Thực hiện Kế hoạch công tác của Viện KSND tỉnh Bắc Giang và Chương trình công tác của đơn vị năm 2014, ngày 15/4/2014, Phòng 5 - Viện KSND tỉnh Bắc Giang đã phối hợp với Tòa án nhân dân tỉnh Bắc Giang tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm vụ án phúc thẩm dân sự “Tranh chấp quyền sử dụng đất” giữa nguyên đơn là bà Nguyễn Thị Đối, sinh năm 1943 với bị đơn là ông Trần Văn Thông, sinh năm 1956, bà Trần Thị Được, sinh năm 1957 đều trú tại thôn Nam, xã Đồng Việt, huyện Yên Dũng, Bắc Giang.
Kiểm sát viên phát biểu ý kiến
Nội dung vụ án: Bà Đối cho rằng, năm 1985 bà cho ông Thông mượn thửa đất 611 m2 do bố mẹ bà để lại tại thôn Nam, xã Đồng việt, huyện Yên Dũng. Khi cho mượn các bên không có giấy tờ gì. Trong thời gian ông Thông mượn đất thì bà không có nhà mà đi làm ăn xa ở Trung Quốc. Ngày 21/02/2012, bà về nhà thì thấy ông Thông đã xây dựng nhà trần trên đất của bà. Ngày 23/05/2012, bà Đối khởi kiện yêu cầu vợ chồng ông Thông, bà Được trả cho bà 611 m2 đất. Tòa án sơ thẩm đã tiến hành thẩm định diện tích đất thực tế nêu trên là 951m2. Ngày 10/10/2013, bà Đối đã làm đơn khởi kiện bổ sung yêu cầu vợ chồng ông Thông, bà Được phải tháo dỡ công trình và trả lại cho bà 951 m2 đất nêu trên.
Vợ chồng ông Thông, bà Được cho rằng, nguồn gốc là do bố mẹ bà Đối để lại là đúng, nhưng đã bán cho vợ chồng ông bà vào tháng 3/1983. Khi mua bán các bên không làm giấy tờ gì, cũng không có ai làm chứng, trên đất không có tài sản gì. Năm 2000 ông Thông làm đơn kê khai đăng ký quyền sử dụng đất. Năm 2001 hộ gia đình ông được nhà nước cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất diện tích 611m2. Năm 2011 vợ chồng ông bà cùng các con đã xây nhà 03 tầng và ở trên đất từ đó đến nay. Ngoài ra, năm 2001 vợ chồng ông bà có mua thêm của thôn diện tích đất ao giáp với diện tích đất của bà Đối. Sau đó gia đình đã san lấp, tân tạo ao nên mới có hiện trạng diện tích đất 951 m2 như hiện nay. Nay vợ chồng ông bà không đồng ý với yêu cầu khởi kiện của bà Đối.
Tòa án cấp sơ thẩm đã giải quyết: Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Đối buộc ông Thông, bà Được phải trả cho bà Đối 499,7 m2; giao cho ông Thông bà Được được sử dụng diện tích 451 m2 đất nhưng ông Thông, bà Được phải có nghĩa vụ trả cho bà Đối 721.600.000đ. Không đồng ý với bản án sơ thẩm nên bà Đối, ông Thông, bà Được đã kháng cáo.
Trong quá trình giải quyết vụ án Tòa án cấp sơ thẩm đã có nhiều vi phạm, thiếu sót: Không đưa đầy đủ người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan vào tham gia tố tụng; giải quyết vượt quá phạm vi khởi kiện ban đầu của đương sự; điều tra, xác minh, thu thập chứng cứ không đầy đủ; vi phạm trong việc định giá tài sản; không xem xét giải quyết đối với tài sản trên diện tích đất tranh chấp... Tại phiên tòa phúc thẩm, Kiểm sát viên tham gia phiên tòa đã phát biểu ý kiến đề nghị Hội đồng xét xử hủy bản án sơ thẩm, giao hồ sơ vụ án cho Tòa án cấp sơ thẩm giải quyết lại. Ý kiến đề nghị của Kiểm sát viên đã được Hội đồng xét xử đã chấp nhận.
Quang cảnh phiên tòa
Sau khi kết thúc phiên toà, tại trụ sở Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bắc Giang, đồng chí Nguyễn Văn Lượng – Phó viện trưởng Viện KSND tỉnh Bắc Giang đã chủ trì buổi họp rút kinh nghiệm. Với tinh thần thẳng thắn, trách nhiệm, các đồng chí tham dự phiên toà (gồm các đồng chí Lãnh đạo, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên Phòng 5, phòng 12, Viện KSND các huyện Yên Dũng, Hiệp Hòa, thành phố Bắc Giang) đã phát biểu, phân tích rõ những ưu điểm, hạn chế của Kiểm sát viên tham gia phiên toà.
Kết luận buổi họp rút kinh nghiệm, đồng chí Nguyễn Văn Lượng đã ghi nhận những nỗ lực cố gắng của Phòng 5, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bắc Giang trong việc phối hợp với Toà án lựa chọn, tổ chức được phiên toà rút kinh nghiệm đảm bảo theo các yêu cầu đề ra. Kiểm sát viên tham gia phiên toà thể hiện được tinh thần trách nhiệm cao, phản ứng kịp thời, bám sát những diễn biến của phiên toà. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn một số hạn chế trong việc chuẩn bị dự kiến tình huống tại phiên tòa, đề cương xét hỏi và việc tham gia hỏi tại phiên tòa, cần rút kinh nghiệm chung.
Lương Thanh Hảo