Công tác thi hành án nói chung và thi hành án dân sự nói riêng là giai đoạn cuối cùng của quá trình tố tụng, do đó thực hiện tốt công tác này góp phần đảm bảo cho các bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật được thi hành nghiêm chỉnh, góp phần bảo vệ lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, đồng thời củng cố, tăng cường niềm tin của nhân dân vào pháp luật của Nhà nước và hoạt động của cơ quan tư pháp.
Thời gian qua, Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) hai cấp tỉnh Bắc Giang đã tập trung chỉ đạo thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao; tiến hành kiểm sát thường xuyên, chặt chẽ việc thi hành án dân sự củaCơ quan Thi hành án dân sự (THADS)cùng cấp. Kết quả kiểm sát cho thấy, nhìn chung việc chấp hành pháp luật trong tổ chức thi hành án dân sự của Cơ quan thi hành án dân sự đã có nhiều chuyển biến tích cực, tuân thủ chặt chẽ các quy định của pháp luật; đã triển khai nhiều biện pháp nhằm đẩy nhanh tiến độ, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác thi hành án dân sự, góp phần quan trọng vào việc đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, tổ chức và cá nhân, thể hiện tính nghiêm minh của pháp luật. Quá trình thực hiện, luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền, các cấp, các ngành trong tỉnh. Những khó khăn, vướng mắc trong việc tổ chức thi hành án dân sự đã từng bước được các cơ quan chức năng có liên quan quan tâm, chỉ đạo, phối hợp chặt chẽ, giải quyết có hiệu quả theo đúng quy định của pháp luật. Qua đó, đã hạn chế đáng kể vi phạm, thiếu sót trong công tác này, góp phần vào việc thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.
Qua thực tiễn công tác kiểm sát nhận thấy, cơ quan THADS hai cấp (tỉnh và huyện) đã có nhiều cố gắng trong việc tổ chức THADS. Theo số liệu thống kê về kết quả THADS 6 tháng đầu năm 2022 thấy, tổng sốviệcphải thi hành là 8.854việc, trong đósố việc có điều kiện thi hành là 7.308 việc, chiếm 82,5%; số việc chưa có điều kiện thi hành án là 1441 việc; hoãn và tạm đình chỉ thi hành án là 105 việc.Đã thi hành xong là 4.596việc, tăng 1017việc so với cùng kỳ, đạt tỷ lệ 62,9% về việc (tăng 6,8% so với cùng kỳ). Tổng số tiền phải thi hành là trên 1285 tỷ đồng, trong đó số tiền có điều kiện thi hành xấp xỉ 759 tỷ đồng (chiếm tỷ lệ 59%); đã thi hành xong với số tiền là trên 203tỷ đồng, tăng gần 49tỷ đồng,tỷ lệ 26,75%về tiền (tăng 4,55% so với cùng kỳ).
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả, ưu điểm đạt được, thông qua công tác kiểm sát thi hành án dân sự cho thấy, công tác thi hành án dân sự trên địa bàn tỉnh vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như: Thực hiện chưa đầy đủ trình tự, thủ tục về thi hành án dân sự (chậm thông báo, gửi các quyết định về thi hành án và văn bản có liên quan cho đương sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan theo quy định của pháp luật); còn có vi phạm, thiếu sót trong việc xác minh điều kiện thi hành án (xác minh không đầy đủ, chặt chẽ, triệt để); việc tiếp nhận hồ sơ, lựa chọn và ký hợp đồng với tổ chức thẩm định giá, tổ chức bán đấu giá tài sản thi hành án có việc chưa đúng quy định; việc cưỡng chế, kê biên tài sản, tổ chức bán đấu giá tài sản là quyền sử dụng đất có việc thiếu chặt chẽ, chưa đảm bảo theo quy định; có việc tổ chức bán đấu giá không thực hiện đầy đủ thủ tục (việc thông báo công khai đấu giá tài sản thi hành án), nhưng Chấp hành viên không yêu cầu thực hiện hoặc hủy bỏ hợp đồng dịch vụ đấu giá tài sản theo quy định...
Thông qua công tác kiểm sát đối với Cơ quan THADS cùng cấp, trong 6 tháng đầu năm 2022, VKS hai cấp tỉnh Bắc Giang đã ban hành 24kiến nghị với Cơ quan THADS hai cấp, 02 kiến nghị đối với TAND cấp huyện và 10 kiến nghị các cơ quan khác có liên quan đến hoạt động thi hành án dân sự, yêu cầu các đơn vị khắc phục, sửa chữa vi phạm, thiếu sót trong công tác thi hành án dân sự. Các kiến nghị của Viện kiểm sát về cơ bản đều được các cơ quan, đơn vị tiếp thu, chấp nhận và có biện pháp khắc phục.
Những tồn tại, hạn chế về công tác thi hành án dân sự thời gian vừa qua do nhiều nguyên nhân, trong đó có một số nguyên nhân chủ yếu sau:
Thứ nhất, về khách quan: (i) Sáu tháng đầu năm 2022, số lượng vụ việc thi hành án tăng so với cùng kỳ; tình hìnhdịch Covid-19 diễn biến phức tạp...Trong bối cảnh đó, hoạt động THADS (chủ yếu là các hoạt động tác nghiệp tại cơ sở, thực địa như xác minh điều kiện thi hành án, làm việc trực tiếp với các đương sự để xác minh, kê biên, xử lý tài sản...) có thời điểm bị gián đoạn đã ảnh hưởng nhiều đến kết quả thực hiện nhiệm vụ của cơ quan THADS. (ii) Một số vấn đề phát sinh từ thực tiễn chưa được quy định, hướng dẫn rõ trong các văn bản quy phạm pháp luật, dẫn đến vướng mắc, khó khăn trong quá trình tổ chức thi hành án (như về thủ tục xử lý tài sản là quyền sử dụng đất chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; việc xác định, phân chia, xử lý tài sản chung để thi hành án theo quy định tại điều 74 Luật Thi hành án dân sự…) (iii) Một số việc người phải thi hành án không có tài sản hoặc có tài sản nhưng giá trị nhỏ hơn nhiều so với nghĩa vụ thi hành án đã làm tăng tỷ lệ về tiền chuyển kỳ sau. (iv) Ý thức chấp hành pháp luật của người phải thi hành án chưa nghiêm, nhiều đương sự có thái độ chây ỳ, trốn tránh; một số đương sự lợi dụng quyền khiếu nại, tố cáo để kéo dài, cản trở việc thi hành án; một số trường hợp có thái độ chống đối quyết liệt (đã có trường hợp phải xử lý bằng biện pháp hình sự)… Ngoài ra, công tác phối hợp trong việc cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến hoạt động thi hành án dân sự của một số cơ quan, tổ chức (Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai, UBND cấp xã…) có lúc, có nơi chưa kịp thời hoặc thiếu chính xác, hiệu quả chưa cao, nhất là trong các hoạt động liên quan đến việc xác minh điều kiện, tài sản thi hành án...
Thứ hai, về chủ quan:Công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành của lãnh đạo một số cơ quan THADS chưa thực sự quyết liệt; công tác kiểm tra tại một số cơ quan THADS chưa được quan tâm đúng mức, chất lượng, hiệu quả chưa cao; tinh thần trách nhiệm trong thực thi công vụ của một số Chấp hành viên một số cơ quan THADS còn hạn chế.
Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác thi hành án dân sự trên địa bàn tỉnh Bắc Giang trong thời gian tới, xin đề xuất một số giải pháp sau:
Một là,các cấp ủy Đảng và chính quyền địa phương tiếp tục quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác THADS. Trong đó, tập trung quán triệt và chỉ đạo thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo của Trung ương, của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân tỉnh về công tác thi hành án dân sự.
Hai là, TAND tỉnh tiếp tục quan tâm chỉ đạo thực hiện việc gửi bản án đúng thời hạn theo quy định của pháp luật; chủ động rà soát các bản án, quyết định có nội dung thi hành án dân sự không rõ ràng, khó thi hành để phối hợp có biện pháp khắc phục.
Ba là, VKSND hai cấp (tỉnh và huyện) tiếp tục kiểm sát chặt chẽ hoạt động THADS. Thông qua công tác kiểm sát, tăng cường công tác kháng nghị, kiến nghị đối với các vi phạm trong hoạt động của Cơ quan THADS, Chấp hành viên và các tổ chức, cá nhân có liên quan; chủ động, linh hoạt áp dụng các phương thức kiểm sát phù hợp; chú trọng tổng hợp những khó khăn vướng mắc trong công tác THADS và kiểm sát THADS để báo cáo xin ý kiến hướng dẫn, chỉ đạo về nghiệp vụ của liên ngành cấp trên.
Bốn là, Cục THADS tỉnh Bắc Giang chỉ đạo các đơn vị trong ngành thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật trong hoạt động THADS, thường xuyên kiểm tra hoạt động THADS của cơ quan THADS cấp huyện; tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Viện kiểm sát, Tòa án và các cơ quan hữu quan; chủ động rà soát, đề xuất kiến nghị sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật có vướng mắc trong quá trình thực hiện, khó áp dụng trong thực tiễn. Tăng cường công tác quản lý, giáo dục, rèn luyện, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, chấp hành viên.
Năm là, chú trọng kiện toàn và nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả hoạt động của Ban Chỉ đạo THADS các cấp. Thực hiện tốt quy chế phối hợp liên ngành trong công tác THADS trên cơ sở chức năng nhiệm vụ của mỗi ngành, tạo điều kiện để Cơ quan THADS hoạt động có hiệu quả./.
Lương Kim Thanh- Phòng 8, VKSND tỉnh Bắc Giang
Thông tin tuyển dụng, đấu thầu, thanh lý
