Ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số đang ngày càng đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong sự phát triển của tất cả các lĩnh vực đời sống, kinh tế, xã hội, chính trị ở nước ta. Chuyển đổi số được xác định vừa là nhu cầu tất yếu, vừa là nhiệm vụ chính trị và cũng là động lực to lớn trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Ngày 02/12/2022, Viện trưởng Viện KSND tối cao đã ban hành Chỉ thị số 01/CT-VKSTC, xác định “Năm 2023 là năm đột phá về ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong Ngành kiểm sát nhân dân”. Ngành kiểm sát Bắc Giang đã có văn bản chỉ đạo bám sát các quan điểm chỉ đạo của Đảng và Nhà nước, đề ra các giải pháp cụ thể để tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và thúc đẩy chuyển đổi số, hướng đến xây dựng Viện kiểm sát điện tử, Viện kiểm sát số, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác. Nhận thức được tầm quan trọng của việc ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số đối với việc nâng cao hiệu quả các khâu công tác kiểm sát, Viện KSND huyện Yên Thế đã xác định đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số là một trong các khâu công tác đột phá trong năm 2023 và xây dựng kế hoạch công tác từ đầu năm để đề ra mục tiêu và giải pháp thực hiện.
1. Hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số
1.1. Đối với công tác chuyên môn
Tính đến thời điểm hiện nay, Viện KSND tối cao đã xây dựng, phát triển gần 20 phần mềm dùng chung cho toàn ngành và phần lớn đã phát huy hiệu quả trong thực tế sử dụng, góp phần hình thành hệ thống cơ sở dữ liệu điện tử, từng bước số hóa, phục vụ kịp thời cho hoạt động nghiệp vụ, nhất là về cập nhật, cung cấp số liệu thống kê, báo cáo, như: Phần mềm hệ thống thông tin quản lý và thống kê án hình sự; phần mềm hệ thống thông tin quản lý và thống kê các vụ việc dân sự, hành chính, kinh doanh, thương mại, lao động, phá sản doanh nghiệp; phần mềm sổ thụ lý điện tử nghiệp vụ hình sự; phần mềm quản lý đơn khiếu nại, tố cáo… Những phần mềm trên khi được triển khai áp dụng trên thực tiễn công tác đã góp phần tiết kiệm thời gian, công sức của cán bộ, công chức và hỗ trợ hiệu quả cho công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành của lãnh đạo Viện.
Bên cạnh việc cập nhật thường xuyên, đầy đủ các phần mềm quản lý nghiệp vụ. Viện KSND huyện Yên Thế đã tích cực thực hiện các chỉ tiêu về số hóa hồ sơ và báo cáo án bằng sơ đồ tư duy để nâng cao hiệu quả công tác kiểm sát.
Từ ngày 01/12/2022 đến nay, đơn vị đã thực hiện số hóa 07 vụ án hình sự (chiếm 15,9% tổng số vụ án hình sự đã kết thúc điều tra), số hóa 08 vụ án dân sự (chiếm 13,11% trên tổng số các vụ việc Toà án đưa ra xét xử), sử dụng tài liệu số hóa để trình chiếu tại 15 phiên tòa. Việc thực hiện số hóa hồ sơ, chứng cứ "điện tử" đã giúp Kiểm sát viên chủ động hơn trong quá trình đối đáp, tranh luận, đưa ra quan điểm chính xác và có tính thuyết phục cao, góp phần đảm bảo nguyên tắc tranh tụng trong xét xử.
Hình ảnh tại một phiên tòa ứng dụng số hóa hồ sơ để công bố, trình chiếu tài liệu, chứng cứ
Đơn vị đã đẩy mạnh triển khai áp dụng “sơ đồ tư duy”, báo cáo án bằng hình ảnh trong việc giải quyết các vụ án hình sự, vụ việc dân sự bằng phần mềm Xmind. Thực hiện báo cáo án bằng hình ảnh đối với 07 vụ án hình sự phức tạp, vượt 04 vụ so với Kế hoạch số 468/KH-VKS-P2 ngày 01/3/2023 của Viện KSND tỉnh Bắc Giang; báo cáo án bằng sơ đồ tư duy đối với 06 vụ án dân sự, vượt 03 vụ so với kế hoạch công tác năm của đơn vị. Thông qua sơ đồ tư duy, việc báo cáo án bằng hình ảnh mang lại hiệu quả thiết thực, giúp Kiểm sát viên hệ thống được toàn bộ các tài liệu, chứng cứ trong vụ án. Bên cạnh đó khi ứng dụng vào vụ vụ án hình sự còn khái quát được quá trình tố tụng, cũng như làm rõ các yếu tố cấu thành tội phạm, phương thức – thủ đoạn phạm tội, các tình tiết tăng nặng – giảm nhẹ trách nhiệm hình sự… Đặc biệt đối với các vụ án có đông đối tượng, nhiều hành vi và tình tiết phức tạp, việc báo cáo bằng sơ đồ tư duy giúp Kiểm sát viên báo cáo dễ hiểu, khoa học, thuyết phục từ đó Lãnh đạo viện dễ hình dung và đưa ra quyết định nhanh chóng, chính xác.
1.2. Đối với công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành
Một số phần mềm trong ngành kiểm sát đã được sử dụng phục vụ kịp thời cho công tác quản lý, chỉ đạo điều hành đảm bảo tính an toàn, bảo mật và thuận tiện, như: Phần mềm thống kê; phần mềm thư điện tử; phần mềm quản lý cán bộ; phần mềm quản lý công tác thi đua khen thưởng; phần mềm kế toán; phần mềm quản lý văn bản và điều hành; phần mềm Hệ thống chỉ tiêu công tác Viện KSND tỉnh Bắc Giang,… Thông qua việc sử dụng phần mềm 100% báo cáo, thống kê được gửi đi, đến Viện KSND hai cấp thông qua môi trường mạng (trừ các văn bản chứa bí mật Nhà nước). Hoạt động dự thảo văn bản được sử dụng theo quy trình khép kín, các văn bản gửi, nhận đều được sử dụng chữ ký số, góp phần nâng cao chất lượng công tác quản lý và điều hành.Việc gửi công văn, trao đổi công việc được thực hiện nhanh chóng nhưng vẫn đảm bảo tính bảo mật bằng hệ thống tài khoản và mật khẩu riêng. Cơ sở hạ tầng, phần mềm được quan tâm bảo trì, nâng cấp thường xuyên để đáp ứng nhu cầu về chuyên môn, giao diện và tốc độ xử lý.
Bên cạnh đó, Viện KSND huyện Yên Thế đã được Viện KSND tối cao trang bị hệ thống truyền hình hội nghị Vmeet kết nối ba cấp (Viện KSND tối cao, Viện KSND tỉnh và 10 Viện KSND huyện, thành phố). Từ khi trang bị đến nay, mỗi năm đơn vị đã tham gia nhiều hội nghị trực tuyến giữa các cấp, hội nghị giao ban lãnh đạo hàng tháng và đã tiết kiệm phần lớn kinh phí hội họp cho ngân sách Nhà nước.
2. Một số giải pháp nâng cao chất lượng ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số
Để tạo bước chuyển biến tích cực trong việc tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành KSND, góp phần hoàn thành sớm và có hiệu quả các chỉ tiêu công tác đã đặt ra từ đầu năm 2023, Viện KSND huyện Yên Thế xác định cần tập trung thực hiện tốt một số giải pháp sau:
Một là, tăng cường công tác đào tạo, tuyên truyền về Viện kiểm sát điện tử, Viện kiểm sát số kết hợp với an toàn, an ninh mạng cho toàn thể cán bộ, công chức, người lao động trong đơn vị để bắt kịp với xu thế đổi mới nhanh chóng của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
Hai là, chủ động, sáng tạo nghiên cứu, học hỏi, đề xuất các sáng kiến ứng dụng hiệu quả các công nghệ số phục vụ công tác quản lý, điều hành và hoạt động chuyên môn của đơn vị.
Ba là, có chế độ tuyên dương, khen thưởng, động viên, khuyến khích kịp thời cho công chức, người lao động làm tốt, có sáng kiến, cách làm hay về ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số. Quán triệt mỗi cán bộ, Kiểm sát viên phải tự nghiên cứu, học hỏi để có thể sử dụng thành thạo phần mềm trong công tác, xác định kết quả thực hiện nhiệm vụ này gắn với kết quả xếp loại thi đua hàng năm của mỗi cá nhân.
Bốn là, lãnh đạo đơn vị thường xuyên quan tâm hệ thống trang thiết bị, máy tính, cơ sở hạ tầng mạng tại đơn vị để kịp thời nâng cấp, bảo trì phục vụ cho công tác thường xuyên, hàng ngày của công chức, người lao động./.
Phạm Thị Hồng- VKSND huyện Yên Thế