Thông qua công tác kiểm sát việc giải quyết vụ án dân sự của Tòa án nhân dân huyện Yên Dũng về “Tranh chấphợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất” giữa cụ Lê Thị O với con trai là ông Bùi Thế M và con dâu bà Nguyễn Thị H, Viện kiểm sát nhân dân huyện Yên Dũng phát hiện một số vi phạm của UBND xã Quỳnh Sơn trong việc chứng thực Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất cụ thể như sau:
Cụ Lê Thị O, sinh năm 1934 và cụ Bùi Thế C, sinh năm 1923 sinh được 08 người con, các con của cụ hiện đều lập gia đình và ở riêng. Trong thời gian chung sống hai cụ tạo dựng được 03 thửa đất, gồm: Thửa đất số 85, diện tích 170,4m2; thửa đất số 85, diện tích 73m2 và thửa đất số 91, diện tích 323,9m2, đều ở tờ bản đồ số 49, địa chỉ các thửa đất đều ở: thôn Tam Sơn, xã Quỳnh Sơn, huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang và đã được UBND huyện Yên Dũng cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu năm 2001, cấp đổi năm 2015.
Ngày 05/7/2022, vợ chồng ông M và bà H đến UBND xã Quỳnh Sơn thực hiện thủ tục chứng thực hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất giữa người tặng cho là cụ O, cụ C và người được tặng cho là vợ chồng ông M, bà H. Nội dung hợp đồng là tặng cho quyền sử dụng 03 thửa đất nêu trên. Các hợp đồng tặng cho này là ông M nhờ cán bộ địa chính xã Quỳnh Sơn soạn thảo giúp. Thực tế cụ C, cụ O không đến nộp hồ sơ làm thủ tục tặng cho quyền sử dụng 03 thửa đất trên trực tiếp tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả của UBND xã Quỳnh Sơn, mọi thủ tục đều do ông M đi làm. Khi ký hợp đồng thì cụ C, cụ O ký tại nhà; còn ông M, bà H ký tại UBND xã Quỳnh Sơn. Địa điểm chứng thực tại UBND xã Quỳnh Sơn ghi trong 03 hợp đồng là không đúng với thực tế. Cụ O khai việc ký hợp đồng là do ông M bảo ký để làm nhà thờ, cụ không đọc và không biết nội dung hợp đồng là tặng cho quyền sử dụng đất cho vợ chồng ông M. Khi ký hợp đồng cụ O đã 88 tuổi, cụ C đã 99 tuổi nhưng hợp đồng không có người làm chứng. Do vậy, việc UBND xã Quỳnh Sơn tiếp nhận và ký chứng thực đối với 03 hợp đồng tặng cho này là không đúng quy định của pháp luật. Ngoài ra, quá trình giải quyết vụ án, UBND xã Quỳnh Sơn chỉ cung cấp được 03 hợp đồng tặng cho đối với 03 thửa đất trên mà không cung cấp được tài liệu có liên quan đến việc tặng cho.
Việc làm trên của UBND xã Quỳnh Sơn đã vi phạm các quy định tại Điều 457 Bộ luật dân sự và khoản 3 Điều 167 Luật đất đai, khoản 1, khoản 2 Điều 10; khoản 2, khoản 3 Điều 36 Nghị định 23/2015/NĐ-CP ngày 16/02/2015 của Chính phủ, quy định về việc cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký và chứng thực hợp đồng giao dịch và Điều 20 Thông tư số 01/2020/TT-BTP ngày 03/3/2020 của Bộ Tư pháp, quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số Điều của Nghị định 23/2015/NĐ-CP ngày 16/02/2015; khoản 3 Điều 14 Nghị định 23/2015/NĐ-CP ngày 16/02/2015. Do đó, Tòa án hai cấp đã tuyên hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất đã được UBND xã chứng thực là vô hiệu.
Để đảm bảo phòng ngừa vi phạm pháp luật, hạn chế các khiếu kiện có thể xảy ra liên quan đến tranh chấp đất đai, tranh chấp hợp đồng dân sự trên địa bàn, đảm bảo công tác chứng thực tại UBND xã đúng quy định của pháp luật.Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân huyện Yên Dũng kiến nghị Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Quỳnh Sơn, huyện Yên Dũng thực hiện các biện pháp khắc phục, phòng ngừa vi phạm sau đây:
1. Thực hiện đúng các quy định tại Nghị định số 23/2015/NĐ-CP ngày 16/02/2015 của Chính phủ về chứng thực chữ ký và chứng thực hợp đồng, giao dịch và Thông tư số 01/2020/TT-BTP, ngày 03/3/2020 của Bộ Tư pháp hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị định số 23/2015/NĐ-CP ngày 16/02/2015nhất là các giao dịch về đất đai, nhà ở, cụ thể: Về thủ tục tiếp nhận hồ sơ chứng thực, thành phần có mặt khi thực hiện chứng thực, địa điểm chứng thực và chế độ lưu trữ hồ sơ, tài liệu liên quan đến hợp đồng, giao dịch chứng thực. Trong trường hợp có căn cứ cho rằng người tham gia hợp đồng là người bị hạn chế khả năng nghe, đọc, viết, không điểm chi được thì cần có 02 người làm chứng đủ điều kiện theo quy định.
2. Quán triệt cán bộ chuyên môn thực hiện nghiêm túc việc tiếp nhận văn bản, tài liệu của công dân tại bộ phận một cửa. Có trách nhiệm tuyên truyền, phổ biến để người yêu cầu chứng thực nhận thức rõ trách nhiệm đối với nội dung của hợp đồng, giao dịch và hệ quả pháp lý của việc chứng thực hợp đồng, giao dịch.
3.Chỉ đạo rút kinh nghiệm những vi phạmtrong công tác chứng thực như đã nêu trên,tránh những vi phạm tương tự xảy ra trong thời gian tới.
Ngay sau khi nhận được kiến nghị, UBND xã Quỳnh Sơn đã nghiêm túc tiếp thu, thực hiện các nội dung kiến nghị của Viện kiểm sát và có văn bản trả lời trong thời hạn quy định./.
Dương Diễm Quỳnh- Viện KSND huyện Yên Dũng