Hiệu quả từ việc thực hiện Quy chế phối hợp giữa VKSND tỉnh Bắc Giang với Trại Giam Ngọc Lý

Công tác quản lý giam giữ, cải tạo, giáo dục phạm nhân tại các cơ sở giam giữ luôn được đánh giá có ý nghĩa hết sức to lớn đối với xã hội và bản thân người phạm tội. Thực hiện quy định tại Khoản 4 Điều 141 Luật thi hành án hình sự năm 2010 về việc giao quyền trực tiếp kiểm sát việc tuân theo pháp luật, kháng nghị, kiến nghị, yêu cầu đối với Trại giam đóng tại địa phương trong việc thi hành án phạt tù, những năm gần đây Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bắc Giang đã phối hợp với Trại giam Ngọc Lý- Tổng cục VIII Bộ công an thực hiện có hiệu quả quy định của Luật thi hành án hình sự, nhất là kể từ sau khi có Quy chế phối hợp giữa hai cơ quan.

Ký kết Quy chế phối hợp giữa VKSND tỉnh Bắc Giang và Trại Trại giam Ngọc Lý

Trong một số năm trở lại đây, số phạm nhân được đưa đến chấp hành án tại Trại giam Ngọc Lý- Tổng cục VIII Bộ công an đóng trên địa bàn tỉnh Bắc Giang ngày càng tăng nhiều so với quy mô giam giữ với đủ thành phần đa dạng và phức tạp: Phạm nhân có nhận thức, có trình độ văn hóa, phạm nhân nữ, người chưa thành niên… không ít phạm nhân là những đối tượng có tiền án, tiền sự, có mức án cao thuộc dạng lưu manh chuyên nghiệp hoặc nghiện ma túy có nhiều biểu hiện thể hiện sự chống đối hoặc xúi giục phạm nhân khác chống đối việc học tập, lao động, cải tạo cũng như chấp hành án ở Trại giam, số phạm nhân này thường xuyên vi phạm nội quy, quy chế Trại giam, thậm chí một số tiếp tục phạm tội mới. Trong khi đó, Trại giam Ngọc Lý là đơn vị được thành lập đến nay đã hơn 30 năm, Trại đóng quân trên địa bàn rộng, các phân trại, khu, điểm sản xuất của Trại cách xa nhau và xen lẫn với nơi ở của dân cư, giao thông đi lại,cơ sở vật chất phục vụ giam giữ còn nhiều khó khăn, thiếu thốn, số lượng cán bộ, chiến sỹ còn thiếu so với số phạm nhân đang chấp hành án tại Trại tính đến thời điểm tháng 3/2016 là hơn 4.000 phạm nhân. Những yếu tố trên đã tác động và gây khó khăn không nhỏ cho công tác quản lý giam giữ, giáo dục phạm nhâncũng như công tác kiểm sát thi hành án phạt tù của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bắc Giang.

Mặc dù pháp luật cũng đã có những quy định cơ bản về mối quan hệ phối hợp trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ, trách nhiệm của VKSND và Trại giam đối với công tác quản lý, giáo dục phạm nhân. Tuy nhiên, xuất phát từ thực tiễn nêu trên và để tạo điều kiện thuận lợi hơn trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ theo quy định của pháp luật, đồng thời với mục đích tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác quản lý, giáo dục phạm nhân thì việc sớm nghiên cứu để xây dựng và phối hợp triển khai thực hiện Quy chế phối hợp giữa VKSND tỉnh Bắc Giang và Trại giam Ngọc Lý là nội dung được lãnh đạo hai cơ quan quan tâm, chỉ đạo thực hiện. Quy chế phối hợp số 01/QCPH/VKS-TGNL ngày 29/5/2014 trong công tác quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù giữa VKSND tỉnh Bắc Giang và Trại giam Ngọc Lýra đời được xây dựng dựa trên nguyên tắc căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Cơ quan thi hành án phạt tù và cơ quan kiểm sát thi hành án phạt tù, trên tinh thần chủ động phối hợp nhằm bảo đảm cho công tác quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong công tác quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù được tuân thủ đúng quy định của pháp luật. Quy chế đã cụ thể hóa về mối quan hệ phối hợp đối với những nội dung pháp luật quy định chưa cụ thể, hoặc những nội dung pháp luật chưa quy định nhưng phát sinh trên thực tế và còn vướng mắc trong thực tiễn cần phối hợp để thực hiện đạt hiệu quả, đúng pháp luật.  Việc ban hành Quy chế đã tiếp tục duy trì và đẩy mạnh sự phối hợp chặt chẽ giữa hai cơ quan, từ đó tạo điều kiện hỗ trợ nhau thực hiện tốt hơn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mỗi cơ quan, góp phần nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống vi phạm, tội phạm và phục vụ có hiệu quả công tác giáo dục, cải tạo phạm nhân để họ sớm hòa nhập cộng đồng, trở thành người có ích cho gia đình và xã hội.

Thực hiện quy định tại Điều 11 của Quy chế phối hợp, đến nay VKSND tỉnh Bắc Giang và Trại giam Ngọc Lý đã trải qua hai kỳ sơ kết việc phối hợp thực hiện quy chế. Tại hội nghị sơ kết việc thực hiện Quy chế năm 2015, triển khai thực hiện nhiệm vụ phối hợp năm 2016 giữa hai cơ quan tổ chức vào tháng 3/2016 tại VKSND tỉnh Bắc Giang, nhiều kết quả tích cực trong công tác phối hợp giữa VKSND tỉnh Bắc Giang và Trại giam Ngọc Lý đã được đại diện lãnh đạo Vụ 8- VKSND tối cao và Tổng cục VIII Bộ công an ghi nhận và đánh giá cao có thể kể đến như: Việc cung cấp thông tin và giải quyết những vụ việc đột xuất; việc tiếp ký thống kê hình sự liên ngành về số phạm nhân đang chấp hành án tại Trại giam theo chỉ đạo của VKSND tối cao và Tổng cục VIII Bộ công an; công tác phối hợp trong các cuộc kiểm sát trực tiếp định kỳ việc tuân theo pháp luật đối với công tác quản lý và giáo dục phạm nhân với những nội dung kiểm sát trọng tâm, trọng điểm đúng chức năng, thẩm quyền được pháp luật quy định, qua kiểm sát đã phát hiện và làm rõ được nguyên nhân, trách nhiệm để xảy ra vi phạm, thiếu sót, từ đó kết luận, kháng nghị, kiến nghị yêu cầu Trại giam có biện pháp khắc phục; trong công tác đề nghị xét giảm thời hạn chấp hành án phạt tù luôn đảm bảo tính chính xác, nghiêm minh và công bằng đối với phạm nhân, do đó không có đơn thư khiếu nại có liên quan đến nội dung này, đồng thời đã kịp thời động viên, khuyến khích được phạm nhân yên tâm thi đua cải tạo, lao động chấp hành án phạt tù, tạo được khí thế thi đua chấp hành án phạt tù trong phạm nhân; trong công tác lập hồ sơ đề nghị tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù với kết quả nổi bật thể hiện rõ ở nội dung phối hợp đạt kết quả trong thời gian qua đó là phối hợp của hai cơ quan với Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Giang trong việc lập hồ sơ đề nghị tạm đình chỉ đối với phạm nhân bị bệnh nặng, nhưng kết luận của Bệnh viện về mức độ, tình trạng bệnh nặng của phạm nhân nêu chưa cụ thể, chưa đúng với thuật ngữ pháp lý nêu tại Thông tư liên tịch số 03 ngày 15/5/2013 của Bộ công an- Tòa án nhân dân tối cao- Viện kiểm sát nhân dân tối cao- Bộ quốc phòng- Bộ y tế “Hướng dẫn thi hành các quy định về tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù đối với phạm nhân”(hồ sơ đề nghị tạm đình chỉ sẽ không được Tòa án và Viện kiểm sát tỉnh chấp nhận vì lý do này) qua phối hợp để trao đổi và làm việc với Bệnh viện thì khó khăn, vướng mắc này đã được khắc phục, việc phối hợp trong lập hồ sơ đề nghị tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù đối với phạm nhân bị bệnh nặng giữa hai cơ quan đến nay chưa phát sinh khó khăn, vướng mắc gì lớn. Đặc biệt, nội dung phối hợp đạt kết quả cao thời gian qua đó là phối hợp giữa hai cơ quan trong việc giải quyết các trường hợp phạm nhân chết hoặc người được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù với lý do bị bệnh nặng về địa phương bị chết, nhưng chưa có quyết định đình chỉ thi hành án của Tòa án có thẩm quyền. Thực tiễn công tác thời gian qua cho thấy Trại giam Ngọc Lý đã gặp không ít khó khăn về nội dung này vì chỉ có một số ít Tòa án thực hiện đúng quy định (chậm gửi quyết định đình chỉ thi hành án). Để tháo gỡ khó khăn trên, tại hội nghị sơ kết một năm thực hiện Quy chế phối hợp giữa VKSND tỉnh và Trại giam Ngọc Lý (tổ chức vào tháng 3/2015 tại Trại giam Ngọc Lý), Trại giam đã có ý kiến về nội dung này, còn 25 trường hợp thuộc diện trên, nhưng Trại giam chưa nhận được quyết định đình chỉ thi hành án của các Tòa án trong và ngoài tỉnh. Sau một năm tích cực phối hợp thực hiện, đến nay các Tòa án đã gửi đủ các quyết định đình chỉ thi hành án theo quy định cho Trại giam Ngọc Lý.

Buổi làm việc giữa VKSND tỉnh và Trại giam Ngọc Lý

Có thể khẳng định kể từ khi có Quy chế phối hợp trong công tác quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù, với sự phối hợp có trách nhiệm, đạt hiệu quả giữa hai đơn vị đã góp phần thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ của mỗi cơ quan, đơn vị; trên cơ sở đó mỗi cán bộ, công chức, chiến sỹ của hai cơ quan, đơn vị đã làm tốt chức trách, nhiệm vụ được giao, góp phần đưa công tác quản lý, giáo dục phạm nhân và kiểm sát thi hành án phạt tù đối với phạm nhân chấp hành án tại Trại giam ngày càng đạt hiệu quả, đảm bảo các bản án, quyết định của Toà án có hiệu lực pháp luật được thực thi nghiêm chỉnh, đồng thời góp phần đấu tranh phòng chống tội phạm, bảo vệ, quyền và lợi ích hợp pháp của người chấp hành án phạt tù.

Để công tác phối hợp tiếp tục đạt hiệu quả, chất lượng và bám sát nhiệm vụ chính trị của mỗi ngành, VKSND tỉnh và Trại giam Ngọc Lý đã thống nhất, tập trung chỉ đạo thực hiện tốt một số nội dung trọng tâm như: Tiếp tục chỉ đạo quán triệt và tổ chức thực hiện nghiêm túc, đạt hiệu quả các nội dung đã được quy định trong Quy chế phối hợp; rà soát, nghiên cứu để điều chỉnh, bổ sung, sửa đổi một số nội dung của Quy chế để việc triển khai, phối hợp thực hiện Quy chế được toàn diện; đổi mới và tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; phối hợp để quán triệt, phổ biến Bộ luật tố tụng hình sự (sửa đổi), Bộ luật hình sự (sửa đổi), Luật thi hành tạm giữ, tạm giam và các nghị quyết của Quốc hội về triển khai thi hành luật, nhất là những nội dung liên quan đến vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của cơ quan thi hành án phạt tù và kiểm sát thi hành án phạt tù; thường xuyên tổ chức rút kinh nghiệm việc vận dụng các quy định của pháp luật vào hoạt động thực tiễn để rút ra kinh nghiệm, biện pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác và kịp thời phát hiện những vấn đề còn vướng mắc, bất cập, những vấn đề mới phát sinh trong thực tiễn, từ đó tham mưu với cấp có thẩm quyền trong việc hướng dẫn, xây dựng và hoàn thiện pháp luật.

Đồng Tuấn Anh- Phòng 8- VKSND tỉnh Bắc Giang