Thông qua công tác kiểm sát việc giải quyết vụ án dân sự của Tòa án nhân dân thành phố Bắc Giang về “Tuyên bố hợp đồng thế chấp tài sản vô hiệu”, giữa nguyên đơn ông Lê Văn Tâm; chị Lê Thị Việt Trinh; chị Lê Thị Minh Châu với bị đơn Ngân hàng TMCP Đông Á – Chi nhánh Bắc Giang; Viện KSND thành phố Bắc Giang thấy như sau:
Ngày 24/5/2011, Ngân hàng TMCP Đông Á- Chi nhánh Bắc Giang ký hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất của bên thứ ba số 266/NT-HĐTC với ông Lê Văn Tâm, sinh năm 1955, trú tại thôn Tân Văn 1, xã Tân Dĩnh, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang. Theo đó, ông Tâm thế chấp cho Ngân hàng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất diện tích 163,8m2 tại thửa đất số 01; tờ bản đồ số 27, địa chỉ tại thôn Tân Văn 1, xã Tân Dĩnh, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang đã được UBND huyện Lạng Giang cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số AH 025272 ngày 16/05/2007 cho hộ gia đình ông Lê Văn Tâm và bà Hà Thị Liên.
Trước thời điểm thế chấp, bà Hà Thị Liên đã bị chết vào ngày 25/10/2010. Cán bộ Ngân hàng TMCP Đông Á – Chi nhánh Bắc Giang đã thu thập giấy chứng tử của bà Hà Thị Liên nhưng không thông báo và không đưa những người đồng sở hữu thuộc hàng thừa kế thứ nhất gồm: Cụ Đào Thị Tửu, sinh năm 1936 (là mẹ đẻ bà Liên); chị Lê Thị Việt Trinh, sinh năm 1994; chị Lê Thị Minh Châu, sinh năm 1997(là các con của ông Tâm và bà Liên) để tham gia ký kết hợp đồng mà hợp đồng chỉ có ông Lê Văn Tâm đứng tên. Việc cá nhân ông Lê Văn Tâm ký hợp đồng thế chấp tài sản với Ngân hàng là không đảm bảo theo quy định, ảnh hưởng đến quyền lợi của những thành viên là đồng sở hữu trong gia đình. Từ đó dẫn đến việc các thành viên trong gia đình ông Lê Văn Tâm khởi kiện, đề nghị Tòa án tuyên bố Hợp đồng thế chấp tài sản quyền sử dụng đất của bên thứ bagiữa ông Lê Văn Tâm và Ngân hàng TMCP Đông Á - Chi nhánh Bắc Giang là vô hiệu.
Bản án dân sự sơ thẩm số 22/2023/DS-ST ngày 11/5/2023 của Tòa án nhân dân thành phố Bắc Giang đã căn cứ các quy định của pháp luật và tuyên bố Hợp đồng thế chấp tài sản quyền sử dụng đất của bên thứ ba số 266/NT-HĐTC ngày 24/5/2011được ký giữa ông Lê Văn Tâm và Ngân hàng TMCP Đông Á - Chi nhánh Bắc Giang: Vô hiệu một phần đối với phần tài sản của chị Lê Thị Việt Trinh, Lê Thị Minh Châu và cụ Đào Thị Tửu; đối với phần tài sản của ông Lê Văn Tâm thế chấp vẫn có hiệu lực pháp luật.
Như vậy, cán bộ Ngân hàng TMCP Đông Á – Chi nhánh Bắc Giang trong quá trình thẩm định tài sản thế chấp có những sơ hở, thiếu sót vì không thực hiện đầy đủ các trình tự, thủ tục, điều lệ của tổ chức tín dụng khi cho vay vốn ngân hàng có thế chấp tài sản của bên thứ ba là quyền sử dụng đất; không đảm bảo đúng quy định của Bộ luật dân sự và văn bản liên quan của ngân hàng dẫn đến hợp đồng thế chấp bị hủy một phần, làm ảnh hưởng tới hoạt động kinh doanh, thu hồi tài sản của Ngân hàng cũng như quyền lợi của các cá nhân có liên quan.
Viện kiểm sát nhân dân thành phố Bắc Giang đã ban hành văn bản kiến nghị Giám đốc Ngân hàng TMCP Đông Á – Chi nhánh Bắc Giang thực hiện các giải pháp, biện pháp để phòng ngừa vi phạm trong việc lập hợp đồng có thế chấp tài sản là quyền sử dụng đất để đảm bảo chặt chẽ, đầy đủ, đúng quy định của pháp luật./.
Trần Thị Huệ- VKSND thành phố Bắc Giang