Ngay sau khi thành lập Đảng, Đảng ta đã đặc biệt quan tâm đến công tác kiểm tra, giám sát; nhất là từ khi có cơ quan Ủy ban kiểm tra chuyên trách của Đảng (năm 1948) đến nay và được quy định tại Điều 32- Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam. Công tác kiểm tra, giám sát của Đảng đã đạt được nhiều thành tích, kết quả quan trọng, góp phần xây dựng Đảng ta trong sạch, vững mạnh, cùng toàn Đảng, toàn dân giành được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử.
Trong nhiệm kỳ 2010- 2015, công tác kiểm tra, giám sát đã được Đảng bộ Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bắc Giang quan tâm và chú trọng đặc biệt để xây dựng Ðảng bộ cơ quan trong sạch, vững mạnh.
Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh là vấn đề cốt lõi của Đảng ta và là Đảng cầm quyền, để làm tốt sứ mệnh của Đảng, quan điểm của Đảng được khẳng định rất rõ trong khoản 2 Điều 4- Hiến pháp năm 2014 là “Đảng Cộng sản Việt Nam gắn bó mật thiết với Nhân dân, phục vụ Nhân dân, chịu sự giám sát của Nhân dân, chịu trách nhiệm trước Nhân dân về những quyết định của mình”; để bảo đảm cho tổ chức Ðảng thật sự trong sạch, vững mạnh trong tình hình hiện nay, không thể thiếu hoạt động kiểm tra, giám sát của Ðảng.
Chính vì vậy, trong nhiệm kỳ vừa qua Đảng bộ VKSND tỉnh đã thực sự quan tâm đến công tác này; chủ trương tăng cường kiểm tra, giám sát trở thành tất yếu khách quan giúp cho Ðảng bộ nói riêng và Đảng ta nói chung nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu góp phần hoàn thành vai trò lãnh đạo Nhà nước và xã hội, hoàn thành tốt nhất nhiệm vụ chính trị trước nhân dân.
Trong thời kỳ đổi mới công nghiệp hóa- hiện đại hóa đất nước và đặc biệt là trong tiến trình cải cách tư pháp hiện nay, thì công tác kiểm tra, giám sát của Ðảng đã và sẽ tiếp tục góp phần quan trọng vào việc bảo vệ đường lối, quan điểm, các nguyên tắc của Ðảng; thúc đẩy thực hiện các nhiệm vụ chính trị; xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên; nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng; góp phần tăng cường, giữ gìn sự đoàn kết, thống nhất trong Ðảng.
Tuy nhiên, nhìn rộng ra toàn cục qua công tác kiểm tra, giám sát đã được Đảng ta nhìn nhận đánh giá “Trong thời gian qua ở một số cấp ủy, tổ chức đảng còn yếu, chất lượng và hiệu quả chưa cao; việc chủ động nắm chắc tình hình nhằm phát hiện sớm vi phạm vẫn chưa được thực hiện tốt, nhiều khuyết điểm, sai lầm của đảng viên và tổ chức đảng chậm được phát hiện; không ít tổ chức đảng và đảng viên vi phạm nhưng chưa được xử lý kịp thời; công tác tham mưu đề xuất cho cấp ủy tập trung kiểm tra ở những nơi, địa bàn trọng điểm còn hạn chế; công tác giám sát chưa thật mở rộng; một số địa phương, đơn vị chưa coi trọng nhiệm vụ kiểm tra, giám sát một cách thường xuyên, quyết liệt; không ít đơn vị còn làm hình thức, kém hiệu quả mà dư luận đã nêu trong thời gian qua và Đảng ta cũng đã phải xử lý”.
Từ thực tế đó, trong Dự thảo Báo cáo “Phát huy dân chủ đoàn kết, trách nhiệm, kỷ luật, kỷ cương, nâng cao năng lực lãnh đạo xây dựng Đảng bộ cơ quan trong sạch, vững mạnh” được trình Đại hôi, trong đó công tác kiểm tra, giám sát được đặc biệt quan tâm và chú trọng. Ðể bảo đảm cho tổ chức Ðảng thật sự trong sạch, vững mạnh trong tình hình hiện nay, không thể thiếu hoạt động kiểm tra, giám sát của Ðảng và đã được Đảng bộ Viện KSND tỉnh Bắc Giang nhiệm kỳ 2010-2015 chủ động nắm bắt, cập nhật kịp thời trong việc lãnh đạo, chỉ đạo vận dụng phù hợp, có hiệu quả; kết quả đã tiến hành 6 cuộc kiểm tra, giám sát đối với 4 Chi bộ, 98 lượt đảng viên, trong đó có 15 đồng chí là cấp ủy viên; giám sát chuyên đề đối với 2 Chi bộ, 4 cấp ủy viên. Qua kiểm tra, giám sát cho thấy các Chi bộ và đảng viên đều thực hiện tốt các Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ, đặc biệt là công tác tự phê bình, phê bình được thực hiện nghiêm túc, thiết thực; thực hiện tốt công tác thực hành tiết kiệm, chống tham ô, lãng phí; 100% đảng viên chấp hành tốt Quy định số 76-QĐ/TW của Bộ Chính trị trong việc đảng viên liên hệ với cấp ủy, Chi bộ nơi cư trú.
Để nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát thúc đẩy xây dựng Ðảng bộ cơ quan trong sạch, vững mạnh; cần tập trung một số giải pháp đơn cử như sau:
Một là, cần nâng cao nhận thức hơn nữa trong Ðảng bộ, Chi bộ và nhất là đối với đảng viên về vị trí, ý nghĩa tầm quan trọng của công tác kiểm tra, giám sát của Ðảng.
Đảng ta đã khẳng định: “Kiểm tra, giám sát là chức năng lãnh đạo của Ðảng, là bộ phận cấu thành trong toàn bộ công tác xây dựng Ðảng, là trách nhiệm của toàn Ðảng, của các tổ chức đảng và đảng viên. Ðảng ta đã có Nghị quyết chuyên đề về công tác kiểm tra, giám sát của Ðảng, đây là định hướng quan trọng về công tác kiểm tra, giám sát của Ðảng. Vì vậy, cần thống nhất về nhận thức và hành động nhằm làm cho công tác kiểm tra, giám sát thật sự thiết thực và hiệu quả trong ngăn ngừa sai phạm, tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong Ðảng, có vai trò thúc đẩy việc hoàn thành nhiệm vụ chính trị của Đảng. Ðặc biệt trong tình hình hiện nay, tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên đang làm giảm lòng tin của nhân dân đối với Ðảng, có thể là nguy cơ đe dọa sự tồn vong của chế độ. Bởi vậy, các cấp ủy đảng, trước hết là người đứng đầu cấp ủy không được lơ là, cần nhận thức thật đầy đủ, chủ động và trực tiếp triển khai các nhiệm vụ về công tác kiểm tra, giám sát”.
Hai là, đổi mới và tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo trong hoạt động đối với công tác kiểm tra, giám sát của các cấp ủy đảng; cần xác định rõ nội dung đối tượng cho phù hợp. Thực hiện tốt các nhiệm vụ do Ðiều lệ Ðảng đặt ra và các nhiệm vụ do cấp ủy giao.
Cần đổi mới phương thức lãnh đạo của các cấp ủy đảng, chú trọng từ việc hoàn thiện, bổ sung các quy định, xây dựng ban hành Nghị quyết đến việc tổ chức thực hiện công tác kiểm tra, giám sát. Trước mắt tập trung triển khai, quán triệt Ðiều lệ Ðảng, Nghị quyết Trung ương khóa XI về xây dựng Ðảng, các quy định của Trung ương, của cấp ủy cấp trên và của cấp mình cho các tổ chức đảng, đảng viên trong toàn đảng bộ về công tác kiểm tra, giám sát; xây dựng phương hướng, nhiệm vụ, chương trình, kế hoạch, quy chế, quy trình kiểm tra, giám sát của Đảng bộ và cấp ủy cấp mình trong nhiệm kỳ; đồng thời phân công, tổ chức thực hiện bảo đảm có hiệu quả thiết thực. Ðổi mới hoạt động công tác kiểm tra, giám sát; cần xác định rõ nội dung đối tượng cho phù hợp. Thực hiện tốt các nhiệm vụ do Ðiều lệ Ðảng đặt ra và các nhiệm vụ do cấp ủy giao.
Cần tập trung và tăng cường kiểm tra, giám sát việc chấp hành Ðiều lệ Ðảng, việc tổ chức thực hiện đường lối, chủ trương, các Chỉ thị, Nghị quyết của Ðảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước; chấp hành nguyên tắc tập trung dân chủ, giữ gìn đoàn kết nội bộ; thực hiện phòng, chống tham nhũng, lãng phí; rèn luyện phẩm chất, lối sống của đảng viên; việc chỉ đạo và thực hiện cải cách hành chính, cải cách tư pháp; công tác cán bộ; việc điều tra, truy tố, xét xử; giải quyết khiếu nại, tố cáo; giải quyết án dân sự, hành chính; thi hành án...
Ủy ban Kiểm tra cần nắm vững thẩm quyền, trách nhiệm, chức năng nhiệm vụ; đồng thời tranh thủ sự lãnh đạo của cấp ủy, sự chỉ đạo của Ủy ban Kiểm tra cấp trên, tăng cường sự đồng thuận nhằm đạt hiệu quả cao trong quá trình triển khai nhiệm vụ.
Ba là, tăng cường và thực hiện đúng nguyên tắc tập trung dân chủ và các phương pháp cơ bản của công tác kiểm tra, giám sát của Ðảng.
Tập trung dân chủ là nguyên tắc cơ bản, xuyên suốt trong tổ chức hoạt động và phải thực hiện tốt các nguyên tắc cơ bản về công tác kiểm tra, giám sát của Ðảng. Mọi tổ chức đảng và đảng viên đều bình đẳng trước kỷ luật Đảng và đều phải chịu sự kiểm tra, giám sát của Ðảng; các tổ chức đảng vừa là chủ thể, vừa là đối tượng kiểm tra, giám sát. Công tác kiểm tra, giám sát là nhiệm vụ của toàn Ðảng, quá trình thực hiện phải vận dụng tốt mối quan hệ giữa tự giác và bắt buộc, giữa tự phê bình và phê bình, coi trọng công tác giáo dục chính trị tư tưởng.
Bốn là, Ủy ban kiểm tra cần thực hiện tốt việc chủ động tham mưu cho Đảng ủy và triển khai kiểm tra, giám sát theo Ðiều 32- Ðiều lệ Ðảng.
Muốn đạt hiệu quả cao trong thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát, cần có sự liên hệ, gắn bó chặt chẽ giữa sự lãnh đạo của cấp ủy với sự chủ động tham mưu của Ủy ban kiểm tra. Khắc phục sự thụ động, chạy theo thành tích, cần có sự linh hoạt trong nắm tình hình mà chủ động đề xuất chương trình, kế hoạch kiểm tra, giám sát của cấp ủy theo từng thời gian, nội dung cụ thể cho phù hợp và, hiệu quả.
Đối với Ủy ban kiểm tra cần chú trọng kiểm tra đảng viên và tổ chức đảng khi có dấu hiệu vi phạm; coi đây thật sự là nhiệm vụ trọng tâm của công tác kiểm tra, giám sát và tránh tư duy né tránh, ngại va chạm. Tăng cường mở rộng phạm vi và đối tượng giám sát, coi trọng giám sát thường xuyên và kịp thời để ngăn ngừa những vi phạm, khuyết điểm có thể xảy ra. Xử lý nghiêm minh những trường hợp cố tình vi phạm; gắn quá trình kiểm tra sau thực hiện tự phê bình và phê bình theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khóa X) với việc xem xét, xử lý đảng viên vi phạm và thực hiện Chỉ thị 03 của Bộ Chính trị "Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh".
Tập trung giải quyết tốt đơn thư tố cáo, khiếu nại của đảng viên và nhân dân, chú ý những vấn đề nổi cộm, liên quan trực tiếp đến quyền lợi chính đáng của người dân.
Năm là, nâng cao chất lượng công tác lãnh đạo của cấp ủy, tổng kết đúc rút kinh nghiệm; xây dựng đội ngũ cán bộ kiểm tra, giám sát vững mạnh, hoạt động hiệu quả.
Tập trung đầu tư, nâng cao chất lượng công tác lãnh đạo của cấp ủy, có cơ chế chủ động phòng ngừa, ngăn chặn xảy ra vi phạm. Ðịnh kỳ, Ủy ban kiểm tra báo cáo Đảng ủy để đánh giá, rút kinh nghiệm công tác kiểm tra, giám sát và có cơ chế khen thưởng kịp thời đối với tổ chức đảng và đảng viên làm tốt công tác này.
Xây dựng và đổi mới công tác tuyển chọn, bố trí, bồi dưỡng cán bộ làm công tác kiểm tra, giám sát đảm bảo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đặt ra, nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ kiểm tra có phẩm chất đạo đức cách mạng, có bản lĩnh, tính chiến đấu cao, có kỹ năng nghiệp vụ thuần thục, phương pháp công tác khoa học, công tâm, khách quan, sâu sát, thận trọng và ứng xử có văn hóa.
Với quyết tâm chính trị của toàn thể đảng viên trong Đảng bộ, tin tưởng sâu sắc rằng với vai trò lãnh đạo của Đảng bộ, của tập thể Đảng ủy nhiệm kỳ 2015-2020 sẽ lãnh đạo các Chi bộ và đảng viên trong toàn Đảng bộ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị trong Nghị quyết sẽ được Đại hội thông qua trong kỳ Đại hội tới đây./.
Hoàng Đức Trình
(Chi bộ 4) VKSND tỉnh Bắc Giang