Bà Dương Thị Ngọc Lan kết hôn với ông Đỗ Văn Bắc ngày 03/7/1989, hôn nhân trên cơ sở tự nguyện và có đăng ký kết hôn tại Ủy ban nhân dân xã. Năm 2000 vợ chồng phát sinh mâu thuẫn, do trong cuộc sống gia đình tính cách vợ chồng không hợp nhau. Bà Lan xác định tình cảm vợ chồng không còn nên xin ly hôn nhưng ông Bắc không đồng ý với lý do, hiện ông đang bị mắc bệnh tâm thần cần có người nuôi dưỡng, chăm sóc.
Về con chung, vợ chồng có 02 con chung bao gồm: Đỗ Kim Thoa, sinh năm 1990 và Đỗ Thu Thủy, sinh ngày 05/12/1995. Ly hôn, bà Lan tự nguyện xin nhận nuôi dưỡng cháu Thủy, không yêu cầu ông Bắc phải cấp dưỡng phí tổn nuôi con. Về tài sản: Bà Lan và chị Thoa (Đại diện theo pháp luật cho ông Bắc) thỏa thuận thống nhất về tài sản của vợ chồng bà Lan và ông Bắc như sau: 01 lô đất ở diện tích 1.534,5 m2 đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mang tên ông Bắc và 01 nhà cấp 4 trên diện tích đất trên; 1872 m2 đất nông nghiệp chuyển đổi mục đích sử dụng đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mang tên ông Bắc; 909,1 m2 đất nông nghiệp chuyển đổi mục đích sử dụng chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và 01 nhà cấp 4 trên đất. Tổng giá trị tài sản vợ chồng 459.722.200 đồng. Ngoài ra, còn một số tài sản bà Lan và chị Thoa thỏa thuận không yêu cầu Tòa án giải quyết như công trình phụ, lâm lộc trên diện tích đất ở. Về công nợ, vợ chồng nợ ông Kết, bà Thoan, bà Đợi, ông Tân, Ngân hàng chính sách xã hội huyện Lục Nam với tổng số tiền là 191.000.000 đồng và 03 cây vàng. Tuy nhiên, những người nêu trên không yêu cầu Tòa án giải quyết. Về ruộng đất nông nghiệp, vợ chồng bà Lan, ông Bắc có 1.200 m2 ruộng đất nông nghiệp.
Bà Lan và chị Thoa tự thỏa thuận như sau: Về tài sản: Giao cho bà Lan quản lý, sử dụng diện tích đất và công trình xây dựng trên đất trị giá 316.244.000 đồng và 264 m2 ruộng đất nông nghiệp. Giao cho ông Bắc quản lý số tài sản còn lại trị giá 143.478.200 đồng. Bà Lan tự nguyện trả toàn bộ số nợ của vợ chồng khi các đương sự có yêu cầu. Về ruộng đất nông nghiệp: Bà Lan quản lý sử dụng 264 m2, ông Bắc quản lý sử dụng 936 m2. Ngoài ra, chị Thoa tự nguyện được chăm sóc và cấp dưỡng cho ông Bắc 500.000 đồng kể từ ngày 01/4/2013 cho đến khi ông Bắc khỏi bệnh.
Tại Bản án dân sự sơ thẩm số 06/HNGĐST ngày 04/3/2013 đã quyết định như sau: Về quan hệ vợ chồng, cho bà Lan được ly hôn ông Bắc. Về con chung, giao cháu Đỗ Thu Thủy cho bà Lan nuôi dưỡng, không yêu cầu ông Bắc phải cấp dưỡng phí tổn nuôi con. Về tài sản và ruộng đất nông nghiệp, công nhận sự thỏa thuận của bà Lan và chị Thoa, cụ thể như sau: Giao cho bà Lan quản lý, sử dụng diện tích đất và công trình xây dựng trên đất trị giá 316.244.000 đồng. Bà Lan có trách nhiệm trả toàn bộ số nợ chung của vợ chồng khi các bên đương sự có yêu cầu. Giao cho ông Bắc quản lý số tài sản còn lại trị giá 143.478.200 đồng. Về ruộng đất nông nghiệp: Giao cho bà Lan quản lý sử dụng 264 m2, ông Bắc quản lý sử dụng 936 m2 ruộng đất nông nghiệp.
Ngoài ra bản án sơ thẩm còn giao cho chị Thoa có trách nhiệm chăm sóc, cấp dưỡng cho ông Bắc 500.000 đồng/tháng, kể từ ngày 01/4/2013 đến khi ông Bắc khỏi bệnh.
Vi phạm của Tòa án sơ thẩm
Việc Tòa án sơ thẩm xác định ông Bắc bị tâm thần và đưa chị Thoa vào tham gia tố tụng với tư cách là người đại diện theo pháp luật là không có căn cứ. Bởi lẽ, năm 2010 ông Bắc bị tai nạn giao thông phải điều trị tại Bệnh viện tâm thần tỉnh Bắc Giang từ ngày 19/7/2011 đến ngày 19/9/2011. Hồ sơ bệnh án của ông Bắc thể hiện: Khi vào viện khoa điều trị là F41.2 (rối loạn lo âu, hồi hộp và trầm cảm). Tình trạng khi ra viện là tỉnh táo, tiếp xúc được, ăn ngủ được. Trong quá trình giải quyết vụ án ông Bắc có bản tự khai trình bày các ý kiến của mình và đều tự ký nhận vào các văn bản tống đạt tố tụng của Tòa án. Tại phiên tòa sơ thẩm, bà Lan trình bày ông Bắc không có biểu hiện gì về thần kinh, vẫn đi làm bình thường. Đến thời điểm Tòa án giải quyết vụ án chưa có ai yêu cầu và cũng chưa có quyết định nào của Tòa án tuyên bố ông Bắc là người mất năng lực hành vi dân sự hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự, cũng chưa có văn bản nào của cơ quan chuyên môn xác định ông Bắc bị bệnh tâm thần. Do vậy, việc Tòa án sơ thẩm đưa chị Thoa vào tham gia tố tụng với tư cách là người đại diện theo pháp luật cho ông Bắc là không đúng quy định tại các Điều 22, 23, khoản 3 Điều 141 Bộ luật dân sự; khoản 3 Điều 57, khoản 2 Điều 73 Bộ luật tố tụng dân sự. Ngoài vi phạm nêu trên, Tòa án sơ thẩm buộc chị Thoa phải chăm sóc và cấp dưỡng cho ông Bắc là giải quyết ngoài phạm vi khởi kiện của đương sự quy định tại Điều 5 Bộ luật tố tụng dân sự.
Sau khi xét xử sơ thẩm, do ông Bắc kháng cáo và Viện kiểm sát kháng nghị nên vụ án trên phải đưa ra xét xử lại theo thủ tục phúc thẩm. Tại Bản án dân sự phúc thẩm của Tòa án nhân tỉnh Bắc Giang đã quyết định, xử hủy toàn bộ bản án dân sự sơ thẩm nêu trên và giao hồ sơ vụ án cho Tòa án sơ thẩm giải quyết lại.
Nguyễn Đức Sơn
Thông tin tuyển dụng, đấu thầu, thanh lý
