Một số giải pháp nâng cao chất lượng kiểm sát các vụ án hình sự tạm đình chỉ điều tra

Thông qua công tác thanh tra, kiểm tra các vụ án hình sự tạm đình chỉ điều tra năm 2019 thấy bên cạnh những kết quả đạt được thì vẫn còn có một số hạn chế, tồn tại. Để nâng cao chất lượng công tác kiểm sát các vụ án tạm đình chỉ điều tra trong thời gian tới, tôi chia sẻ một số biện pháp, giải pháp như sau:

- Thứ nhất, Viện kiểm sát cần chủ động phối hợp với Cơ quan điều tra thực hiện tốt việc phân loại, thụ lý, giải quyết nguồn tin về tội phạm. Nâng cao trách nhiệm của Kiểm sát viên trong công tác khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi, kịp thời phối hợp với Cơ quan điều tra thu thập, đánh giá chứng cứ đầy đủ, khách quan, toàn diện ngay từ khi tiếp nhận nguồn tin về tội phạm; các chứng cứ buộc tội cũng như chứng cứ gỡ tội phải được đánh giá thận trọng trước khi phê chuẩn các lệnh, quyết định của Cơ quan điều tra.

- Thứ hai, Kiểm sát viên chủ động phối hợp cùng với Điều tra viên nghiên cứu các tài liệu xác minh ban đầu. Đối với các vụ việc phức tạp, có khó khăn trong việc thu thập, đánh giá chứng cứ thì phải cùng nghiên cứu, định hướng xác minh, bổ sung chứng cứ, chú trọng thực hiện tốt chức năng công tố ngay từ khi được phân công kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm.

 - Thứ ba, Kiểm sát viên cần sớm ban hành yêu cầu kiểm tra xác minh trong giai đoạn giải quyết tin báo và yêu cầu điều tra sau khi khởi tố vụ án. Yêu cầu kiểm tra xác minh nguồn tin về tội phạm và Yêu cầu điều tra phải chi tiết, cụ thể như yêu cầu lấy lời khai người làm chứng, người liên quan, người bị hại, việc thu giữ vật chứng, dữ liệu điện tử… cần ghi rõ cụ thể về nội dung. Việc chuyển biên bản, tài liệu điều tra của Cơ quan điều tra cho Viện kiểm sát và việc dóng dấu bút lục xác nhận ngày nhận và sao lưu biên bản, tài liệu của Viện kiểm sát phải được thực hiện theo quy định tại Khoản 5 Điều 88 Bộ luật Tố tụng hình sự. Kiểm sát viên và Điều tra viên thường xuyên trao đổi nội dung yêu cầu điều tra, đánh giá chứng cứ, dự kiến các biện pháp điều tra tiếp theo.

 - Thứ tư, Kiểm sát chặt chẽ việc ra Quyết định tạm đình chỉ của Cơ quan điều tra, đảm bảo việc tạm đình chỉ phải có căn cứ theo quy định tại Khoản 1 Điều 229 Bộ luật Tố tụng hình sự, tránh việc lạm dụng các lý do không đúng để tạm đình chỉ. Viện kiểm sát và Cơ quan điều tra cần có sự trao đổi thống nhất trước khi Cơ quan điều tra ra quyết định tạm đình chỉ điều tra (như việc đối chiếu việc thực hiện nội dung yêu cầu điều tra, đánh giá chứng cứ giữa Kiểm sát viên và Điều tra viên trước khi hết thời hạn điều tra theo quy định tại Điều 31 Thông tư liên tịch số 04 ngày 19/10/2018 giữa VKSND tối cao, Bộ Công an và Bộ Quốc phòng).

 - Thứ năm,Lãnh đạo đơn vị cần quan tâm chỉ đạo chặt chẽ đối với công tác kiểm sát các vụ án tạm đình chỉ điều tra, đảm bảo việc điều tra đúng thời hạn, tránh trường hợp một số nội dung chưa được thu thập, điều tra, xác minh làm rõ nhưng Cơ quan điều tra đã quyết định tạm đình chỉ điều tra mà không tiếp tục gia hạn thời hạn điều tra để điều tra.

 - Thứ sáu, khi tiếp nhận quyết định tạm đình chỉ, Kiểm sát viên phải kiểm tra chặt chẽ lý do tạm đình chỉ, căn cứ tạm đình chỉ, điều luật áp dụng cũng như hình thức, nội dung và thẩm quyền ban hành; kịp thời phát hiện những thiếu sót, mâu thuẫn trong hồ sơ vụ án để yêu cầu Cơ quan điều tra làm rõ, tránh để xảy ra vi phạm tố tụng dẫn đến áp dụng các căn cứ tạm đình chỉ không chính xác. Khi thiết lập hồ sơ kiểm sát phải được trích cứu, phô tô lưu trữ đầy đủ các tài liệu tố tụng, tài liệu chứng cứ quan trọng, biên bản họp (nếu có), báo cáo đề xuất của Kiểm sát viên và ý kiến chỉ đạo của Lãnh đạo đơn vị.

 - Thứ bẩy, Kiểm sát viên phải có biện pháp yêu cầu Cơ quan điều tra thường xuyên tiến hành xác minh, kiểm tra nhân khẩu làm rõ việc bị can bỏ trốn hay do đi làm ăn xa, hay có lý do khác, gia đình có thông tin gì không...trong trường hợp không xác định được bị can đang ở đâu hoặc yêu cầu ra văn bản đề nghị các cơ quan giám định, định giá, tương trợ tư pháp sớm có kết quả trong trường hợp chậm trả lời kết quả theo yêu cầu.

Nhận thức đúng về tầm quan trọng trong việc giải quyết án tạm đình chỉ sẽ giúp Kiểm sát viên thực hiện tốt hơn công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát giải quyết các vụán hình sự, phục vụ nhiệm vụ đấu tranh phòng, chống tội phạm trong giai đoạn hiện nay. Kiên quyết xử lý nghiêm và chống bỏ lọt đối với các hành vi phạm tội, với nguyên tắc mọi hành vi phạm tội phải được xử lý theo quy định của pháp luật, bảo đảm các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân./.

Nguyễn Việt Anh- Thanh tra VKSND tỉnh Bắc Giang