Kiểm sát điều tra, xét xử: Nâng cao hiệu quả đấu tranh, phòng chống tội phạm

Trong nhiều vụ án, đối tượng phạm tội nguy hiểm thường có các thủ đoạn để chối bỏ hành vi sai trái của mình. Tuy nhiên, với kinh nghiệm, bản lĩnh trong kiểm sát điều tra, xét xử, đội ngũ kiểm sát viên đã chứng minh rõ hành vi sai phạm, buộc đối tượng phạm tội phải nhận bản án thích đáng theo quy định của pháp luật. 

Luôn phải đối diện với những bản án nghiêm khắc nên tội phạm nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng thường rất ngoan cố, tìm cách chối bỏ hành vi phạm tội. Việc thay đổi lời khai, chối tội là điều không lạ trong những phiên tòa xét xử loại tội phạm này. 

Tự học tại cơ sở là một giải pháp giúp các kiểm sát viên VKSDN tỉnh nâng cao khả năng, kinh nghiệm trong điều tra, truy tố các vụ án.

Phối hợp chặt chẽ với cơ quan điều tra, nắm chắc nội dung vụ án, diễn tiến quá trình phạm tội là cách đội ngũ kiểm sát viên Phòng 2, Viện Kiểm sát nhân dân (KSND) tỉnh Bắc Giang áp dụng trong quá trình điều tra, tố tụng. Nhờ đó, nhiều vụ án đặc biệt nguy hiểm với nhiều tình tiết phức tạp được đưa ra góp phần làm căn cứ quan trọng luận tội bị can. Đối tượng ban đầu ngoan cố nhưng với những chứng cứ, tài liệu và lập luận logic, chặt chẽ của kiểm sát viên, sau đó đã phải cúi đầu nhận tội.

Vụ án Nguyễn Xuân Đông (SN 1983), trú tại thôn Tiến Sơn Đông, xã Hợp Đức (Tân Yên) là một ví dụ. Tại phiên tòa, bị cáo Đông khai báo quanh co, đưa ra nhiều lý do để bao biện, không thừa nhận hành vi phạm tội như cáo trạng đã truy tố. Tuy nhiên, với kinh nghiệm trong điều tra, tố tụng, kiểm sát viên Nguyễn Địch Binh đã có đủ cơ sở xác định hành vi giết người của bị cáo Nguyễn Xuân Đông. 

Trong đó, chỉ rõ về nhận thức, ý thức của bị cáo điều khiển xe ô tô bỏ chạy khi có người đứng trên bậc lên xuống cửa phụ, tay bám vào giá gương chiếu hậu. Dù đủ điều kiện, thời gian dừng hoặc đỗ lại để giải quyết nhưng Đông đã bỏ chạy suốt quãng đường 3,3km với tốc độ nhanh. Điều đáng nói là khi nạn nhân bị ngã văng ra khỏi xe rơi xuống đường, Đông vẫn bỏ mặc tiếp tục lái xe đi. 

Hành vi của bị cáo gây ra là đặc biệt nguy hiểm, thể hiện sự coi thường pháp luật, tính mạng người khác bất chấp sự ngăn cản của mọi người. Vì vậy, đề nghị truy tố của Viện KSND tỉnh tại cáo trạng đối với Nguyễn Xuân Đông về tội “Giết người” với tình tiết định khung “có tính chất côn đồ” đã được Hội đồng xét xử chấp thuận. Nguyễn Xuân Đông bị tuyên phạt 15 năm tù giam.

Từng tham gia kiểm sát điều tra, xét xử nhiều vụ án ma túy lớn, phức tạp nên với kiểm sát viên Vũ Anh Tuấn, Phòng 1 VKSND tỉnh, việc “đấu trí” với đối tượng phạm tội về ma túy trở thành “chuyện thường ngày". Với anh, lời khai của đối tượng không phải là căn cứ luận tội mà làm rõ những chứng cứ, tình tiết liên quan đến vụ án để chỉ ra quá trình phạm tội là yếu tố then chốt. 

Do đó, kiểm sát viên cần xem xét toàn diện, đưa ra những yêu cầu trong quá trình điều tra tố tụng nhằm đánh giá đúng tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội. Như vậy mới nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội phạm, tạo sức răn đe, phòng ngừa chung.

Đơn cử như bị can tàng trữ trái phép chất ma túy Nguyễn Thị Thu Trang (SN 1996, biệt danh Trang Rùa), trú tại tổ Thanh Mai, phường Đa Mai (TP Bắc Giang). Do có liên quan đến vụ án, ngày 30/1/2019, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Bắc Giang khám xét nơi ở của Trang tại đường Bờ Cung, khu đồng Hàn Lươn, thôn Mỹ Cầu, xã Tân Mỹ (TP Bắc Giang) phát hiện, thu giữ 321,357 gam ma túy tổng hợp các loại. 

Quá trình điều tra, Trang luôn tìm mọi cách phủ nhận số ma túy trên nên cơ quan tố tụng chưa đủ cơ sở kết tội. Để tiếp tục che giấu hoạt động phạm tội, tháng 2/2019, Trang thuê căn hộ số 715, chung cư Đồng Cửa 2, tổ dân phố Châu Xuyên, phường Lê Lợi để ở và bị cơ quan điều tra Công an tỉnh bắt quả tang khi tàng trữ trái phép chất ma túy tại khu vực thang máy tầng 1 của tòa nhà. 

Khi bị bắt giữ, đối tượng thả gói ma túy từ tay xuống đất và phủ nhận hoàn toàn hành vi phạm pháp. Nhận định đối tượng có thể giở nhiều chiêu trò trong quá trình tố tụng, các kiểm sát viên đã yêu cầu cơ quan điều tra củng cố chứng cứ qua việc trích xuất hình ảnh đối tượng trước, sau khi thả gói ma túy và thực nghiệm nhiều lần với người làm chứng và thu thập các tài liệu liên quan đến việc giao dịch “hàng trắng”. Với những căn cứ xác thực và lập luận chặt chẽ của kiểm sát viên, dù nhiều lần phủ nhận song Trang vẫn phải nhận bản án 20 năm tù giam.

Trung bình mỗi năm, Phòng 1 Viện KSND tỉnh kiểm sát điều tra khoảng 40 vụ án và kiểm sát xét xử từ 25-30 vụ. Bằng kinh nghiệm và các biện pháp nghiệp vụ trong quá trình tố tụng, đội ngũ kiểm sát viên đã đưa ra nhiều nội dung yêu cầu điều tra nhằm có chứng cứ buộc tội chặt chẽ, sắc bén để lật tẩy hành vi phạm tội, không bỏ sót lọt hay làm oan sai, bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật.

Để nâng cao chất lượng điều tra, xét xử những vụ án phức tạp, nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng, những năm qua, Viện KSND tỉnh tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ như: Tập huấn kỹ năng tranh tụng, kỹ năng nghiên cứu hồ sơ, tài liệu, đánh giá chứng cứ trong các vụ án... 

Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, điển hình là thực hiện “số hóa hồ sơ vụ án” để công bố tài liệu, chứng cứ bằng hình ảnh tại phiên tòa. Từ khi triển khai đến nay, Viện KSND tỉnh đã thực hiện 26 vụ án, trong đó 4 phiên tòa rút kinh nghiệm trực tuyến.

Phó Viện trưởng phụ trách Viện KSND tỉnh Nguyễn Xuân Hùng cho biết: Đơn vị còn tích cực phối hợp với các cơ quan tố tụng tổ chức rút kinh nghiệm một số vụ án hình sự, dân sự... nhằm kịp thời chấn chỉnh những tồn tại, thiếu sót, từng bước nâng cao trình độ nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ. Đồng thời, tổng hợp những vấn đề còn vướng mắc trong quá trình áp dụng pháp luật để có hướng dẫn thực hiện thống nhất và kiến nghị cơ quan có thẩm quyền nghiên cứu, sửa đổi phù hợp.

Nguồn: baobacgiang.com.vn