Ngày 22/7/2016, vợ chồng ông Ngô Đình Liệu, bà Trần Thị Hà ký hợp đồng nhận chuyển nhượng của vợ chồng ông Ngô Đình Chương, bà Ngô Thị Bẩy 4.320m2 đất nuôi trồng thủy sản và các tài sản trên đất. Hợp đồng chuyển nhượng không được công chứng chứng thực, diện tích đất này do vợ chồng ông Chương mua của 03 hộ dân và đổi với 07 hộ dân (đều bằng giấy viết tay và không xác định được cụ thể số diện tích); vợ chồng ông Chương chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Giá chuyển nhượng 250.000.000đ, vợ chồng ông Liệu đã trả đủ tiền cho vợ chồng ông Chương và nhận bàn giao, sử dụng đất đến năm 2019 thì bị Nhà nước thu hồi giải phóng mặt bằng làm khu công nghiệp.
Nguyên đơn ông Liệu khởi kiện đề nghị vợ chồng ông Chương thực hiện hợp đồng ngày 22/7/2016. Tại phiên tòa sơ thẩm ông Liệu đề nghị tuyên bố hợp đồng ngày 22/7/2016 vô hiệu; buộc vợ chồng ông Chương trả vợ chồng ông Liệu 250.000.000đ đồng và tiền lãi theo quy định của pháp luật tính từ ngày hai bên ký hợp đồng đến khi thanh toán xong.
Bị đơn ông Chương không đồng ý với yêu cầu khởi kiện của ông Liệu; ông Chương đề nghị tuyên bố hợp đồng ngày 22/7/20216 vô hiệu và giải quyết hậu quả hợp đồng vô hiệu.
Người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan bà Hà đồng ý với ý kiến của ông Liệu. Bà Bẩy đồng ý với ý kiến của ông Chương.
Với nội dung vụ án nêu trên, Bản án dân sự sơ thẩm số 39/2024/DS-ST ngày 17/6/2024 của Tòa án nhân dân huyện Hiệp Hòa đã xử: Chấp nhận nhận yêu cầu khởi kiện của Liệu. Tuyên bố hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất ngày 22/72016 giữa ông Chương, bà Bẩy với ông Liệu, bà Hà ngày 22/7/2016 là vô hiệu.
Buộc ông Chương, bà Bẩy có nghĩa vụ liên đới trả cho ông Liệu, bà Hà số tiền 250.000.000 đồng. Không chấp nhận yêu cầu tính lãi suất của ông Liệu, bà Hà.
Sau khi xét xử sơ thẩm, ông Liệu và ông Chương kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm.
Căn cứ các tài liệu liên quan trong hồ sơ vụ án, nhận thấy Tòa án sơ thẩm có những vi phạm như sau:
- Đưa thiếu người tham gia tố tụng và chưa thu thập đầy đủ tài liệu chứng cứ: Nguồn gốc diện tích đất vợ chồng ông Chương chuyển nhượng cho vợ chồng ông Liệu có một phần là do gia đình ông Chương đổi của 7 hộ dân và một phần do ông Chương mua của 3 hộ dân.
Năm 2022, khi nhà nước thu hồi đất để xây dựng cụm công nghiệp đã thu hồi của ông Chương, ông Liệu, ông Nguyên diện tích 2.409,2m2 đất thuộc thửa 375 tờ bản đồ 104, được bồi thường tổng số tiền 356.458.086 đồng; 07 hộ dân đổi đất cho ông Chương đã nhận tiền đền bù, bồi thường; các hộ dân bán đất cho ông Chương, gia đình ông Chương, ông Liệu chưa nhận tiền đền bù. Việc thu hồi đất có liên quan đến UBND huyện Hiệp Hòa nhưng Tòa án sơ thẩm không đưa UBND huyện Hiệp Hòa, ông Nguyên và những người đã đổi ruộng, bán ruộng cho ông Chương, ông Liệu tham gia tố tụng với tư cách người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan để làm rõ diện tích bị thu hồi, diện tích đất, tài sản trên đất được bồi thường khi thu hồi và số tiền bồi thường các hộ dân này đã nhận để xem xét khi giải quyết hậu quả của hợp đồng vô hiệu, là vi phạm khoản 4 Điều 68 Bộ luật Tố tụng dân sự.
Không xem xét, giải quyết hết yêu cầu của đương sự: Đơn khởi kiện ông Liệu có nội dung: Buộc ông Chương, bà Bẩy thực hiện hợp đồng mua bán đất ao thả cá ngày 22/7/2016 với diện tích 4.320m2. Tòa án đã thụ lý yêu cầu trong đơn khởi kiện với nội dung nêu trong đơn không rõ ràng yêu cầu khởi kiện của đương sự.
Tại biên bản hòa giải ngày 24/5/2023, ông Liệu yêu cầu Tòa án buộc ông Chương và bà Bẩy bàn giao 4.320m2 đất nuôi trồng thủy sản.
Tại phiên hòa giải ông Chương, bà Bẩy đề nghị tuyên hợp đồng mua bán ngày 22/7/2016 là vô hiệu, đề nghị giải quyết hậu quả của hợp đồng vô hiệu. Tại phiên tòa sơ thẩm, ông Liệu thay đổi yêu cầu khởi kiện: Yêu cầu tuyên bố hợp đồng ngày 22/7/2016 là vô hiệu, buộc ông Chương, bà Bẩy trả lại số tiền 250.000.000đồng và yêu cầu tính lãi suất theo quy định pháp luật từ ngày 22/7/2016 đến khi thanh toán xong khoản tiền phải trả.
Tòa án sơ thẩm buộc ông Chương, bà Bẩy trả lại ông Liệu, bà Hà số tiền 250.000.000đ (là tiền chuyển nhượng đất) nhưng không xem xét giải quyết đến quyền lợi cho ông Chương, bà Bẩy khi hợp đồng vô hiệu; ông Chương bà Bẩy có quyền lợi gì đối với số tiền nhà nước bồi thường hỗ trợ khi thu hồi diện tích đất trên, làm ảnh hưởng đến quyền lợi ích hợp pháp của ông Chương, bà Bẩy.
Tại phiên tòa phúc thẩm, bà Bẩy ông Chương yêu cầu giải quyết hậu quả của hợp đồng vô hiệu là số tiền đền bù khi nhà nước thu hồi diện tích đất và tài sản trên đất đã chuyển nhượng; bà Hà yêu cầu xem xét giá trị tài sản tân tạo sau khi nhận chuyển nhượng đất. Yêu cầu này chưa được Tòa sơ thẩm xem xét, giải quyết nên Tòa phúc thẩm không thể giải quyết ngay được.
Do Tòa án sơ thẩm có vi phạm trong việc giải quyết vụ án như đã nêu trên. Nên Tòa án phúc thẩm đã chấp nhận kháng cáo của ông Liệu, ông Chương. Xử hủy toàn bộ bản án dân sự sơ thẩm của Tòa án nhân dân huyện Hiệp Hòa, chuyển hồ sơ cho Tòa án nhân dân huyện Hiệp Hòa giải quyết lại vụ án theo quy định./.
Hà Thị Hải- VKSND tỉnh Bắc Giang
Thông tin tuyển dụng, đấu thầu, thanh lý
