Hiệu lực, hiệu quả từ việc kháng nghị đối với quyết định về việc chưa có điều kiện thi hành án dân sự

Kháng nghị, kiến nghị là quyền năng pháp lý của Viện kiểm sát nhân dân được quy định trong Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân khi thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp, trong đó có công tác kiểm sát thi hành án dân sự. 

Thực hiện tốt quyền năng này trong quá trình kiểm sát hoạt động thi hành án dân sự nhằm kịp thời yêu cầu khắc phục những vi phạm, thiếu sót trong hoạt động thi hành án dân sự, góp phần bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân được Hiến pháp và pháp luật ghi nhận là yêu cầu khách quan trong thực tiễn hiện nay. Việc đẩy mạnh và nâng cao chất lượng, hiệu quả kháng nghị, kiến nghị của Viện kiểm sát không những góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động thi hành án dân sự, mà qua đó khẳng định và nâng cao vị thế của ngành Kiểm sát nhân dân trong hệ thống các cơ quan tư pháp. Liên hệ quá trình kiểm sát hoạt động thi hành án dân sự năm 2021 và đánh giá về hiệu quả của công tác kháng nghị trong công tác này, xin nêu điển hình một vụ việc như sau:

Tháng 01/2009, Chi cục THADS huyện L ban hành Quyết định thi hành án chủ động đối với người phải thi hành án là Nguyễn Xuân Đ, sinh năm 1975 ở thôn N, xã M, huyện L phải thi hành khoản: 50.000 đồng án phí hình sự sơ thẩm và 5.000.000 đồng tiền phạt sung quỹ nhà nước. 

Từ khi ra Quyết định thi hành án đến ngày 28/7/2015, Chấp hành viên có 13 lần xác minh điều kiện thi hành án của anh Đ tại thôn N, xã M. Kết quả xác minh thể hiện Anh Đ làm nghề lái xe thuê, vợ ở nhà làm ruộng, hai vợ chồng và các con đang sống sống chung cùng với bố mẹ đẻ anh Đ, tài sản của vợ chồng anh Đ không có giá trị, nhà đất là của bố mẹ anh Đ...Căn cứ kết quả xác minh nêu trên, ngày 20/8/2015, Chi cục THADS huyện L ra Quyết định về việc chưa có điều kiện thi hành án đối với anh Nguyễn Xuân Đ. Từ ngày 28/01/2016 đến 23/5/2018,Chấp hành viên tiếp tục có 06 lần xác minh điều kiện thi hành án của anh Đ tại thôn N và tại xã M cũng đều có kết quả xác minh như trên.

Điều đáng lưu ý là trong suốt quá trình tổ chức thi hành án (13 năm), mặc dù anh Nguyễn Xuân Đ sinh sống tại địa phương, nhưng Chấp hành viên không trực tiếp làm việc với anh Đ để giải quyết việc thi hành án; không yêu cầu anh Đ kê khai tài sản, thu nhập; không tiến hành xác minh thông tin về thửa đất gia đình anh Đ đang ở...nhưng vẫn xác định anh Đ chưa có điều kiện thi hành án.

Thông qua công tác kiểm sát thi hành án, Viện kiểm sát nhận thấy, việc xác minh điều kiện thi hành án của Chi cục THADS huyện L có dấu hiệu vi phạm, chưa chặt chẽ, triệt để nên đã trực tiếp tiến hành xác minh điều kiện thi hành án của anh Nguyễn Xuân Đ. Kết quả xác minh xác định anh Đ làm nghề lái xe ô tô thuê với mức lương khoảng 10.000.000 đồng/01 tháng và làm ruộng tại thôn N; về tài sản hiện anh có: 01 thửa đất diện tích 400 m² (trong đó: 300m² đất ở, 100m² đất trồng cây lâu năm), địa chỉ thửa đất tại thôn N, xã M, huyện L, được UBND huyện LG cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ngày 14/02/2014 mang tên Nguyễn Xuân Đ (trên đất có 01 nhà cấp 4 diện tích 90m2, anh Đ xây năm 2010, 01 nhà bếp, 01 khu chăn nuôi); 01 ô tô loại xe 07 chỗ nhãn hiệu Innova mua năm 2019 với giá 300.000.000 đồng; 01 xe mô tô nhãn hiệu Honda Wave trị giá khoảng 10.000.000 đồng; 01 xe mô tô nhãn hiệu Deram do Trung Quốc sản xuất trị giá khoảng 1.500.000 đồng; 01 tủ lạnh trị giá 01 bộ bàn ghế, 01 tủ gỗ, 04 giường nằm trị giá khoảng 20.000.000 đồng và có một cửa hàng thu mua rau, củ, quả và bán phân bón tại thôn N, xã M, thu nhập khoảng 6.000.000 đồng/ 01 tháng. Gia đình anh Đ có 06 nhân khẩu đều có thu nhập ổn định. Anh Đ cho biết lý do anh chưa nộp số tiền trên vì anh không nhận được quyết định thi hành án, giấy báo tự nguyện thi hành án cũng như các tài liệu khác của Chi cục THADS huyện L.

Căn cứ kết quả xác minh nêu trên, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh xác định anh Đ có điều kiện thi hành án, nên ngày 22/10/2021 đã ban hành Quyết định kháng nghị yêu cầu Chi cục THADS huyện L hủy Quyết định chưa có điều kiện nêu trên và tổ chức thi hành án theo quy định của pháp luật. Sau khi nhận được Quyết định kháng nghị, ngày 04/11/2021, Chi cục trưởng Chi cục THADS huyện L đã ban hành Quyết định tiếp tục thi hành án đối với anh Nguyễn Xuân Đ và ngay trong ngày 04/11/2021, anh Đ đã thực hiện xong nghĩa vụ thi hành án.

Thông qua vụ việc nêu trên cho thấy, bên cạnh việc khẳng định vai trò, trách nhiệm của Viện kiểm sát trong quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ, thể hiện tính hiệu lực, hiệu quả của việc kháng nghị, còn có ý nghĩa rút kinh nghiệm chung khi tiến hành các thao tác nghiệp vụ về kiểm sát thi hành án dân sự đối với các đơn vị trong ngành./.  

Vũ Thanh Tùng- Phòng 8, Viện KSND tỉnh Bắc Giang