Qua công tác kiểm sát việc thụ lý, giải quyết vụ án dân sự “Tranh chấp hợp đồng thế chấp” giữa nguyên đơn là Ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam Thịnh Vượng (viết tắt Ngân hàng) với bị đơn là anh Trần Việt T và chị Nguyễn Thị H, Viện kiểm sát nhân dân huyện Lạng Giang đã phát hiện UBND huyện Lạng Giang có vi phạm trong việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Cụ thể như sau:
Ngày 13/7/2017, Ngân hàng ký Hợp đồng tín dụng với vợ chồng anh T, chị H, với hạn mức tín dụng 350.000.000 đồng.
Để bảo đảm cho khoản vay của anh T và chị H, bà B đã ký hợp đồng thế chấp cho Ngân hàng quyền sử dụng đất và tài sản khác gắn liền với đất thửa 53, tờ bản đồ số 59, diện tích 305,2m2, địa chỉ thửa đất: Thôn Kép 11, xã Hương Sơn, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang. Đất đã được UBND huyện Lạng Giang cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số W 093562ngày 07/6/2002, cho hộ gia đình bà Dương Thị B, trú tại thôn Kép 11, xã Hương Sơn, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang.
Quá trình thực hiện hợp đồng, anh T và chị H vi phạm nghĩa vụ trả nợ. Ngân hàng khởi kiện ra Toà án nhân dân huyện Lạng Giang, yêu cầu anh Tvà chị H phải thanh toán cho ngân hàng số tiền nợ gốc 350.000.000 đồng và nợ lãi. Trường hợp anh T và chị H không thanh toán trả nợ thì đề nghị kê biên phát mại tài sản đã thế chấp cho Ngân hàng.
Thực tế, thửa đất được thế chấp cho Ngân hàng thuộc quyền quản lý, sử dụng của hộ gia đình bà Dương Thị M, trú tại thôn Kép 11, xã Hương Sơn, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang. Hiện bà M vẫn đang quản lý, sử dụng và sinh sống trên thửa đất này. Từ trước thời điểm cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 53 nêu trên và đến nay, hộ gia đình bà Bquản lý và sử dụng một thửa đất khác, là thửa đất số 29, diện tích 1.317,7m2 và chưa được cấp GCNQSDĐ đối với thửa đất số 29 này.
Quá trình giải quyết vụ án,Ủy ban nhân dân huyện Lạng Giang thừa nhận việc cấp GCNQSDĐ thửa đất số 53 cho hộ bà B là không đúng đối tượng đang sử dụng đất.
Do việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hộ bà B không đúng quy định, nên tại Bản án sơ thẩm số 22/2022/DS-ST ngày 20/5/2022 của Tòa án nhân dân huyện Lạng Giang đã xử tuyên bố hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất giữa Ngân hàng và bà B là vô hiệu. Bản án phúc thẩm số 101/2022/DS-PT ngày 05/9/2022 của Tòa án nhân dân tỉnh Bắc Giang đã xử giữ nguyên bản án sơ thẩm trên.
Như vậy, UBND huyện Lạng Giang đã cấp GCNQSDĐ không đúng đối tượng đang sử dụng đất, đã vi phạm quy định tại Điều 36, Điều 73 Luật đất đai năm 1993 nay là Điều 99, 100 Luật Đất đai năm 2013, là một trong những nguyên nhân dẫn đến tranh chấp liên quan đến quyền sử dụng đất, gây khó khăn trong việc giải quyết tranh chấp dân sự của các cơ quan tiến hành tố tụng, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các cá nhân, tổ chức.
Do đó, để phòng ngừa vi phạm pháp luật trong hoạt động cấp GCNQSDĐ, Viện KSND huyện Lạng Giang đã kiến nghị đồng chí Chủ tịch Uỷ ban nhân dân huyện Lạng Giang khắc phục vi phạm nêu trên và tăng cường hơn nữa công tác quản lý Nhà nước về đất đai ở địa phương; công tác kiểm tra, thanh tra và xử lý vi phạm pháp luật về đất đai theo quy định của pháp luật, tránh những vi phạm tương tự xảy ra trong thời gian tới./.
Lương Bích Hảo, VKSND huyện Lạng Giang