự quan tâm, chăm sóc của cha mẹ, cộng thêm hoàn cảnh khó khăn nên học đến lớp 9 thì Tr bỏ giữa chừng. Năm 2019, Tr theo bạn bè đến huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang tìm việc làm. Tại đây, Tr được người bạn cùng quê giới thiệu làm nhân viên quán Bar DuyL Club do Bùi DuyL (sinh năm 1990) ở tổ dân phố Nếnh, thị trấn Nếnh (Việt Yên) làm chủ. Công việc hàng ngày của Tr là trông xe cho khách, sau đó được chuyển sang bưng bê đồ uống, dọn dẹp quán với mức lương 5 triệu đồng/ tháng. Cùng làm việc với Tr có Quàng Văn Th(sinh ngày 15/5/2002).
Thời gian làm việc tại đây, Tr thường xuyên buồn chán việc gia đình, buông thả bản thân, nghe lời dụ dỗ của bạn bè nên đã sử dụng ma túy. Khoảng giữa tháng 5/2022, Bùi DuyL nói cho Tr biết việc mình có ma túy dạng “kẹo”, nếu có ai hỏi mua thìbáo để L đưa choTrbán với giá 200.000đ/1 viên. Tr đồng ý bán ma túy cho L, kể từ đây, Tr đã bị lợi dụng, lôi kéo vào con đường phạm tội nhưng không hề ý thức được mức độ nguy hiểm và sẽ có ngày phải trả giá đắt. Giống như Tr, Quàng Văn Th làm nhân viên tại quán đã nghe theo lời L tiếp tay mua bán ma túy trái phép cho người khác.
Khi kiểm sát viên, luật sư bào chữa làm việc với Tr trong trại tam giam, Tr tỏ thái độ ăn năn, hối cải. Giọng buồn rầu, Tr nói rằng khi bị bắt tạm giam, Tr mới nhận thức được đầy đủ những cạm bẫy ngoài xã hội luôn rình dập, vì thiếu hiểu biết nên bản thân vướng vào pháp luật. Tr đọc cho luật sư số điện thoại của mẹ và nhờ gọi điện thông báo cho mẹ biết việc Tr bị bắt giữ, nhắn mẹ gửi cho quần áo ấm, mong mẹ nghĩ lại trở về chăm lo cho em gái ở nhà, động viên làm chỗ dựa cho bố.
Trong vụ án này, Quàng Văn Th cũng là người dân tộc Thái sống ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; bố mất sớm do nghiện chất ma túy, mẹ đi lấy chồng khác, Th cùng ba em ở cùng ông bà nội từ nhỏ. Học hết lớp 7, Th nghỉ ở nhà phụ giúp ông bà làm nương, rẫy nuôi các em ăn học; bản thân Th có tiền sử bệnh động kinh nên sức khỏe yếu. Thiếu sự chăm sóc, giáo dục của bố mẹ, năm 2017, Th trộm cắp tài sản, bị TANDthành phố Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào trường giáo dưỡng thời hạn 18 tháng. Năm 2019, Th theo bạn bè đến khu công nghiệp Đình Trám, thuộc huyện Việt Yên tìm kiếm việc làm. Thiếu sự giáo dục từ nhỏ, thiếu tỉnh táo nên Th cũng bị dụ dỗ, lôi kéo vào con đường phạm tội.
Ảnh các bị cáo tại phiên tòa
Nhiều đối tượng biết rõ mua bán trái phép ma túy sẽ phải gánh hậu quả nặng nề nhưng vì lợi nhuận khủng khiếp mà món hàng này mang lại nên vẫn bất chấp thủ đoạn, nghĩ ra nhiều chiêu trò, mánh khóe tinh vi hòng qua mắt lực lượng chức năng. Chúng tôi muốn nhắc đến bị cáo Đèo Văn X (SN 1998) ở bản Nà Tòng, xã Nà Tòng, huyện Tuần Giáo (Điện Biên) mua bán mua bán 1.405,34 gam ma túy loại Heroine và 2.909,30 gam ma túy loại Methamphetamine và bị TAND tỉnh Bắc Giang tuyên án tử hình vào giữa năm 2022. Trước khi thực hiện hành vi phạm tội, X thuê phòng trọ tại tổ dân phố My Điền 2, thị trấn Nếnh, huyện Việt Yên để làm công nhân tại khu công nghiệp Đình Trám. Tại đây, X quen biết người thanh niên tên K đặt mua lượng ma túy như trên, thấy có lợi nhuận cao nên X đã đồng ý. Trong vụ án này, các đối tượng đã cất giấu “hàng trắng” cẩn thận vào bên trong bao tải đựng lá thuốc của người dân tộc và gửi vận chuyển bằng xe khách từ tỉnh Điện Biên về Bắc Giang. Quá trình trao đổi thông tin mua bán, kẻ mua người bán đều sử dụng sim rác, hạn chế ra mặt. Ngày xét xử Đèo Văn X, mẹ ruột của bị cáo lặn lội từ Điện Biên xuống. Khi nghe tòa tuyên án, bà không đứng vững, nước mắt rơi xuống đôi gò má gầy gò. Lúc này, trong bà chỉ còn sự ân hận và mong thời gian quay trở lại để có thể ngăn X không theo con đường tội lỗi.
Ảnh vật chứng của vụ án
Qua thực tế đấu tranh, xử lý tội phạm về ma túy nhận thấy tội phạm thuộc mọi lứa tuổi, ở nhiều vùng miền, trong đó tỷ lệ tội phạm tội là vị thành niên ngày càng gia tăng. Nhiều em bị dụ dỗ phạm tội hay gián tiếp phạm tội mà không biết mình đã vi phạm pháp luật. Nguyên nhân do nhận thức còn hạn chế, thiếu sự quan tâm, định hướng, giáo dục từ gia đình, nhà trường, xã hội. Số vị thành niên vi phạm pháp luật thường sống trong môi trường thiếu lành mạnh, bố mẹ không quan tâm, có những trẻ có hoàn cảnh đáng thương như bố mẹ ly hôn; bố mẹ đang chấp hành án phạt tù; bố hoặc mẹ đã chết, các em phải sống với ông, bà, người thân hoặc sống lang thang... bị tổn thương về tâm lý do tự ti, mặc cảm; thiếu thốn tình cảm, thiếu điều kiện học tập, vui chơi; thiếu quản lý, giáo dục..., từ đó nhiều thanh thiếu niên phát triển theo chiều hướng lệch lạc, bị lôi kéo bởi các đối tượng xấu…Để phòng ngừa, thiết nghĩ mỗi gia đình phải là pháo đài vững chắc để bảo vệ con em, cùng đó định hướng, đồng hành để con trẻ có lối sống lành mạnh, xác định rõ mục tiêu học tập, lao động, biết làm những việc có ích cho bản thân, gia đình và xã hội. Các đoàn thể, tổ chức giáo dục phải có trách nhiệm nhiều hơn trong việc định hướng lối sống, văn hóa, đạo đức cũng như nâng cao ý thức pháp luật cho thanh thiếu niên.
Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cũng cần có những giải pháp đấu tranh, phòng ngừa phù hợp, hiệu quả. Trong đó, tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, cũng như tinh thần thượng tôn pháp luật đến người dân. Chú trọng xây dựng các mô hình phòng ngừa, quản lý, giáo dục người dưới 18 tuổi vi phạm pháp luật dựa vào cộng đồng; quản lý, cảm hóa những thanh, thiếu niên có quá khứ vi phạm pháp luật đang sinh sống tại địa bàn, khu dân cư...
Tại điểm d khoản 1Điều 147 Bộ luật lao động năm 2019 quy định: Cấm sử dụng người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi làm các công việc tại sòng bạc, quán bar, vũ trường, phòng hát karaoke, khách sạn, nhà nghỉ, cơ sở tắm hơi, cơ sở xoa bóp; điểm kinh doanh xổ số, dịch vụ trò chơi điện tử. Do vậy, các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc sử dung lao động của các cá nhân, tổ chức sử dung người lao động dưới 18 tuổi. Trường hợp có vi phạm như nêu trên, cần có biện pháp ngăn chặn, xử lý kịp thời, nghiêm minh.
Tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy ở địa bàn quanh các khu, cụm công nghiệp, nhà trọ vẫn diễn biến phức tạp. Ngoài sự vào cuộc của lực lượng công an, đề nghị cấp ủy, chính quyền, đoàn thể các xã, thị trấn, doanh nghiệp tiếp tục tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên, nhân dân và người lao động về nguy cơ, tác hại của ma túy; xây dựng, nhân rộng các mô hình tự quản về an ninh trật tự. Mỗi người dân, chủ nhà trọ tự giác, tích cực tham gia công tác phòng, chống ma túy, tạo nên phong trào hành động sâu rộng, từng bước kiềm chế, ngăn chặn, đẩy lùi tệ nạn này.
Ngô Tiến Thụy- Phòng 1, VKSND tỉnh Bắc Giang
Thông tin tuyển dụng, đấu thầu, thanh lý
