Một số vi phạm thường gặp trong công tác kiểm sát việc xem xét, quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc

Thông qua công tác kiểm sát việc xem xét, quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc trong thời gian từ ngày 01/12/2022 đến ngày 15/7/2023, Viện kiểm sát nhân dân thành phố Bắc Giang thấy có một số vi phạm, thiếu sót cụ thể như sau:

Một là. Vi phạm về thời hạn lập biên bản vi phạm hành chính, thời hiệu áp dụng biện pháp xử lý hành chính và thẩm quyền ban hành văn bản đề nghị xem xét áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc:

- Ngày 14/3/2023, Trần Văn H có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy. Ngày 16/3/2023, Công an thành phố Bắc Giang xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể của H có kết quả dương tính với ma túy Heroin. Tuy nhiên đến ngày 28/3/2023, UBND xã S mới lập biên bản vi phạm hành chính là vi phạm về thời hạn theo quy định tại điểm a khoản 2 Điều 12 Nghị định số 118/2021/NĐ-CP ngày 23/12/2021 của Chính phủ. Theo đó, biên bản vi phạm hành chính được lập trong thời hạn 02 ngày làm việc kể từ khi phát hiện vi phạm hành chính.

- Ngày 16/3/2023 đã có kết quả xét nghiệm chất ma túy của Trần Văn H nhưng đến ngày 07/7/2023 Chủ tịch UBND xã S mới ban hành văn bản đề nghị xem xét hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với H là vi phạm về thời hiệu xử lý vi phạm hành chính. Tại điểm d khoản 2 Điều 6 Luật Xử lý vi phạm hành chính (sửa đổi, bổ sung năm 2020) quy định: “Thời hiệu áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc là 03 tháng, kể từ ngày cá nhân thực hiện lần cuối hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 96 của luật này”.

- Trần Văn T có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy trong thời gian cai nghiện ma túy tự nguyện. Công an phường X tham mưu giúp Chủ tịch UBND phường X lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với T là có căn cứ. Tuy nhiên đến ngày 05/7/2023, Công an phường Xương Giang có Văn bản đề nghị xem xét hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với T là vi phạm về thẩm quyền quy định tại điểm a, đ khoản 1 Điều 103 Luật Xử lý vi phạm hành chính (sửa đổi, bổ sung năm 2020). Theo đó, Chủ tịch UBND phường X mới có thẩm quyền lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; Công an phường X có trách nhiệm giúp Chủ tịch UBND phường Xương Giang thu thập các tài liệu và lập hồ sơ đề nghị. Viện kiểm sát nhân dân thành phố Bắc Giang đã yêu cầu khắc phục để đảm bảo đúng thẩm quyền.

Hai là. Qua công tác kiểm sát, Viện kiểm sát nhân dân thành phố Bắc Giang thấy có 28/30 hồ sơ do Công an các phường, xã thu thập giúp Chủ tịch UBND cùng cấp lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc nhưng không lập biên bản xác minh trợ giúp pháp lý cho người bị đề nghị và không lập biên bản giải thích đối với trường hợp thuộc diện trợ giúp pháp lý để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người bị đề nghị theo quy định. Tại khoản 3 Điều 2 Pháp lệnh trình tự, thủ tục xem xét, quyết định áp dụng các biện pháp lý hành chính tại Tòa án nhân dân số 03/2022/UBTVQH15 ngày 13/12/2022 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội quy định: Người bị đề nghị là người chưa thành niên hoặc thuộc đối tượng được trợ giúp pháp lý được đề nghị tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình theo quy định của Luật Trợ giúp pháp lý.

Nguyên nhân của những vi phạm, thiếu sót nêu trên trước hết là do cán bộ Công an các phường, xã được phân công và tham mưuChủ tịch UBND cùng cấp lập hồ sơ đề nghị Tòa án áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc còn chưa thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật và các văn bản liên quan. Mặt khác, cán bộ Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội thành phố Bắc Giang được phân công thực hiện công tác này còn chưa kiểm tra chặt chẽ hồ sơ nên không kịp thời phát hiện những vi phạm, thiếu sót để yêu cầu bổ sung, khắc phục hoặc trả lại hồ sơ theo quy định tại Luật Xử lý vi phạm hành chính sửa đổi, bổ sung năm 2020; Nghị định 116/2021/NĐ-CP ngày 21/12/2021 của Chính phủ.

Từ những vi phạm, thiếu sót nêu trên, Viện kiểm sát nhân dân thành phố Bắc Giang đã ban hành kiến nghị vi phạm đối với Trưởng phòng Lao động - Thương binh và Xã hội thành phố Bắc Giang về việc chuyển đề nghị Tòa án nhân dân thành phố Bắc Giang xem xét, quyết định áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, một số nội dung như sau:

- Tổ chức rút kinh nghiệm chung đối với cán bộ Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội thành phố Bắc Giang được phân công kiểm tra, thẩm định hồ sơ do UBND các phường, xã chuyển đến làm thủ tục đề nghị xem xét, quyết định áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc về những vi phạm, thiếu sót mà Viện kiểm sát đã kiến nghị; có biện pháp, giải pháp khắc phục không để những vi phạm, thiếu sót tương tự xảy ra trong thời gian tới.

- Tăng cường kiểm tra về thời hạn lập biên bản vi phạm hành chính, thời hiệu áp dụng biện pháp xử lý hành chính và thẩm quyền ban hành văn bản đề nghị xem xét áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Trường hợp phát hiện hồ sơ có vi phạm nghiêm trọng hoặc không đầy đủ, không đảm bảo theo đúng quy định thì cần trả lại, yêu cầu Chủ tịch UBND các phường, xã  khắc phục.

- Tham mưu giúp Chủ tịch UBND thành phố Bắc Giang ban hành văn bản chỉ đạo Chủ tịch UBND các phường, xã có biện pháp, giải pháp nâng cao hơn nữa chất lượng lập hồ sơ đề nghị xem xét, quyết định áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đồng thời có giải pháp nâng cao hiệu quả việc áp dụng biện pháp quản lý, ngăn ngừa người bị đề nghị tiếp tụcvi phạm phạm pháp luật.

Ngày 26/7/2023, Trưởng phòng Lao động - Thương binh và Xã hội thành phố Bắc Giang đã có văn bản trả lời và tiếp thu kiến nghị./.

Trần Văn Trí- VKSND thành phố Bắc Giang